Nuritdinova Shahnoz Sadridinovnaning   
fan doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.Umumiy ma’lumot
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “Hozirgi o‘zbek bolalar she’riyatining badiiy-estetik xususiyatlari (H.Imonberdiev, A.Ko‘chimov she’riyati misolida)”, 10.00.02 – O‘zbek adabiyoti (filologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.3PhD/Fil3737.
Ilmiy rahbar: Jamilova Bashorat Sattorovna, filologiya fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Buxoro davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi (muassasalar), IK raqami: Buxoro davlat universiteti DSc.03/04.06.2021.Fil.72.09.
Rasmiy opponentlar: Quvvatova Dilrabo Habibovna, filologiya fanlari doktori (DSc), professor; Barakaev Rahmatulla, filologiya fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Alisher Navoiy nomidagi TDO‘TAU.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II.Tadqiqotning maqsadi istiqlol davri o‘zbek bolalar she’riyati, jumladan, H.Imonberdiev va A.Ko‘chimov ijodida badiiy ifodalar va  ramziy obrazlar vositasida yetakchi motivlarni ochib berish mahoratini aniqlashdan iborat.
III.Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
hozirgi o‘zbek bolalar she’riyatida badiiy san’atlardan foydalanishning o‘ziga xos ko‘rinishlari, ramziy obrazlar orqali ifodalangan yetakchi motivlarning badiiy-estetik vazifalari, bunda bolalar shoirlarining uslubiy-ijodiy, individual mahoratining namoyon bo‘lishi aniqlangan;
H.Imonberdiev ijodida badiiy san’atlarning o‘rni, jumladan, tamsil san’atidan foydalaishi, Kenguru, Burgut, Olabo‘ji, Turna, Karkidon, qora Qarg‘a, Bedana, Kirpitikan, Baliqcha, ona Orol singari ramziy obrazlari orqali erk, ozodlik, dovyuraklik, ekologik muammo singari motivlarning yetakchiligi  isbotlangan;
shoir she’rlarida bolalar va o‘smirlarning jamiyatga, tabiatga, jonivorlarga munosabati turli poetik obrazlar, tamsillar orqali yangicha talqin etilishi, bolalar o‘yinlari, hayvonlar olamida ro‘y bergan hangomalar, munozaralar bolalar uchun nosog‘lom jamiyatdagi adolatsizliklardan to‘g‘ri xulosa chiqarish, saboq olishdek ma’naviy dunyolarini  shakllantiruvchi asosiy omillardan biri sifatida namoyon bo‘lishi asoslangan;
A.Ko‘chimov she’riyatining mazmun-mundarijasi, obrazlar tizimi  hamda  ijtimoiy-siyosiy dolzarb muammolarni aks ettirishda ramziy obrazlar va motivlardan foydalanish mahorati, shoirning dum, televizor singari an’anaviy ramziy obrazlar poetik evolyusiyasi orqali talqin etilgan yangi mazmun va motiv ifodasi, shuningdek, H.Imonberdiev va A.Ko‘chimov she’rlarida qo‘llangan ramziy obrazlar, tamsiliy ifoda hamda motivlarning o‘zaro qiyosi orqali davr bolalar she’riyatining ijtimoiylik, g‘oyaviy dolzarblik, poetik tafakkur evrilishlaridagi yangilanishlar dalillangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. O‘zbek bolalar she’riyatida  badiiy san’atlardan foydalanish an’analari, ramziy obrazlar va motivlar talqini bo‘yicha olingan natijalar asosida:
