Uzaqov Ortik Shaymardanovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Raqamli transformatsiya sharoitida ish bilan bandlik shakllarini takomillashtirish”, 08.00.16 – “Raqamli iqtisodiyot va halqaro raqamli integratsiya”.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.1.PhD/Iqt2835.
Ilmiy rahbar: Ubaydullaev G‘ayrat Zuvaytovich, iqtisodiyot fanlari nomzodi, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Qarshi filiali.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti, DSc.03/30.07.2022.I.16.05
Rasmiy opponentlar: Maxamatov Nurilla Ergashevich, texnika fanlari doktori, professor; Abidov Abdujabbar Abduxakimovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat texnika universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi raqamli iqtisodiyot sharoitida bandlikning zamonaviy shakllarini rivojlantirish maqsadida dasturiy mahsulotlar eksportini ta’minlovchi model va tizimlarni ishlab chiqish hamda joriy etishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
uslubiy yondashuvga ko‘ra “ish bilan bandlikning zamonaviy shakllari va turlari” tushunchasining iqtisodiy mazmuni bandlikni ta’minlash bilan bog‘liq xarajatlarni minimallashtirish, mehnat sifatini ta’minlash va belgilangan muddatlariga rioya qilish maqsadida yuqori ixtisoslashgan kompaniyalar yoki alohida mutaxassislarni jalb qilish orqali mijozning asosiy bo‘lmagan funksiyalarini bajarishni o‘z ichiga olgan biznes hamkorlikning “yumshoq” (soft) tavsifdagi xizmat turi nuqtai nazaridan takomillashtirilgan;
biznes jarayonlar ausorsingi, masofaviy xizmat ko‘rsatish va o‘zini-o‘zi band qilishni qo‘llab-quvvatlashga yo‘naltirilgan raqamli platformani joriy etish asosida IT-ausorsing (AIT=0,45), frilanser (F=0,35) va austaffing (AS=0,2) turlari o‘rtasidagi maqbul nisbatni shakllantirish orqali samarali bandlikni ta’minlash asoslangan;
ish beruvchi korxonalar va xodimlar o‘rtasidagi ishga yollash jarayonlarini tashkil etishni masofaviy ish bilan bandlik tizimini qo‘llash imkonini beruvchi raqamli onlayn mehnat birjalari orqali uch tomonlama mehnat munosabatlarini yo‘lga qo‘yish asosida ish bilan bandlik shakllarini diversifikatsiyalash asoslangan;
O‘zbekistonda tashkilotlar faoliyatining sifat va samaradorligini oshirish, masofaviy ishlash orqali aholi bandligini ta’minlashning zamonaviy shakllarini takomillashtirish hamda dasturiy mahsulotlar eksporti hajmini oshirishda aloqa va axborotlashtirish xizmatlari ko‘rsatish hajmining 2028 yilga qadar prognoz ko‘rsatkichlari ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Raqamli transformatsiya sharoitida bandlikning zamonaviy shakllarini takomillashtirish doirasida olib borilgan tadqiqotlar bo‘yicha olingan ilmiy natijalar va ishlab chiqilgan takliflar asosida:
uslubiy yondashuvga ko‘ra “ish bilan bandlikning zamonaviy shakllari va turlari” tushunchasining iqtisodiy mazmunini bandlikni ta’minlash bilan bog‘liq xarajatlarni minimallashtirish, mehnat sifatini ta’minlash va belgilangan muddatlariga rioya qilish maqsadida yuqori ixtisoslashgan kompaniyalar yoki alohida mutaxassislarni jalb qilish orqali mijozning asosiy bo‘lmagan funksiyalarini bajarishni o‘z ichiga olgan biznes hamkorlikning “yumshoq” (soft) tavsifdagi xizmat turi nuqtai nazaridan takomillashtirishga oid nazariy-uslubiy ma’lumotlardan oliy o‘quv yurtlari talabalari uchun tavsiya etilgan “Elektronika va sxemalar” nomli o‘quv qo‘llanmani tayyorlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2024 yil 7 maydagi 149-sonli buyrug‘i). Mazkur taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida oliy o‘quv yurtlari talabalarida mijozning asosiy bo‘lmagan funksiyalarini bajarishni o‘z ichiga olgan biznes hamkorlikning “yumshoq” (soft) tavsifdagi xizmat turi nuqtai nazaridan takomillashtirilgan ish bilan bandlikning zamonaviy shakllari va turlari tushunchasi yuzasidan nazariy bilimlarni chuqurlashtirish imkoni yaratilgan;
