Usmanaliev Sanjar Akbaralievichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi xaqida e’lon

I.    Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Koronavirus infeksiyasining surunkali dermatozlar klinik kechishi va davolash taktikasiga ta’siri», 14.00.11 – Dermatologiya va venerologiya.
Dissertatsiya ma’vzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.2.PhD/Tib907.
Ilmiy rahbar: Tashkenbaeva Umida Alisherovna, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent tibbiet akademiyasi.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami, Respublika ixtisoslashtirilgan dermatovenerologiya va kosmetologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi, DSc.04/28.02.2023.Tib.158.01.
Rasmiy opponentlar: Xaitov Kaxramon Najmutdinovich, tibbiyot fanlari doktori, professor; Kamolov Zaynitdin Sayfutdinovich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Samarkand davlat tibbiyot universiteti.
II.  Tadqiqot maqsadi: statsionar sharoitda koronavirus infeksiyasining o‘rta og‘ir va og‘ir darajasi bilan kasallangan va davolanayotgan bemorlar orasida surunkali dermatozlarni kechishini o‘rganish va davolash uslublarini mukammallashtirishdan iborat.
III.Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
COVID-19 infeksiyasiga chalingan bemorlar orasida kasallikning o‘rta og‘ir va og‘ir darajalarida surunkali dermatozlarning barcha o‘rganilgan turlarida COVID-19 infeksiyasining o‘tkir bosqichida ekanligi  sababli surunkali dermatozlarning engil shaklda kechishi ustunligi aniqlangan;
COVID-19 infeksiyasiga chalingan va surunkali dermatozlar bilan og‘rib kelgan bemorlarda hamda, surunkali dermatozlar bilan kasallanmagan bemorlarda COVID-19 infeksiyasini yuqtirganligi va standart davolashda qo‘llanilgan dori vositalari sababli leykopeniya, limfopeniya, trombotsitopeniya mavjudligi va CRO darajasi, prokal`sitonin darajasi, fibrinogen, FQTV va D-dimer ko‘rsatgichlarini ortishi isbotlangan;
surunkali dermatozlar bilan kasallangan bemorlar orasida yallig‘lanishga oid va yallig‘lanishga qarshi sitokinlar ko‘rsatgichlarining ortishi natijasida kelib chiqqan COVID-19 infeksiyasining o‘rta og‘ir va og‘ir holatlarida nazorat qiymatlariga nisbatan IL-6; TNF-α va IL-10 oshishi, surunkali dermatozlar bilan kasallanmagan bemorlarda COVID-19 infeksiyasining o‘rta og‘ir va og‘ir darajalarida IL-6; TNF-α, og‘ir darajalarida IL-10 oshishi va IL-10 ko‘rsatgichlari o‘rganilayotgan ikki guruh o‘rtasida ishonchli farqlar kuzatilishi, COVID-19 infeksiyasi o‘rta og‘ir kechishida va og‘ir kechishida yallig‘lanishga qarshi va yallig‘lanishga oid sitokinlarning faollashuvi aniqlandi va yuqoridagi bemorlar guruxida virus replikatsiyasiga tasir qiluvchi biologik dori vositalari guruxiga kiruvchi kasivirimab + imdevimab preparatlari kombinatsiyasi qullanildi va ushbu dori vositasini samarasi isbotlangan;
COVID-19 infeksiyasini davolashda standart terapiyadan foydalanilganda surunkali dermatozlar bilan kasallangan bemorlarni tashqi «Fatisalik» kremidan foydalanilganda tashqi davo 36,3% va standart tashqi davolash bilan 19,3%. COVID-19 infeksiyasini davolashda biologik preparatlardan foydalanilganda tashqi davo maqsadida Fatisalik kremidan foydalanishda 74,9%, standart tashki davolashda 52,1% effektivlik aniqlandi va COVID-19 infeksiyasini davolashda biologik preparatlardan foydalanish xamda tashqi «Fatisalik» kremidan foydalanish davolash effektivligini oshirishi isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Surunkali dermatozlarning klinik-immunologik xususiyatlarini baholashda olingan ilmiy natijalar asosida:
