Мамаджонова Турсуной Тохир қизининг
фалсафа фанлари доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «COVID-19 ўтказган беморларда когнитив бузулишлар ривожланишига таьсир этувчи омиллар»,14.00.13 – Неврология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Tib1213.
Илмий раҳбар: Гафуров Бахтияр Гафурович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази, DSc.04/30.12.2019.Tib.31.01.
Расмий оппонентлар: Рахимбаева Гульнара Саттаровна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Раимова Малика Мухаммеджанова, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: COVID-19 билан касалланган беморларда когнитив бузилишларнинг хусусиятларини ўрганиш уларнинг ёши, жинси, ҳиссий ҳолати ва таълим малакаси билан боғлиқлиқлигини бахолаш, даволаш жараёнини коррекция қилиш бўйича таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
COVID-19 ўтказган беморларда нейротрансмиттерлар баланси бузилиши, S-100 оқсилининг пасайиши ва нейротрофик омили таьсири сабабли юқори даражада реактив ва шахсий ҳавотирлик билан кечувчи когнитив бузилишлар аниқланган;
COVID-19 ўтказган беморларда когнитив-эмоционал бузилишлар такрорланувчи характерга эга бўлиши ва вақт ўтиши билан регрессияланиши  (секин-аста  пасайиши) аниқланган;
COVID-19 ўтказган беморларда когнитив-эмоционал бузилишларнинг асосини мия субатрофиясининг ривожланиши, мия умумий фаоллашуви (активацияси)нинг пасайиши   ва  мия томирлар ангиодистонияси  ташкил этиши аниқланган;
COVID-19 ўтказган беморларда нейрокогнитив  бузилишларнинг коррекцияси давога холинергик терапия қўшиш билан такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: СOVID-19 ўтказган сурункали мия ишемияси ташхиси қўйилмаган когнитив фаолиятидаги ўзгаришларнинг хусусиятлари ва терапевтик жараённинг коррекцияси бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: СOVID-19 ўтказган беморларда когнитив бузулишлар ривожланишига таьсир этувчи омиллар, уларнинг психо-эмоционал холатига таьсири ва ўзига хос неврологик даволаш усуллари аниқланганлиги бўйича таклифлар Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 31 мартдаги 7/12-сон билан тасдиқланган “СOVID-19 нинг неврологик асоратлари” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Наманган вилояти Чуст туман тиббиёт бирлашмасининга  2023 йил 7 августдаги 8620647812-сон ҳамда Наманган вилояти Чуст тумани 46-оилавий поликлиникага 2023 йил 7 августдаги  8620647812-сон буйруғи билан амалиётга жорий этилган. Ижтимоий самарадорлиги: республикамизда нафақат ёши катта бўлмаган ахоли ўртасида касалликни оғир асоратларга олиб келишини олдини олиш ва эрта ташхислаш, балки ахолимизнинг 70% ташкил қилган ўрта ёшдаги ахоли орасида когнитив бузулишлар ривожланишини олдини олиш ва илк муддатларда мақсадли даволаш, эрта деменция кўрсаткичини камайтиришдан иборат. Иқтисодий самарадорлиги: Битта беморни даволаш давомийлиги (3 ой). Битта беморни қўшимча текширув давомийлиги хар 1 ойда ўтказилади.  Юқори когнитив бузилиш мавжуд беморнинг медиаторн дори воситасидан фойдаланган холда коррекциялаш харажати: 3000000 сўм. Битта беморни ўртача даволаш ўрни (100000 сўм). Битта бемор учун медиаторн дори воситасини қиймати (140000 сўм).  Хар бир юқори когнитив бузилишли беморлар учун медиаторн дори воситасидан фойдаланган тақдирда қуйидаги ижобий иқтисодий самарадорликка эга бўлишни кузатиш мумкин. COVID-19 дан кейин когнитив бузилишлари бор беморлар ўртача 3 ойда 3000000 сум харажат қиладилар ва бу харажат йиллар мобайнида давомий бўлади натижада катта иқтисодий йўқотишларга олиб келади хамда беморнинг ишчанлик қобилияти ва хаёт сифати даражаси паст бўлади. Акс холда эса, когнитив бузилишларни медиаторн дори воситаси ёрдамида коррекциялашдан сўнг ўртача 10 кунда беморнинг харажати 1500000 сўмни ташкил қилиб келгуси ойларда коррекциялаш харажатлари қисқаради ва якунида бемор 1500000 сўм иқтисодий фойдага эга бўлади. Буни республика миқёсида бир неча минглаб беморлар холатида бахоласак жамият учун жуда катта иқтисодий  самарадорликка олиб келади.  Шундай қилиб, кунига 24,24% иқтисодий самарадорликка эришиш мумкин бўлади;