biznes jarayonlar ausorsingi, masofaviy xizmat ko‘rsatish va o‘zini-o‘zi band qilishni qo‘llab-quvvatlashga yo‘naltirilgan raqamli platformani joriy etish asosida IT-ausorsing (AIT=0,45), frilanser (F=0,35) va austaffing (AS=0,2) turlari o‘rtasidagi maqbul nisbatni shakllantirish orqali samarali bandlikni ta’minlash taklifidan O‘zbekiston Respublikasi kambag‘allikni qisqartirish va bandlik vazirligi faoliyatida foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi kambag‘allikni qisqartirish va bandlik vazirligining 2024 yil 19 martdagi 01/00-03/10-2609-son ma’lumotnomasi). Mazkur taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida IT-kompaniyalarda dasturiy mahsulotlar eksporti hajmini oshirish hamda IT tadbirkorlar faoliyatini qo‘llab-quvvatlash, tashkilotlarda BPO logistik dasturiy mahsulotlar, frilanser va austaffing xizmatlaridan foydalanish sifati hamda samaradorligini oshirish imkoni yaratilgan;
ish beruvchi korxonalar va xodimlar o‘rtasidagi ishga yollash jarayonlarini tashkil etishni masofaviy ish bilan bandlik tizimini qo‘llash imkonini beruvchi raqamli onlayn mehnat birjalari orqali uch tomonlama mehnat munosabatlarini yo‘lga qo‘yish asosida ish bilan bandlik shakllarini diversifikatsiyalash taklifi O‘zbekiston Respublikasi kambag‘allikni qisqartirish va bandlik vazirligi tomonidan amaliyotga joriy etilgan (O‘zbekiston Respublikasi kambag‘allikni qisqartirish va bandlik vazirligining 2024 yil 19 martdagi 01/00-03/10-2609-son ma’lumotnomasi). Mazkur taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida raqamli platformadan masofaviy ish bilan bandlik, BPO logistik dasturiy mahsulotlar, frilanser va austaffing xizmatlarini ko‘rsatish, dasturiy mahsulotlar eksporti hajmini oshirishda hamda IT tadbirkorlar faoliyatini qo‘llab-quvvatlash imkoni yaratilgan;
O‘zbekistonda tashkilotlar faoliyatining sifat va samaradorligini oshirish, masofaviy ishlash orqali aholi bandligini ta’minlashning zamonaviy shakllarini takomillashtirish hamda dasturiy mahsulotlar eksporti hajmini oshirishda aloqa va axborotlashtirish xizmatlari ko‘rsatish hajmining 2028 yilga qadar ishlab chiqilgan prognoz ko‘rsatkichlaridan O‘zbekiston Respublikasi kambag‘allikni qisqartirish va bandlik vazirligi tomonidan foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi kambag‘allikni qisqartirish va bandlik vazirligining 2024 yil
19 martdagi 01/00-03/10-2609-son ma’lumotnomasi). Mazkur taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida Qashqadaryo viloyati hokimining 2020 yil 16 oktyabrdagi “Qashqadaryo viloyatida raqamli texnologiyalarni keng joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi HQ-899/10-son qarori va “2022-2026 yillarda Qashqadaryo viloyati hududlarini kompleks ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish va aholi turmush darajasini yanada yaxshilashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” hamda “Istiqbolli IT-loyihalar” viloyat hokimi sovrini uchun ko‘rik-tanlovni o‘tkazish to‘g‘risida”gi nizomini ishlab chiqishda foydalanilgan va trend modellari ishlab chiqilgan.