Назаров Назиржон Нарзиллоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Минтақаларни барқарор ривожлантириш стратегиясининг устувор йўналишлари (Навоий вилояти мисолида)», 08.00.12 - Минтақавий иқтисодиёт.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Iqt4211.
Илмий маслаҳатчи: Содиқов Авазбек Мадаминович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети, DSc.03/30.12.2019.I.01.11.
Расмий оппонентлар: иқтисодиёт фанлари доктори, профессор Қодиров Абдурашид Маджитович; иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент Бекмурадов Нурали Холматович.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Макроиқтисодий ва ҳудудий тадқиқотлар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади минтақаларни барқарор ривожлантириш стратегиясининг устувор йўналишларини шакллантириш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Навоий вилоятининг олис чўл ҳудудлари, яъни, Томди, Учқудуқ, Конимех, Нурота туманларини барқарор ривожлантириш ҳамда аҳоли турмуш шароитини яхшилашни молиялаштириш самарадорлигини оширишга «Навоий кон-металлургия комбинати», халқаро молия институтлари, хорижий донорлар, маҳаллий субъектлар ажратган маблағ ва имтиёзли кредитлари асосида «Махсус жамғарма» ташкил этиш ҳамда уни оптимал тақсимлаш орқали эришишнинг мақсадга мувофиқлиги асосланган;
Навоий вилояти аҳолиси даромадларининг барқарор ўсишини таъминлашга минтақада қишлоқ хўжалиги тармоғида фаолият юритаётган иқтисодиёт субъектларига ер майдонларини “бир контур-бир маҳсулот” тамойили асосида ажратиб бериш ва соҳага “Агрегатор” тизимини жорий этиш орқали эришиш таклифи асосланган;
Навоий вилоятида экспортбоп маҳсулотлар ишлаб чиқариш ҳажмининг барқарор ўсишини таъминлашга Ғозғон шаҳри ҳудудида мармар ва гранит тошларни қазиб олиш, қайта ишлаш, сақлаш, ташиш ва сотишга ихтисослаштирилган “саноат кластерлари”ни ташкил этиш орқали эришишнинг мақсадга мувофиқлиги асосланган;
Навоий вилояти иқтисодиётини барқарор ривожлантиришга таъсир этувчи омиллар ўртасидаги боғлиқликнинг эконометрик моделини ишлаб чиқиш асосида вилоят ЯҲМ ўсишининг 2030 йилгача бўлган кўп вариантли прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Навоий вилоятининг барқарор ривожлантириш стратегиясининг устувор йўналишлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Навоий вилоятининг олис чўл ҳудудлари, яъни, Томди, Учқудуқ, Конимех, Нурота туманларини барқарор ривожлантириш ҳамда аҳоли турмуш шароитини яхшилашни молиялаштириш самарадорлигини оширишга «Навоий кон-металлургия комбинати», халқаро молия институтлари, хорижий донорлар, маҳаллий субъектлар ажратган маблағ ва имтиёзли кредитлари асосида «Махсус жамғарма» ташкил этиш ҳамда уни оптимал тақсимлаш орқали эришиш таклифидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 29 сентябрдаги ПҚ-3301-сонли “Навоий вилоятининг Томди, Учқудуқ, Конимех, Нурота туманлари ва Зарафшон шаҳрини комплекс ривожлантириш ҳамда аҳолиси бандлигини таъминлашга доир қўшимча чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорининг 5-бандини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Бош вазири ўринбосари котибиятининг 2023 йил 27 ноябрдаги 03/18-20 сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий қилиниши натижасида Навоий вилоятининг чўл ҳудудларидаги яшаш шароити оғир аҳоли қатламини молиявий қўллаб-қувватлаш ва тадбиркорликка жалб қилиш имкони яратилган;
Навоий вилояти аҳолиси даромадларининг барқарор ўсишини таъминлашга минтақада қишлоқ хўжалиги тармоғида фаолият юритаётган иқтисодиёт субъектларига ер майдонларини “бир контур-бир маҳсулот” тамойили асосида ажратиб бериш ва соҳага “Агрегатор” тизимини жорий этиш орқали эришиш таклифидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йил 10 февралдаги ПҚ-52-сон “2023-2024 йилларда Навоий вилоятини комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш ва аҳоли турмуш даражасини янада яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарорининг 1-иловаси 2-бандини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Бош вазири ўринбосари котибиятининг 2023 йил 27 ноябрдаги 03/18-20 сонли маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга жорий қилиниши натижасида жойларда сув ресурсларини тежаш ва кооперация усули асосида юқори даромад олиш имкони яратилган;
Навоий вилоятида экспортбоп маҳсулотлар ишлаб чиқариш ҳажмининг барқарор ўсишини таъминлашга Ғозғон шаҳри ҳудудида мармар ва гранит тошларни қазиб олиш, қайта ишлаш, сақлаш, ташиш ва сотишга ихтисослаштирилган “саноат кластерлари”ни ташкил этиш орқали эришиш таклифидан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил 22 июлдаги 611-сонли “2019-2021 йилларда Навоий вилоятининг Ғозғон шаҳрини комплекс ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорининг 2-иловаси 25-бандини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Бош вазири ўринбосари котибиятининг 2023 йил 27 ноябрдаги 03/18-20 сонли маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга қўлланилиши натижасида ҳудудда мавжуд табиий, ишлаб чиқариш ва меҳнат ресурсларидан фойдаланиш чора-тадбирлари амалга оширилган, шу асосда ишлаб чиқариш соҳасида янги иш ўринлари яратилган;
Навоий вилояти иқтисодиётини барқарор ривожлантиришга таъсир этувчи омиллар ўртасидаги боғлиқликнинг эконометрик моделини ишлаб чиқиш асосида вилоят ЯҲМ ўсишининг 2030 йилгача бўлган кўп вариантли прогноз кўрсаткичларидан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 7 апрелдаги 217-сон “2022-2026 йилларда Навоий вилояти ҳудудларини комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш ва аҳоли турмуш даражасини янада яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарорининг мақсадли параметрларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Бош вазири ўринбосари котибиятининг 2023 йил 27 ноябрдаги 03/18-20 сонли маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга жорий қилиниши натижасида минтақани ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг истиқбол кўрсаткичларини ишлаб чиқишга эришилган.