иккинчи илмий янгилик: COVID-19 ўтказган беморларда когнитив-эмоционал бузилишлар такрорланувчи характерга эга бўлиши ва вақт ўтиши билан регрессияланиши  (секин-аста пасайиши) аниқланган ва исботланганлиги  бўйича таклифлар Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 31 мартдаги 7/12-сон билан тасдиқланган “СOVID-19 нинг неврологик асоратлари” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Наманган вилояти Чуст туман тиббиёт бирлашмасининг  2023 йил 7 августдаги 8620647812-сон ҳамда Наманган вилояти Чуст тумани 46-оилавий поликлиникага 2023 йил 7 августдаги  8620647812-сон буйруғи билан амалиётга жорий этилган. (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Илмий техник кенгашининг 2023 йил 31 апрелдаги 07/12-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: республикамизда нафақат ёши катта бўлмаган ахоли ўртасида касалликни оғир асоратларга олиб келишини олдини олиш ва эрта ташхислаш, балки ахолимизнинг 70% ташкил қилган ўрта ёшдаги ахоли орасида когнитив бузулишлар ривожланишини олдини олиш ва илк муддатларда мақсадли даволаш, эрта деменция кўрсаткичини камайтиришдан иборат. Иқтисодий самарадорлиги: Битта беморни даволаш давомийлиги (3 ой). Битта беморни қўшимча текширув давомийлиги хар 1 ойда ўтказилади.  Юқори когнитив бузилиш мавжуд беморнинг медиаторн дори воситасидан фойдаланган холда коррекциялаш харажати: 3000000 сўм. Битта беморни ўртача даволаш ўрни (100000 сўм). Битта бемор учун медиаторн дори воситасини қиймати (140000 сўм).  Хар бир юқори когнитив бузилишли беморлар учун медиаторн дори воситасидан фойдаланган тақдирда қуйидаги ижобий иқтисодий самарадорликка эга бўлишни кузатиш мумкин. COVID-19 дан кейин когнитив бузилишлари бор беморлар ўртача 3 ойда 3000000 сум харажат қиладилар ва бу харажат йиллар мобайнида давомий бўлади натижада катта иқтисодий йўқотишларга олиб келади хамда беморнинг ишчанлик қобилияти ва хаёт сифати даражаси паст бўлади. Акс холда эса, когнитив бузилишларни медиаторн дори воситаси ёрдамида коррекциялашдан сўнг ўртача 10 кунда беморнинг харажати 1500000 сўмни ташкил қилиб келгуси ойларда коррекциялаш харажатлари қисқаради ва якунида бемор 1500000 сўм иқтисодий фойдага эга бўлади. Буни республика миқёсида бир неча минглаб беморлар холатида бахоласак жамият учун жуда катта иқтисодий  самарадорликка олиб келади.  Шундай қилиб, кунига 24,24% иқтисодий самарадорликка эришиш мумкин бўлади;
учинчи илмий янгилик: COVID-19 ўтказган беморларда конитив-эмоционал бузилишларнинг асосини мия субатрофиясининг ривожланиши, мия умумий фаоллашуви (активацияси)нинг пасайиши ва мия томирлар ангиодистонияси ташкил этиши аниқлангани бўйича Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 31 мартдаги 7/12-сон билан тасдиқланган “СOVID-19 нинг неврологик асоратлари” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Наманган вилояти Чуст туман тиббиёт бирлашмасининга  2023 йил 7 августдаги №8620647812 ҳамда Наманган вилояти Чуст тумани 46-оилавий поликлиникага 2023 йил 7 августдаги  №8620647812 сонли буйруғи билан амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Илмий техник кенгашининг 2023 йил 31 апрелдаги 07/12-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Республикамизда нафақат ёши катта бўлмаган ахоли ўртасида касалликни оғир асоратларга олиб келишини олдини олиш ва эрта ташхислаш, балки ахолимизнинг 70% ташкил қилган ўрта ёшдаги ахоли орасида когнитив бузулишлар ривожланишини олдини олиш ва илк муддатларда мақсадли даволаш, эрта деменция кўрсаткичини камайтиришдан иборат. Иқтисодий самарадорлиги: Битта беморни даволаш давомийлиги (3 ой). Битта беморни қўшимча текширув давомийлиги хар 1 ойда ўтказилади.  