Mixliev Oybek Avloyorovichning
fan doktori (DSc) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar. Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Dolomitlarni mineral kislotalar bilan magniy birikmalari, suyuq va donador o‘g‘itlarga kompleks qayta ishlash texnologiyasini ishlab chiqish», 02.00.13 - Noorganik moddalar va ular asosidagi materiallar texnologiyasi (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.4.DSc/T776.
Ilmiy maslahatchi: Mirzaqulov Xoltura Chorievich, texnika fanlari  doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasalar nomi: Toshkent kimyo-texnologiya instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Umumiy va noorganik kimyo instituti, DSc.02/05.05.2023. K/T.35.02.
Rasmiy opponentlar: Kucharov Baxrom Xayrievich, texnika fanlari doktori. Turaev Zokirjon, texnika fanlari doktori, dotsent. Umirov Farxod Ergashovich, texnika fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Farg‘ona politexnika instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: Dehqonobod dolomit xomashyosini mineral kislotalar yordamida qayta ishlab, magniy saqlagan birikmalar olish va suyuq va donadorlangan azot-kalsiyli va azot-kalsiy-magniyli o‘g‘itlar olish texnologiyasini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
Dehqonobod koni dolomitini mineral kislotalar bilan qayta ishlashning moslashuvchan va samarador texnolgiyasi ishlab chiqilgan;
dolomitni nitrat kislotasi bilan parchalash va gazsimon ammiak bilan ammonizatsiyalash orqali magniy gidroksidi ajratib olingan;
Dehqonobod koni dolomit xomashyosini HNO3 bilan kompleks qayta ishlab Mg(OH)2 olish jarayonida hosil bo‘lgan, aylanma eritmalarni utilizatsiya qilib suyuq holdagi azot-kalsiyli va magniyli hamda donodor azot-kalsiyli o‘g‘itlar olishning moslashuvchan texnologiyasi ishlab chiqilgan;
sho‘r erlar uchun Dehqonobod koni dolomit xomashyosini kompleks qayta ishlab magniy gidroksidi, aylanma eritmadan esa suyuq va donodorlangan azot-kalsiyli va magniyli o‘g‘itlar olish usullari ishlab chiqilgan;
sirt passiv moddalar (“PAA-gel” va “Struktol SB 2195”) larning dolomit xomashyosini mineral kislotalar bilan parchalash jarayonidagi ko‘pik karraligiga va filtrlanish tezligiga ta’sirlari aniqlangan;
dolomitni sulfat kislotali parchalash jarayoniga va filtrlanish tezligiga texnologik parametrlarning ta’sirlari va sulfat kislotali nordon bo‘tqani filtrlash orqali ajratib olingan qattiq va suyuq fazalarning kimyoviy va tuz tarkiblari aniqlangan;
magniy sulfat eritmasi va kaliy xlorid tuzlarini koversiya qilib kaliy sulfat va magniy xloridlarni olish jarayonining texnologik sxemasi ishlab chiqilgan;.
dolomitni sulfat - nitrat va sulfat - xlorid kislotalari aralashmasi bilan parchalab suyuq va kristallangan magniy birikmalari va qurilish gipsi olish va aralash kislotali nordon bo‘tqalarni filtrlanish tezligiga texnologik parametrlar ta’sirlari va filtrlash orqali ajratib olingan qattiq va suyuq fazalarning kimyoviy va tuz tarkiblari aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Dehqonobod koni dolomitini mineral kislotalar bilan kompleks qayta ishlab magniyli birikmalar, K2SO4 tuzi, qurilish gipsi, albaster va hosil bo‘lgan aylanma eritmadan suyuq azot-kalsiyli va azot-kalsiy-magniyli hamda donodor azot-kalsiyli o‘g‘itlar olish texnologiyasi ishlab chiqish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
dolomit xomashyosini nitrat kislotasi ishtirokida kompleks qayta ishlab magniy gidroksidi hamda suyuq va donodor azot-kalsiyli va magnili o‘g‘itlar olish texnologiyasi “Dehqonobod kaliy zavodi” AJning “2024-2030 yillarda amaliyotga joriy etish bo‘yicha istiqbolli ishlanmalar ro‘yxati”ga kiritilgan (“Dehqonobod kaliy zavodi” AJning 2024 yil 26 iyuldagi 02-1/3450-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, dolomitlarni kompleks qayta ishlab tarkibida magniy gidroksidi va magniy nitratining miqdorlari 98,2% dan kam bo‘lmagan mahsulotlarni olish imkonini beradi;
dolomitni sulfat kislotasi ishtirokida kompleks qayta ishlab magniy sulfat tuzi va kimyoviy cho‘ktirilgan gips, shuningdek magniy sulfat eritmasini kaliy xloridi ishtirokida konversiya qilib kaliy sulfat va magniy xlorid olish jarayonlari texnologiyasi “Dehqonobod kaliy zavodi” AJning “2024-2030 yillarda amaliyotga joriy etish bo‘yicha istiqbolli ishlanmalar ro‘yxati”ga kiritilgan (“Dehqonobod kaliy zavodi” AJning 2024 yil 26 iyuldagi 02-1/3450-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, qishloq xo‘jaligidagi va qurulish sohasida MgSO4, MgCl2 va K2SO4 tuzlari hamda qurilish gipsi olish imkonini beradi;
dolomitni nitrat - sulfat hamda xlorid - sulfat kislotalari ishtirokida bosqichma-bosqich kompleks qayta ishlab magniy nitrat eritmasi, magniy xlorid va kimyoviy cho‘ktirilgan gipsini olish “Dehqonobod kaliy zavodi” AJning “2024-2030 yillarda amaliyotga joriy etish bo‘yicha istiqbolli ishlanmalar ro‘yxati”ga kiritilgan (“Dehqonobod kaliy zavodi” AJning 2024 yil 26 iyuldagi 02-1/3450-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, qishloq xo‘jaligidagi sho‘r erlarni uchun samarali magniy nitrat, magniy sulfat o‘g‘itlari, defoliant va qurulush gipsi olish imkonini beradi.