Даутова Малика Мухтаровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
“Инглиз тилида модага доир неологизмлар ва уларнинг рус ҳамда ўзбек тилларига таржимаси масалалари”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чогʻиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Fil3479.
Илмий раҳбар: Мирзаев Ибодулла Камолович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
Илмий Кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса номи, Илмий Кенгаш рақами: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.02.03. рақамли бир марталик илмий кенгаш
Расмий оппонентлар: Рахимов Ғанишер Худойқулович, филология фанлар доктори, профессор; Хушмуродова Шахноза Шайманқуловна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз тили мода соҳасидаги неологизмларнинг ўзбек ва рус тилларига таржимаси муммоларини очиб бериш ҳамда инглиз тили ва, умуман, мода соҳасидаги модификацияда замонавий воқелик ва тамойилларни ҳисобга олган ҳолда таржима жараёнини такомиллаштиришга оид тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инглиз тилида мода соҳасига оид неологизмларнинг пайдо бўлиш ва ишлатилиш қонун-қоидалари, мазкур лексик бирликларнинг терминологик (пинстрипе, чалк стрипе, wинклепиcкерс, cомфурй), стилистик турлари (Бирдъс эе, Шаркскип, Ҳеррингбоне, Ҳоундстоотҳ, Хевлок) ҳамда ясалиш усуллари далилланган;
инглиз тилидаги модага оид журналларда ишлатилаётган неологизмларнинг рус ва ўзбек тилларига таржималари баҳоланиб, мазкур лексемаларни таржима қилиш усуллари, воситалари ва стратегияларини қўллашнинг овоз оҳанги, контент режа,  рубрикатор (рубрика) каби ўзига хосликлар очиб берилган;
инглиз тилида ОАВ матнидаги синтактик монанд ёки сўзма-сўз таржима, конкретизация, умумлаштириш (генерализация), антонимик таржима, модуляция сингари таржима турларидан фойдаланган ҳолда коммуникатив стратегиялар ва тактика ҳамда нутқий акт каби таржиманинг прагматик хусусиятлари далилланган;
инглиз тилидаги модага оид журналларда ишлатилган ҳозирги инглиз тилида кечаётган семантик ва сўз ясаш жараёнларини акс эттирувчи янги сўзнинг индивидуал қўлланилишидан тил жамоасига ўтиши билан боғлиқ лингвокреатив фаолият натижасида юзага келган неологизмларнинг фонологик, ўзлашма, морфологик, бирикмали, конвертацияли каби ясалиш усуллари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз тилида модага доир неологизмлар ва уларнинг рус ҳамда ўзбек тилига таржимаси масалаларини аниқлаш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
инглиз тилида мода соҳасига оид неологизмларнинг пайдо бўлиш ва ишлатилиш қонун-қоидалари, мазкур лексик бирликларнинг терминологик (пинстрипе, чалк стрипе, wинклепиcкерс, cомфурй), стилистик турлари (Бирдъс эе, Шаркскип, Ҳеррингбоне, Ҳоундстоотҳ, Хевлок) ҳамда ясалиш усуллари далилланганлигига доир натижаларидан Давлат илмий-техник дастурлари доирасидаги Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган ПЗ-2020042022 – “Туркий тилларнинг лингводидактик электрон платформасини яратиш” номли амалий грант лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 18-майдаги 01/10-978-сон маълумотномаси). Натижада, қиёсланган ва чогʻиштирилган тиллардаги инглизча прецедент феноменларни таржима қилиш учун зарур тил ва маданий компетенсиялар шаклланган ҳамда инглиз тилидаги материаллар билан ишлашда билим ва кўникмалар бўйича олинган натижалар такомиллаштирилган;
инглиз тилидаги модага оид журналларда ишлатилаётган неологизмларнинг рус ва ўзбек тилларига таржималари баҳоланиб, мазкур лексемаларни таржима қилиш усуллари, воситалари ва стратегияларини қўллашнинг овоз оҳанги, контент режа,  рубрикатор (рубрика) каби ўзига хосликлар очиб берилганлигига  оид тавсиялардан Давлат илмий-техник дастурлари доирасидаги Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган И-ОТ-2019-42 – “Ўзбек ва инглиз тилларининг электрон (Инсон қиёфаси, феʼл атвори, табиат ва миллий тимсоллар тасвири) поетик лугʻатини яратиш номли” амалий грант лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 18-майдаги 01/10-977-сон маълумотномаси). Натижада, инглиз тилидаги модага оид неологизмларнинг фонетик, семантик ва морфологик таҳлили уларнинг таржима усулларини аниқлаштириш имконини берган;
инглиз тилида ОАВ матнидаги синтактик монанд ёки сўзма-сўз таржима, конкретизация, умумлаштириш (генерализация), антонимик таржима, модуляция сингари таржима турларидан фойдаланган ҳолда коммуникатив стратегиялар ва тактика ҳамда нутқий акт каби таржиманинг прагматик хусусиятлари далилланганлиги ҳақидаги хулосалардан Сурхондарё вилояти “Ишонч” телерадиокомпаниясида “Инглиз тилида неологизмларни турлари ва вазифалари” сарлавҳаси остида 2023-йилнинг 18-октябр санасида эфирга узатилган дастурни тайёрлашда фойдаланилган (Сурхондарё вилояти “Ишонч” телерадиокомпаниясининг 2023-йил 18-октябрдаги 148-сон маълумотномаси). Натижада инглиз тили неологизмларининг рус ва ўзбек тилларига таржималари тўғрисидаги фактик материалларидан кўрсатув мазмунини яхшилашга эришилган, шунингдек кўрсатув учун тайёрланган материалларнинг оммабоплиги таъминланган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish