Тиллашайхова Хосият Азаматовнанинг
фан доктори (DSc) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Талаба ёшлар психологик фаровонлиги ва ижтимоий етуклиги шаклланиш динамикасининг хусусиятлари (педагогика олийгоҳлари мисолида)», 19.00.05 – Ижтимоий психология. Этнопсихология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3DSc/P130.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Расмий оппонентлар: Бегматов Абдуллажон Сирожиддинович, фалсафа фанлари доктори, профессор; Шаумаров Гайрат Бахрамович, психология фанлари доктори, академик; Файзиева Мавлуда Худяровна, психология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади педагогика ОТМ турли босқичларида таълим олаётган талабаларнинг ижтимоий етуклиги шаклланиш динамикаси ҳамда психологик фаровонлиги хусусиятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
талаба-ёшларнинг ижтимоий етуклиги ва психологик фаровонлигининг тузилмавий-мазмунли тавсифлари, жумладан: ўзини ўзи қабул қилиш ва ўзини ўзи ҳурмат қилиш, автономлик ва масъулиятни ўз зиммасига олишга тайёрлик, назорат локусининг англашилгани, интерналлиги ва ижобий шахслараро муносабатлар аниқланган;
талабалар ижтимоий-психологик етуклиги ва психологик фаровонлигининг кўрсаткичлари ифодаланганлиги 1-курсдан 4-курсгача ижобий динамикага эга экани, у: 1-курс талабалари учун ўзини ўзи ривожлантириш устувор қадриятлар сирасига кирмаслиги, битирувчи талабаларда ўзини ўзи бошқариш, ҳаёида ўзини ўзи уюштириш (ташкил қилиш) ва ҳаётнинг турли соҳаларида мақсадларни белгилаш параметрлари ифодаланганида намоён бўлиши, бу эса ОТМда олиб бориладиган ўқув-тарбия ишларининг ижобий таъсиридан далолат бериши исботланган;
талабалар ижтимоий-психологик етуклиги ва психологик фаровонлигининг мезонлари: шахсий ўсишга эҳтиёж, ўзини ўзи реализациялашга йўналганлик, ўзини ўзи детерминациялаш, касбий фаолиятда автономлик ва масъулиятни ўз зиммасига олишга тайёрлик, назорат локусининг англашилгани, интерналлиги ва ижобий шахслараро муносабатлар асосланган;
ОТМда таълим олиш даври: талабаларнинг педагогик касбни эгаллашдан манфаатдорлиги ва касбий жавобгарликка тайёрлигининг ошиши; ўқувчилар билан педагогик саводли ўзаро ҳамкорликни амалга оширишнинг зарурий шарти ҳисобланган эмпатиянинг ривожланиши; терминал ва инструментал қадриятларнинг мувофиқлигига кўмаклашиши исботланиб, талабалар ижтимоий-психологик етуклиги шаклланишида шахсий захира сифатида баҳоланган;
ўспирин ва қизларнинг ўз психологик фаровонлигини баҳолаши шахснинг ўзини ҳис қилиши (кайфияти) маркери экани, аммо бу фаровонлик ўсиб келаётган шахснинг ўзини ўзи долзарблаштириш ва ўзини ўзи реализациялаш эҳтиёжининг шаклланиши ва ривожланишига қанчалик кўмаклашиши кўрсаткичи бўла олмаслиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Талаба ёшлар психологик фаровонлиги ва ижтимоий етуклиги шаклланиш динамикасининг хусусиятлари (педагогика олийгоҳлари мисолида)ни тадқиқ этиш натижалари асосида:
талаба-ёшларнинг ижтимоий етуклиги ва психологик фаровонлигининг тузилмавий-мазмунли тавсифлари, жумладан: ўзини ўзи қабул қилиш ва ўзини ўзи ҳурмат қилиш, автономлик ва масъулиятни ўз зиммасига олишга тайёрлик, назорат локусининг англашилгани, интерналлиги ва ижобий шахслараро муносабатлар ёритилганлигига оид илмий хулосалар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 10-ноябрдаги ПМ-258-сонли буйругʻи билан “Ижтимоий психология” модули мазмунига сингдирилган (Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 13-ноябрдаги ПМ-258 а-сонли маълумотномаси). Натижада, бу хулосаларнинг ўқув жараёнига жорий қилиниши тингловчиларнинг илмий-назарий психологик тайёргарлик даражаси ошишига хизмат қилган;