Юқори когнитив бузилиш мавжуд беморнинг медиаторн дори воситасидан фойдаланган холда коррекциялаш харажати: 3 000 000 сўм. Битта беморни ўртача даволаш ўрни (100000 сўм). Битта бемор учун медиаторн дори воситасини қиймати (140000 сўм).  Хар бир юқори когнитив бузилишли беморлар учун медиаторн дори воситасидан фойдаланган тақдирда қуйидаги ижобий иқтисодий самарадорликка эга бўлишни кузатиш мумкин. COVID-19 дан кейин когнитив бузилишлари бор беморлар ўртача 3 ойда 3000000 сум харажат қиладилар ва бу харажат йиллар мобайнида давомий бўлади натижада катта иқтисодий йўқотишларга олиб келади хамда беморнинг ишчанлик қобилияти ва хаёт сифати даражаси паст бўлади. Акс холда эса, когнитив бузилишларни медиаторн дори воситаси ёрдамида коррекциялашдан сўнг ўртача 10 кунда беморнинг харажати 1500000 сўмни ташкил қилиб келгуси ойларда коррекциялаш харажатлари қисқаради ва якунида бемор 1500000 сўм иқтисодий фойдага эга бўлади. Буни республика миқёсида бир неча минглаб беморлар холатида бахоласак жамият учун жуда катта иқтисодий  самарадорликка олиб келади.  Шундай қилиб, кунига 24,24% иқтисодий самарадорликка эришиш мумкин бўлади;
тўртинчи илмий янгилик: COVID-19 ўтказган беморларда нейрокогнитив  бузилишларнинг коррекцияси давога холинергик терапия қўшиш билан такомиллаштирилганги бўйича таклифлар Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 31 мартдаги 7/12-сон билан тасдиқланган “СOVID-19 нинг неврологик асоратлари” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Наманган вилояти Чуст туман тиббиёт бирлашмасининга  2023 йил 7 августдаги №8620647812 ҳамда Наманган вилояти Чуст тумани 46-оилавий поликлиникага 2023 йил 7 августдаги  №8620647812 сонли буйруғи билан амалиётга жорий этилган. (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Илмий техник кенгашининг 2023 йил 31 апрелдаги 07/12-сон хулосаси).  Ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Республикамизда нафақат ёши катта бўлмаган ахоли ўртасида касалликни оғир асоратларга олиб келишини олдини олиш ва эрта ташхислаш, балки ахолимизнинг 70% ташкил қилган ўрта ёшдаги ахоли орасида когнитив бузулишлар ривожланишини олдини олиш ва илк муддатларда мақсадли даволаш, эрта деменция кўрсаткичини камайтиришдан иборат. Иқтисодий самарадорлиги: Битта беморни даволаш давомийлиги (3 ой). Битта беморни қўшимча текширув давомийлиги хар 1 ойда ўтказилади.  Юқори когнитив бузилиш мавжуд беморнинг медиаторн дори воситасидан фойдаланган холда коррекциялаш харажати: 3 000 000 сўм. Битта беморни ўртача даволаш ўрни (100000 сўм). Битта бемор учун медиаторн дори воситасини қиймати (140000 сўм).  Хар бир юқори когнитив бузилишли беморлар учун медиаторн дори воситасидан фойдаланган тақдирда қуйидаги ижобий иқтисодий самарадорликка эга бўлишни кузатиш мумкин. COVID-19 дан кейин когнитив бузилишлари бор беморлар ўртача 3 ойда 3000000 сум харажат қиладилар ва бу харажат йиллар мобайнида давомий бўлади натижада катта иқтисодий йўқотишларга олиб келади хамда беморнинг ишчанлик қобилияти ва хаёт сифати даражаси паст бўлади. Акс холда эса, когнитив бузилишларни медиаторн дори воситаси ёрдамида коррекциялашдан сўнг ўртача 10 кунда беморнинг харажати 1500000 сўмни ташкил қилиб келгуси ойларда коррекциялаш харажатлари қисқаради ва якунида бемор 1500000 сўм иқтисодий фойдага эга бўлади. Буни республика миқёсида бир неча минглаб беморлар холатида бахоласак жамият учун жуда катта иқтисодий  самарадорликка олиб келади.  Шундай қилиб, кунига 24,24% иқтисодий самарадорликка эришиш мумкин бўлади.

Yangiliklarga obuna bo‘lish