hozirgi o‘zbek bolalar she’riyatida badiiy san’atlardan foydalanishning o‘ziga xos ko‘rinishlari, ramziy obrazlar orqali ifodalangan yetakchi motivlarning badiiy-estetik vazifalari, bunda bolalar shoirlarining uslubiy-ijodiy, individual mahoratining namoyon bo‘lishi aniqlanganligi hamda H.Imonberdiev ijodida badiiy san’atlarning o‘rni, jumladan, tamsil san’atidan foydalaishi, Kenguru, Burgut, Olabo‘ji, Turna, Karkidon, qora Qarg‘a, Bedana, Kirpitikan, Baliqcha, ona Orol singari ramziy obrazlari orqali erk, ozodlik, dovyuraklik, ekologik muammo singari motivlarning yetakchiligi  isbotlanganligiga oid nazariy xulosalardan Qoraqalpoq gumanitar fanlar ilmiy tadqiqot institutida 2017-2020-yillarda bajarilgan FA-F1-005 “Qoraqalpoq folklorshunosligi va adabiyotshunosligi tarixini tadqiq  etish” mavzusidagi fundamental ilmiy loyihani bajarishda foydalanilgan (O‘z FA Qoraqalpog‘iston bo‘limining 2023-yil 23-fevraldagi 17.01/128-son ma’lumotnomasi). Natijada bolalar she’riyatida ijodkor konsepsiyasi, badiiy talqin, ijodkor mahorati yo‘nalishidagi  asarlarning nazariy asoslari boyitilishga erishilgan;
shoir she’rlarida bolalar va o‘smirlarning jamiyatga, tabiatga, jonivorlarga munosabati turli poetik obrazlar, tamsillar orqali yangicha talqin etilishi, bolalar o‘yinlari, hayvonlar olamida ro‘y bergan hangomalar, munozaralar bolalar uchun nosog‘lom jamiyatdagi adolatsizliklardan to‘g‘ri xulosa chiqarish, saboq olishdek ma’naviy dunyolarini  shakllantiruvchi asosiy omillardan biri sifatida namoyon bo‘lishi asoslanganligiga oid materiallardan Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universitetida Davlat ilmiy-texnik dasturi doirasida 2021-2023-yillarda bajarilgan IZ- 2021020813. “Alisher Navoiy ijodining xorijda o‘rganilishi va targ‘iboti asosida ko‘p tilli multimedia to‘plamini yaratish” mavzusidagi amaliy loyihada foydalanilgan (Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universitetining 2024-yil 07-martdagi 04/1-579-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘zbek bolalar she’riyatida tamsil san’atidan foydalanish va dolzarb ijtimoiy-g‘oyaviy masalalarni talqin etishda ramzlar tasvirining o‘ziga xos jihatlarini  shoirlar dunyoqarashi, yondashuv usullari, ijodiy mahorati bilan bog‘liqlikda aniqlash imkoniyati yaratilgan;
A.Ko‘chimov she’riyatining mazmun-mundarijasi, obrazlar tizimi  hamda  ijtimoiy-siyosiy dolzarb muammolarni aks ettirishda ramziy obrazlar va motivlardan foydalanish mahorati, shoirning dum, televizor singari an’anaviy ramziy obrazlar poetik evolyusiyasi orqali talqin etilgan yangi mazmun va motiv ifodasi, shuningdek, H.Imonberdiev va A.Ko‘chimov she’rlarida qo‘llangan ramziy obrazlar, tamsiliy ifoda hamda motivlarning o‘zaro qiyosi orqali davr bolalar she’riyatining ijtimoiylik, g‘oyaviy dolzarblik, poetik tafakkur evrilishlaridagi yangilanishlar dalillanganligi bilan bog‘liq xulosa va natijalardan Buxoro viloyat teleradiokompaniyasida “Assalom, Buxoro”, “Sakkizinchi mo‘jiza”, “Adabiy muhit” teleko‘rsatuvlari, shuningdek, “Muloqot va munozara”, “Qadriyatlar qadim beshigi” radioeshittirishlari senariysini tayyorlashda foydalanilgan (Buxoro viloyati teleradiokompaniyasining 2023-yil 14-noyabrdagi 02.09/319-son maʼlumotnomasi). Natijada mazkur ko‘rsatuvlar orqali bolalar shoirlarining she’rlari, ijodiy mahorati bilan bog‘liq qiziqarli tahliliy she’rlar yosh teletomoshabinlarning e’tiboriga havola qilingan, teleko‘rsatuvlarning mazmuni ilmiy dalillar bilan boyitilgan hamda ilmiy-ommaboplik xususiyati kuchaytirilishiga erishilgan.