талабалар ижтимоий-психологик етуклиги ва психологик фаровонлигининг кўрсаткичлари ифодаланганлиги 1-курсдан 4-курсгача ижобий динамикага эга экани, у: 1-курс талабалари учун ўзини ўзи ривожлантириш устувор қадриятлар сирасига кирмаслиги хос экани, битирувчи талабаларда ўзини ўзи бошқариш, ҳаётида ўзини ўзи уюштириш (ташкил қилиш) ва ҳаётнинг турли соҳаларида мақсадларни белгилаш параметрлари ифодаланганида намоён бўлиши, бу эса ОТМда олиб бориладиган ўқув-тарбия ишларининг ижобий таъсиридан далолат бериши исботланган илмий хулосалар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 10-ноябрдаги ПМ-258-сонли буйругʻи билан “Ижтимоий психология” модули мазмунига сингдирилган (Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 13-ноябрдаги ПМ-258 а-сонли маълумотномаси). Натижада, замонавий рақобатбардош кадрлар тайёрлаш жараёнининг илмий-методик таъминотини бойитишга эришилган;
талабалар ижтимоий-психологик етуклиги ва психологик фаровонлигининг мезонлари: шахсий ўсишга эҳтиёж, ўзини ўзи реализациялашга йўналганлик, ўзини ўзи детерминациялаш, касбий фаолиятда автономлик ва масъулиятни ўз зиммасига олишга тайёрлик, назорат локусининг англашилгани, интерналлиги ва ижобий шахслараро муносабатлар асосланган илмий хулосалар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 10-ноябрдаги ПМ-258-сонли буйругʻи билан “Ижтимоий психология” модули мазмунига сингдирилган (Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 13-ноябрдаги ПМ-258 а-сонли маълумотномаси). Натижада, бўлажак амалий психологларнинг истиқболдаги фаолиятини самарали ташкил этиш имкониятлари кенгайтирилган;
ОТМа таълим олиш даври: талабаларнинг педагогик касбни эгаллашдан манфаатдорлиги ва касбий жавобгарликка тайёрлигининг ошиши; ўқувчилар билан педагогик саводли ўзаро ҳамкорликни амалга оширишнинг зарурий шарти ҳисобланган эмпатиянинг ривожланиши; терминал ва инструментал қадриятларнинг мувофиқлигига кўмаклашиши исботланиб, талабалар ижтимоий-психологик етуклиги шаклланишида шахсий захира сифатида баҳоланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 10-ноябрдаги ПМ-258-сонли буйругʻи билан “Ижтимоий психология” модули мазмунига сингдирилган (Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 13-ноябрдаги ПМ-258 а-сонли маълумотномаси). Натижада, талабаларнинг касбий шаклланишининг психологик фаровонлик билан боғлиқ жиҳатлари очиб берилган;
ўспирин ва қизларнинг ўз психологик фаровонлигини баҳолаши шахснинг ўзини ҳис қилиши (кайфияти) маркери экани, аммо бу фаровонлик ўсиб келаётган шахснинг ўзини ўзи долзарблаштириш ва ўзини ўзи реализациялаш эҳтиёжининг шаклланиши ва ривожланишига қанчалик кўмаклашиши кўрсаткичи бўла олмаслиги аниқланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 10-ноябрдаги ПМ-258-сонли буйругʻи билан “Ижтимоий психология” модули мазмунига сингдирилган (Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 13-ноябрдаги ПМ-258 а-сон маълумотномаси). Натижада, амалий психологларнинг психологик хизматларда келгувчи фаолиятига оид билим, кўникма ва малалари даражаси ошишига хизмат қилган.
