Сиддиқов Садриддин Шуҳратжон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Чорвоқ эркин туристик зонасига туризмнинг таъсири ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш масалалари», 11.00.05 – Атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш (география фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.3.PhD/Gr345.
Илмий раҳбар: Шарипов Шавкат Мухамажанович, география фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Атроф-муҳит ва табиатни муҳофаза қилиш технологиялари илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Gr.01.06.
Расмий оппонентлар: Назаров Абдуғаффор Абдужабборович, география фанлари доктори (DSc); Шамуратова Нигора Тахировна, география фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Чирчиқ давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Чорвоқ эркин туристик зонаси ҳудудида туризм соҳасининг атроф-муҳитга салбий таъсирини камайтириш ва уни муҳофаза қилиш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Чорвоқ эркин туристик зонасининг туристик обектлари ва улардан фойдаланиш имкониятлари акс эттирилган йирик масштабли туристик картаси ГАТ технологиясининг АрcГИС дастурида яратилган;
1991-2020-йиллар оралиғидаги НДВИ (Нормализед дифференcе вегетатион индех) кўрсаткичлари таҳлили натижасида Чорвоқ эркин туристик зонаси ҳудудида туристик инфратузилма обектлари майдонининг ортиб бориши ва шунга боғлиқ ҳолда ўсимликлар билан қопланган майдонлар ва деградацияга учраган ўсимликларнинг камайиш даражаси аниқланган;
Чорвоқ эркин туристик зонаси ҳудуди учун мақсади, мураккаблиги ва йўналиши ҳар хил экотуристик маршрутлар ва уларнинг дастурлари ишлаб чиқилган;
Чорвоқ эркин туристик зонаси ҳудудига ташриф буюрувчи сайёҳларнинг муайян вақтдаги сони ва туристик обектлар ҳақида маълумот берувчи “Чорвоқ травел” мобил иловаси яратилган;
аҳоли манзилгоҳларидан узоқда, электр таъминоти мавжуд бўлмаган ҳудудларда чиқиндиларни олиб кетишни такомиллаштирувчи “Смарт Бох” қутиси яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Чорвоқ эркин туристик зонаси ҳудудида туризмнинг атроф-муҳитга таъсири ва уни муҳофаза қилиш бўйича олиб борилган тадқиқот ишлари натижалари асосида:
Чорвоқ эркин туристик зонасининг ГАТ технологиялари асосида яратилган йирик масштабли туристик хариталари Ўзбекистоннинг экотуризм харитасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 18-июлдаги 02-12-17-4451-сон маълумотномаси). Натижада, Ўзбекистоннинг экотуризм харитаси мазмунини бойитиш имкониятини берган;
1991-2020-йиллар оралиғидаги НДВИ (вегетация индекси) кўрсаткичлари таҳлили натижасида аниқланган Чорвоқ эркин туристик зонаси ҳудудида ўсимликлар билан қопланган майдонлар ва деградацияга учрамаган ўсимликларнинг камайиш даражаси Экоҳудудларда яқин беш йиллик даврда инсон фаолияти натижасида экология ва атроф-муҳитга етказилиши мумкин бўлган ҳар қандай зарарнинг олдини олишни назарда тутган ҳолда ривожлантириш дастурини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 18-июлдаги 02-12-17-4451-сон маълумотномаси). Натижада, Чорвоқ сув омбори атрофидаги экоҳудудларни ривожлантириш дастурини ишлаб чиқишда яқин беш йилликда инсон фаолияти натижасида ўсимлик қопламининг камайишини прогноз қилиш имкониятини берган;
Чорвоқ эркин туристик зонаси ҳудуди учун ишлаб чиқилган экотуристик маршрутлар ва уларнинг дастурлари республика тоғли ҳудудларида туристик сўқмоқларни ташкил қилишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 18-июлдаги 02-12-17-4451-сон маълумотномаси). Натижада, туристик сўқмоқларнинг маршрут йўналишлари ва электрон хариталарини такомиллаштириш имконияти яратилган;
Чорвоқ эркин туристик зонаси ҳудудига ташриф буюрувчи сайёҳлар учун яратилган туристик обектлар ҳақида маълумот берувчи Чорвоқ травел мобил иловаси “Табиатга саёҳат” электрон платформаси ва унинг мобил иловасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 18-июлдаги 02-12-17-4451-сон маълумотномаси). Натижада, платформадаги маълумотларни тўлдириш имконияти яратилган;
чиқиндиларни олиб кетишни такомиллаштириш мақсадида яратилган Смарт Бох қутиси Давлат қўриқхоналари буфер зоналари, миллий табиат боғлари, питомниклар, ўрмон ва ўрмон-ов хўжаликлари, тоғли ва чўл ҳудудлари ҳамда сув обектларининг сувни муҳофаза қилиш зоналари ҳудуди ва улар атрофидаги чиқиндиларни тўплаш ва олиб чиқиб кетиш тартибини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 18-июлдаги 02-12-17-4451-сон маълумотномаси). Натижада, тайёрланаётган норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасини такомиллаштириш имкониятини берган.