Махсудов Пўлатжон Махсудовичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Компетентли ёндашув асосида бўлажак профессионал таълим ўқитувчисини педагогик фаолиятга тайёрлаш тхнологиясини такомиллаштириш”, 13.00.05 – Касб-ҳунар таълими назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.DSc/Ped463.
Илмий маслаҳатчи: Исмаилова Зуҳра Карабаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” миллий тадқиқот университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Профессионал таълимни ривожлантириш институти, DSc.05/29.12.2023.Ped.48.01.
Расмий оппонентлар: Муслимов Нарзулла Алиханович, педагогика фанлари доктори, профессор; Хакимова Мухаббат Файзиевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Ўринов Уйғун Абдуллаевич, педагогика фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: И.А.Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади компетентли ёндашув асосида бўлажак профессионал таълим ўқитувчисини педагогик фаолиятга тайёрлаш технологиясини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
компетентликка йўналтирилган ҳамда анъанавий ёндашувларнинг илмий-қиёсий тавсифлашга кўра бўлажак профессионал таълим ўқитувчиларнинг педагогик фаолиятга тайёрлашда касбий муҳим сифатлар, касбий интеллект, касбий қобилият, индивидуал-психологик хусусиятлар ва методик компетентликнинг таркибий компонентлари мазмуни билимларни мажмуавий амалиётда қўллашга йўналтирилган касбий кўникмаларни киритиш орқали такомиллаштирилган;
бўлажак профессионал таълим ўқитувчиларининг педагогик тайёргарлигини ривожлантиришга қаратилган, таркибий жиҳатидан ўзаро боғланган бир бутун яхлит интеграл тузилмани ташкил этувчи дидактик тизими, инновацион методологияси самадорликни аниқлашга қаратилган натижа блокларини ўзида мужассамлаштирган ташкилий-тузилмавий модел такомиллаштирилган;
зарурий касбий компетенсияларнинг алоҳида компонентларини ва педагогик фаолиятни ўзига хос босқичларини ривожлантиришга имкон берувчи ўқитиш усуллари, шакллари ва воситаларини интеграциялаш орқали педагогик фаолиятнинг асосий таркибий қисми бўлган методик компетентликни ривожлантириш методикаси “Агиле таълим технологиялари” асосида такомиллаштирилган;
бўлажак профессионал таълим ўқитувчиларининг педагогик компетенсияларини ривожлантириш технологияси шахсга йўналтирилган таълим технологиялари ҳамда кредит-модул тизими талаблари асосида мустақил таълимни ижодий фаоллаштирувчи омил сифатида ўзини-ўзи (кучли, кучсиз ва мувозантловчи томонларини) ривожлантиришга йўналтирилган “Проблем Басед Леарнинг” технологияларини қўллаш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак профессионал таълим ўқитувчиларининг педагогик компетентлигини ривожлантиришга қаратилган баҳолаш компонентларини касбий фаолиятда қўллай олиш жараёнида талабаларнинг амалий харакатлар мажмуасини ривожланганлигини диагностик, прогностик мезонлари ва даражаларини (юқори, ўрта, қуйи) объектив баҳоловчи кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Профессионал таълим йўналиши талабаларни педагогик фаолиятга тайёрлаш технологиясини такомиллаштиришга оид тадқиқот натижалари асосида:
компетентликка йўналтирилган ҳамда анъанавий ёндашувларнинг илмий-қиёсий тавсифлаш натижасида малака талаблари асосида бўлажак профессионал таълим ўқитувчиларнинг педагогик фаолиятга тайёрлашда касбий муҳим сифатлар, касбий интеллект, касбий қобилият, индивидуал-психологик хусусиятлар ва методик компетентликнинг таркибий компонентлари мазмуни билимларни мажмуавий амалиётда қўллашга йўналтирилган касбий кўникмаларни киритиш бўйича берилган таклифлар “Махсус фанларни ўқитиш методикаси” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта-махсус таълим вазирлигининг 2022 йил 17 мартдаги 106-сон буйруғи). Мазкур дарслик профессионал таълим йўналиши талабаларининг методик фаолиятга тайёрлашга хизмат қилган;
бўлажак профессионал таълим ўқитувчиларининг педагогик тайёргарлигини ривожлантиришга қаратилган, таркибий жихатидан ўзаро боғланган бир бутун яхлит интеграл тузилмани ташкил этувчи дидактик тизими, инновацион методологияси, самадорликни аниқлашга қаратилган натижа блокларини ўзида мужассамлаштирган ташкилий-тузилмавий моделини ишлаб чиқиш ва профессионал таълим жараёнига жорий этиш бўйича берилган таклифлардан Жиззах политехника институтининг ОТ-Ф1-049 “Талабаларда ассертив хулқни шакллантиришнинг ижтимоий-психологик хусусиятлари” номли илмий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023 йил 31 январдаги 02/01-01-12-сон маълумотномаси). Мазкур модел бўлажак профессионал таълим ўқитувчиларини педагогик фаолиятга тайёрлашга хизмат қилган;
бўлажак профессионал таълим ўқитувчисини малака, фаолият, компетенция ва компетентликни ўзаро боғлиқлигини акс эттирувчи методик тайёргарлик мазмунини танлаш механизмини ишлаб чиқиш ҳамда профессионал таълим йўналиши талабаларини касбий компетенцияларини ва касбий фаолиятга тайёргарлигини ривожлантириш методикаси бўйича берилган таклифлар “Махсус фанларни ўқитиш методикаси” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта-махсус таълим вазирлигининг 2022 йил 17 мартдаги 106-сон буйруғи). Натижалар бўлажак профессионал таълим ўқитувчиларини педагогик фаолиятга тайёрлашга хизмат қилган;
бўлажак профессионал таълим ўқитувчиларининг педагогик компетенсияларини ривожлантиришга қаратилган “Проблем Басед Леарнинг” технологиялари “Касб таълими методикаси” ва “Махсус фанларни ўқитиш методикаси” фанларидан электрон дидактик таъминот ҳамда “Махсус фанларни ўқитиш методикаси” фанидан мобил илова мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023 йил 31 январдаги 02/01-01-12-сон маълумотномаси). Мазкур электрон ва мобил дидактик таъминот бўлажак профессионал таълим ўқитувчиларини мустақил таълим олиш орқали педагогик фаолиятга тайёрлашга хизмат қилган.