birinchi ilmiy yangilik: COVID-19 infeksiyasiga chalingan bemorlar orasida kasallikning o‘rta og‘ir va og‘ir darajalarida surunkali dermatozlarning barcha o‘rganilgan turlarida COVID-19 infeksiyasining o‘tkir bosqichida ekanligi  sababli surunkali dermatozlarning engil shaklda kechishi ustunligi aniqlandi va ilmiy tadqiqot natijalari Toshkent viloyat teri tanosil kasalliklari dispanserida 6 – may 2024 - yildagi 54 – son buyrug‘i bilan va Respublika ixtisoslashtirilgan dermatologiya va kosmetologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi Buxoro viloyati xududiy filialida 6 – may 2024 - yildagi 17 – son buyrug‘i bilan amaliyotga joriy etilgan. Ijtimoiy samaradorligi: tadqiqot davomida olingan ma`lumotlar koronavirus infeksiyasi bilan kasallanish vaqtida surunkali dermatozlar rivojlanish xavfini bashorat qiluvchi marker sifatida foydalanishga imkon beradi. Iqtisodiy samaradorligi: COVID-19 infeksiyasining og‘ir darajalarida surunkali dermatozlarni uchrash xavfini bashorat qilish va ushbu patologiyani to‘g‘ri davolashni tashkil etish imkonini beradi. Biz taklif etayotgan usulda surunkali dermatozlar bilan kasallangan 102 nafar bemorni davolashga sarflanadigan 10165337 so‘mni ortiqcha sarf xarajatlarni tejash imkonini berdi;
ikkinchi ilmiy yangilik: COVID-19 infeksiyasiga chalingan va surunkali dermatozlar bilan og‘rib kelgan bemorlarda hamda, surunkali dermatozlar bilan kasallanmagan bemorlarda COVID-19 infeksiyasini yuqtirganligi va standart davolashda qo‘llanilgan dori vositalari sababli leykopeniya, limfopeniya, trombotsitopeniya mavjudligi va CRO darajasi, prokal`sitonin darajasi, fibrinogen, FQTV va D-dimer ko‘rsatgichlarini ortishi isbotlangani haqida Toshkent viloyati teri-tanosil kasalliklari dispanserida 6-may 2024 yildagi 54-son buyrug‘i bilan va Respublika ixtisoslashtirilgan dermatovenerologiya va kosmetologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi Buxoro viloyat hududiy filialida 6- may 2024 yildagi 17-son buyrug‘i bilan amaliyotga joriy etilgan. Ijtimoiy samaradorligi: Olingan ma’lumotlar koronavirus infeksiyasi bilan kasallanish vaqtida surunkali dermatozlar rivojlanish xavfini bashorat qiluvchi marker sifatida foydalanishga imkon beradi. Iqtisodiy samaradorligi: diagnostik chora-tadbirlar ro‘yxatiga koronavirus infeksiyasi kechish darajasi surunkali dermatozlar klinik kechishini bashorat qilish imkonini beradi va ushbu patologiyani davolashni yaxshilash imkoniyatini yaratadi. Biz taklif etayotgan tashxis qo‘yish usuli uchun 102 nafar bemorga sarf qilinadigan 10165337 so‘m ortiqcha sarf harajatlarni tejash imkonini berdi;
