Юсупжонов Отабек Ғайибжоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Йирик шаҳарлар геодезик тармоғини сунъий йўлдош кузатишларидан фойдаланиб қайта қуришнинг назарий-амалий масалалари (Тошкент шаҳри мисолида) », 11.00.06 – Геодезия. Картография (география фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Gr329.
Илмий раҳбар: Мубораков Хамидхон, техника фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2019.Gr.01.06 рақамли Илмий кенгаш асосидаги бир марталик Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Реймов Полат Расбергенович, география фанлари доктори (DSc), профессор; Тошпўлатов Сарвар Анварович, техника фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: замонавий сунъий йўлдош кузатишларини қўллаш асосида Тошкент шаҳрининг амалдаги геодезик тармоғини қайта қуриш услубини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор йирик шаҳарлар геодезик тармоқларини сунъий йўлдош кузатишларидан фойдаланиб қайта қуриш услуби, Тошкент шаҳар геодезик тармоғи мисолида, тажриба синовлар асосида такомиллаштирилган;
Тошкент шаҳри каркас геодезик тармоғи пунктларида ГНСС (Глобал Навигатион Сателлите Сйстем) кузатишлар ва натижаларни тенглаштириш асосида тармоқ пунктларининг WГС-84 (Wорлд Геодетиc Сйстем 1984) системасидаги тўғри бурчакли фазовий координаталари аниқланган;
Тошкент шаҳри каркас геодезик тармоғи пунктларининг умумжаҳон WГС-84 системасидаги координаталаридан маҳаллий системадаги координаталарига ўтиш параметрлари ( х, й, з, , , , ) математик моделлаштириш усули асосида аниқланган;
Тошкент шаҳри сунъий йўлдош каркас геодезик тармоғи пунктларининг маҳаллий системадаги координаталари янги ўтиш параметрларини қўллаш орқали аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Йирик шаҳарлар геодезик тармоғини сунъий йўлдош кузатишларидан фойдаланиб қайта қуришнинг назарий-амалий масалалари (Тошкент шаҳри мисолида) бўйича олинган илмий натижалар асосида:
сунъий йўлдош ГНСС кузатишларидан фойдаланиб Тошкент шаҳри геодезик тармоғини тажриба синовлар асосида такомиллаштирилган қайта қуриш услуби Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳузуридаги Кадастр агентлиги амалиётида Тошкент шаҳрининг амалдаги геодезик тармоғини янгилашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳузуридаги Кадастр агентлигининг 2024-йил 31-июлдаги № 03-03-65 сон маʼлумотномаси). Натижада, Тошкент шаҳри ҳудудида юқори аниқликдаги сунъий йўлдош геодезик тармоғини қуриш имконини берган;
замонавий ГНСС приёмникларидан фойдаланиб кузатишларни бажариш ва натижаларни ишлаб чиқиш асосида шаҳар каркас тармоғи пунктларининг Халқаро WГС-84 системасидаги аниқланган тўғри бурчакли фазовий координаталари Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳузуридаги Кадастр агентлиги амалиётида топографик-геодезик материалларни яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳузуридаги Кадастр агентлигининг 2024-йил 31-июлдаги № 03-03-65 сон маʼлумотномаси). Натижада, топографик-геодезик материаллардан очиқ фойдаланишга имконият яратилди;
математик моделлаштириш усулини қўллаб аниқланган шаҳар каркас тармоғи пунктларининг WГС-84 системасидаги координаталардан Маҳаллий системадаги координаталарга ўтишни ҳисобланган параметрлари Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳузуридаги Кадастр агентлигида Тошкент шаҳар геодезик тармоғини қайта қуришда амалиётга жорий этилди (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳузуридаги Кадастр агентлигининг 2024-йил 31-июлдаги № 03-03-65 сон маʼлумотномаси). Натижада, шаҳар ҳудудида бажариладиган инженерлик қидирув, кадастр ва ер тузиш ишлари учун аниқ ва ягона координаталар системасини яратиш имконини берган;
Тошкент шаҳри сунъий йўлдош каркас геодезик тармоғи пунктларининг янги ўтиш параметрларини қўллаш орқали аниқланган маҳаллий системадаги координаталари Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳузуридаги Кадастр агентлигида Тошкент шаҳрида бажариладиган топографик-геодезик ишларида асос сифатида амалиётга жорий этилди (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳузуридаги Кадастр агентлигининг 2024-йил 31-июлдаги № 03-03-65 сон маʼлумотномаси). Натижада, Тошкент шаҳри ҳудудида топографик-геодезик қидирувлар, кадастр ва ер тузиш ишлари аниқлиги ҳамда сифатини ошириш имконини берган.