Боротов Шарофиддин Жумақул ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ҳудудларни ривожлантиришда солиқ тизимининг таъсирчанлигини ошириш», 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит” (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Iqt4063.
Илмий раҳбар: Тилабов Насрулла Ташмуратович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият юритаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019. I.16.01.
Расмий оппонентлар: Алмардонов Илҳом Музробшоҳивич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Рамшод Хўжақулов, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори(PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Термиз давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ҳудудларни ривожлантиришда солиқ тизимининг таъсирчанлигини ошириш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
жисмоний шахслардан олинадиган мол-мулк солиғи ставкаси бўйича ҳудудларнинг ва фаолият амалга ошириладиган жойларнинг хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи КенГЭСи, халқ депутатлари, вилоятлар ва Тошкент шаҳар Кенгашлари ваколатлари сифатида солиқларни белгилаш ҳуқуқига оид меʼёрни татбиқ этиш таклифи асосланган;
Фарғона вилоятининг айрим ҳудудларида солиқ органида ҳисобда турган ва амалга оширилаётган фаолиятдан даромадлар олаётган солиқ тўловчиларга фойда солиғи, жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи, ижтимоий солиқ ва айланмадан олинадиган солиқ ҳамда мол-мулк ва ер солиқлари ҳамда сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқлар бўйича камайтирилган солиқ ставкалари ва камайтирувчи коеффициентларни қўллаш таклифи асосланган;
Қорақалпоғистон Республикасининг Мўйноқ туманидаги маҳаллий саноат, қишлоқ хўжалиги ва хизматлар соҳаларидаги тадбиркорлик субектлари учун фойда солиғи, айланмадан олинадиган солиқ, ижтимоий солиқ, жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи ҳамда мол-мулк солиқлари бўйича солиқ ставкаларини камайтириш тартиби таклиф этилган;
ҳудудларни ривожлантиришнинг барқарорлик рейтинги доирасида тадбиркорлик субектларини тоифаларга ажратишнинг табақалаштирилган мезонларига асосланган ҳолда солиқ маъмуриятчилиги йўналишида имтиёзлар бериш таклифи ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ҳудудларни ривожлантиришда солиқ тизимининг таъсирчанлигини ошириш масалалари бўйича ишлаб чиқилган илмий таклиф ва тавсиялар асосида:
жисмоний шахслардан олинадиган мол-мулк солиғи ставкаси бўйича ҳудудларнинг ва фаолият амалга ошириладиган жойларнинг хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи КенГЭСи, халқ депутатлари, вилоятлар ва Тошкент шаҳар Кенгашлари ваколатлари сифатида солиқларни белгилаш ҳуқуқига оид меʼёрни татбиқ этиш таклифи Солиқ кодексининг 422-моддасига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2024-йил
13-апрелдаги 16/1-34247-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида ҳудудларнинг ва фаолият амалга ошириладиган жойларнинг хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда айрим маҳаллий ҳокимият органларига солиқларни белгилаш ҳуқуқининг берилиши орқали солиқ тизимининг таъсирчанлигини ошириш имкони яратилган;
Фарғона вилоятининг айрим ҳудудларида солиқ органида ҳисобда турган ва амалга оширилаётган фаолиятдан даромадлар олаётган солиқ тўловчиларга фойда солиғи, жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи, ижтимоий солиқ ва айланмадан олинадиган солиқ ҳамда мол-мулк ва ер солиқлари ҳамда сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқлар бўйича камайтирилган солиқ ставкалари ва камайтирувчи коеффициентларни қўллаш таклифи “Ўзбекистон Республикасининг Солиқ кодексига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги 2021-йил
14-сентябрдаги ЎРҚ-714-сонли қонуни асосида Солиқ кодексига 4801-моддаси ва 4802-моддаларига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2024-йил
13-апрелдаги 16/1-34247-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида айрим ҳудудлардаги тадбиркорлик субектлари учун солиқлар бўйича камайтирилган солиқ ставкалари ва камайтирувчи коеффициентларни қўллаш орқали солиқ тизимининг таъсирчанлигини ошириш имкони яратилган;
Қорақалпоғистон Республикасининг Мўйноқ туманидаги маҳаллий саноат, қишлоқ хўжалиги ва хизматлар соҳаларидаги тадбиркорлик субектлари учун фойда солиғи, айланмадан олинадиган солиқ, ижтимоий солиқ, жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи ҳамда мол-мулк солиқлари бўйича солиқ ставкаларини камайтириш тартибини қўллаш таклифи “Ўзбекистон Республикасининг Солиқ кодексига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги 2021-йил
14-сентябрдаги ЎРҚ-714-сонли қонунида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2024-йил 13-апрелдаги 16/1-34247-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида олисдаги ва шароити оғир ҳудудлардаги тадбиркорлик субектлари учун солиқ ставкаларини камайтириш орқали солиқ тизимининг таъсирчанлигини ошириш имкони яратилган;
ҳудудларни ривожлантиришнинг барқарорлик рейтинги доирасида тадбиркорлик субектларини тоифаларга ажратишнинг табақалаштирилган мезонларга асосланган ҳолда солиқ маъмуриятчилиги йўналишида имтиёзлар бериш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024-йил
23-январдаги ПҚ-39-сонли “Тадбиркорлик субектларининг барқарорлик рейтингини жорий этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори ва Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамасининг 2024-йил 30-январдаги 55-сонли “Тадбиркорлик субектларининг барқарорлик рейтингини аниқлаш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида”ги қарорида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2024-йил 13-апрелдаги 16/1-34247-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида ҳудудларнинг ривожланганлик даражасидан келиб чиққан ҳолда солиқ тизимининг таъсирчанлигини ошириш имкони яратилган.