uchinchi ilmiy yangilik: surunkali dermatozlar bilan kasallangan bemorlar orasida yallig‘lanishga oid va yallig‘lanishga qarshi sitokinlar ko‘rsatgichlarining ortishi natijasida kelib chiqqan COVID-19 infeksiyasining o‘rta og‘ir va og‘ir holatlarida nazorat qiymatlariga nisbatan IL-6; TNF-α va IL-10 oshishi, surunkali dermatozlar bilan kasallanmagan bemorlarda COVID-19 infeksiyasining o‘rta og‘ir va og‘ir darajalarida IL-6; TNF-α, og‘ir darajalarida IL-10 oshishi va IL-10 ko‘rsatgichlari o‘rganilayotgan ikki guruh o‘rtasida ishonchli farqlar kuzatilishi, COVID-19 infeksiyasi o‘rta og‘ir kechishida va og‘ir kechishida yallig‘lanishga qarshi va yallig‘lanishga oid sitokinlarning faollashuvi aniqlandi va yuqoridagi bemorlar guruxida virus replikatsiyasiga tasir qiluvchi biologik dori vositalari guruxiga kiruvchi kasivirimab + imdevimab preparatlari kombinatsiyasi qullanildi va ushbu dori vositasini samarasi isbotlandi va Toshkent viloyati teri-tanosil kasalliklari dispanserida 6-may 2024 yildagi 54-son buyrug‘i bilan va Respublika ixtisoslashtirilgan dermatovenerologiya va kosmetologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi Buxoro viloyat hududiy filialida 6-may 2024 yildagi 17-son buyrug‘i bilan amaliyotga joriy etilgan. Ijtimoiy samaradorligi: IL kursatgichlarini hisobga olgan holda bemorlarga tashxislash va davolashda koronavirus infeksiyasiga chalingan vaqtida surunkali dermatozlar rivojlanish ehtimolini kamaytirishda va bemorlarni individual usulda davolash samaradorligini oshirishni imkonini beradi. Iqtisodiy samaradorligi: bemorlarga to‘g‘ri tashxis qo‘yish va davolash kasallikning qaytalanishini oldini olish, davolashning yuqori samaradorligiga erishish uchun, maqsadli tahlillar o‘tkazilgandan  102 nafar bemordan byudjet mablag‘lari hisobidan 9984000 so‘m, byudjetdan tashqari davolanayotgan bemorlar uchun esa 11872650 so‘m iqtisod qilish imkonini beradi;
turtinchi ilmiy yangilik: COVID-19 infeksiyasini davolashda standart terapiyadan foydalanilganda surunkali dermatozlar bilan kasallangan bemorlarni tashqi «Fatisalik» kremidan foydalanilganda tashqi davo 36,3% va standart tashqi davolash bilan 19,3%. COVID-19 infeksiyasini davolashda biologik preparatlardan foydalanilganda tashqi davo maqsadida Fatisalik kremidan foydalanishda 74,9%, standart tashki davolashda 52,1% effektivlik aniqlandi va COVID-19 infeksiyasini davolashda biologik preparatlardan foydalanish xamda tashqi «Fatisalik» kremidan foydalanish davolash effektivligini oshirishi isbotlangan va Toshkent viloyati teri-tanosil kasalliklari dispanserida 6-may 2024 yildagi 54-son buyrug‘i bilan va Respublika ixtisoslashtirilgan dermatovenerologiya va kosmetologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi Buxoro viloyat hududiy filialida 6- may 2024 yildagi 17-son buyrug‘i bilan amaliyotga joriy etilgan. Ijtimoiy samaradorligi: O‘rganilayotgan infeksiya fonida surunkali dermatozlar bilan kasallangan bemorlarni davolashda teri toshmalarini og‘ir kechish extimolligini kamaytirish va shu bilan birga davo effektivligini oshirishdan iborat. Iqtisodiy samaradorligi: maqsadsiz dori-darmonlar va davolash usullarini qo‘llanilishini oldini olish, davolash samaradorligini oshirish va kasallik qaytalanishini oldini olinishi sababli 1 ta bemor 1 kurs davo muolajalarini qabul qilganda davolash samarasini qayd etishi natijasida statsionar sharoitda 102 nafar bemorga 1 kurs davo (10 kunlik) tavsiya etilgan. Ushbu usul orqali xarajatlar byudjet hisobidan 108169600 so‘mni tashkil etadi, hamda 103893160 so‘m moddiy xarajatlarini kamaytirishga erishildi.