Санойев Ғайбулло Абдурахмоновисҳнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақидаги эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Аждодларимиз меросини ўрганиш жарайонида бошланғисҳ синф ўқувсҳиларининг саводхонлик кўникмасини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (педагогика) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/Ped4846.
Илмий раҳбар: Дилова Наргиза Гайбуллаевна, педагогика фанлари доктори (ДСc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК номи: Бухоро давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Ped.72.04.
Расмий оппонентлар: Ҳамроев Алижон Рўзиқулович, педагогика фанлари доктори, профессор; Усманова Умида Айбековна, педагогика фанлари доктори (ДСc), доцент.
Етакчи  ташкилот:  Навоий давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади аждодлар меросини ўрганиш жараёнида бошланғич синф ўқувчиларининг саводхонлик кўникмаларини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бошланғич синф ўқувчиларининг саводхонлик кўникмасини аждодлар меросини ўрганиш асосида ривожлантиришнинг қадриятли-аксиологик, илмий-акмеологик ёндашувли назарий асослари инновацион таълим-тарбия жараёнидаги ижтимоий, рефлексив, мотивацион, стратегик фаолликни оширувчи усуллар ҳамда  педагогик шарт-шароитларни интеграцияловчи дидактик тамойилларга устиворлик бериш асосида аниқлаштирилган;
аждодлар меросини ўрганиш жараёнида бошланғич синф ўқувчиларида ўқиш саводхонлиги кўникмасининг ривожланганлик даражаси “субект-субект” фаолияти мазмунини ижодий-инновацион, эмоционал-ҳаракатчан топшириқларни коллоборатив, коммуникатив, тадқиқотчилик тамойили талабларини бажаришда шакллантирилган адабий-нутқий компетентлик (“ўқиш”, “ифодали ва равон ўқиш”, “тушуниб, онгли ўқиш”, “мулоқотли ўқиш”) кўрсатгичлари баҳолашнинг мотивацион, когнетив, рефлексив, фаолиятли (“креатив”, “продуктив”, “репродуктив”) мезонларига устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
ўқиш дарсларида аждодлар меросини ўрганиш жараёнида ўқувчиларнинг интеллектуал қобилиятларини технологик, ижодий-изланувчанлик, АРТ педагогикаси каби ўқув мақсадларига эришиш самадорлигини оширувчи ҳамда уларнинг саводхонлик кўникмаларини ривожлантиришни таъминловчи 4К тамойили (коллаборатив, коммуникатив, креатив ва танқидий фикрлаш)дан фойдаланишга йўналтирилган интеграцион методик модел такомиллаштирилган;
миллий ўқув дастури ва халқаро баҳолаш тадқиқотлари интеграцияси асосида бошланғич синфларда аждодлар меросини ўрганиш орқали ўқувчиларнинг саводхонлик кўникмасини интенсив ривожлантиришни таъминловчи 4К тамойилидан фойдаланишга оид ўқув машғулотлар мазмуни якка, жуфтликда, ҳамкорликда мустақил ишлашга йўналтирилган интерактив машқлар, ёш даврларининг когнитив имкониятларига мос турли даражадаги эвристик фаолиятли топшириқлар, ижодий-лойиҳавий дарслар ва илмий методик тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Аждодлар меросини ўрганиш жараёнида бошланғич синф ўқувчиларининг саводхонлик кўникмаларини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
бошланғич синф ўқувчиларининг саводхонлик кўникмасини аждодлар меросини ўрганиш асосида ривожлантиришнинг қадриятли-аксиологик, илмий-акмеологик ёндашувли назарий асослари инновацион таълим-тарбия жараёнидаги ижтимоий, рефлексив, мотивацион, стратегик фаолликни оширувчи усуллар ҳамда  педагогик шарт-шароитларни интеграцияловчи дидактик тамойилларга устиворлик бериш асосида аниқлаштирилган тавсиялардан “Бошланғич синфларда Шарқ мутафаккирлари асарларини ўрганиш” номли ўқув қўлланмаси  мазмуни бойитишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги Олий таълимни ривожлантириш тадқиқотлар марказининг 2024-йил 19-ноябрдаги 02/-01-01-120 сон маълумотномаси). Натижада, ундан бошланғич синф ўқитувчилари, ёш мутахассислар, педагогика олий ўқув юрти талабалари, малака ошириш курсларининг тингловчилари ўз фаолиятида фойдаланган;
аждодлар меросини ўрганиш жараёнида бошланғич синф ўқувчиларида ўқиш саводхонлиги кўникмасининг ривожланганлик даражаси “субект-субект” фаолияти мазмунини ижодий-инновацион, эмоционал-мотивацион топшириқларни коллоборатив, коммуникатив, тадқиқотчилик тамойиллари асосида бажаришнинг адабий-нутқий компетентлик кўрсатгичлари “ўқиш”, “ифодали ва равон ўқиш”, “тушуниб, онгли ўқиш” ҳамда “мулоқотли ўқиш” каби баҳолаш мезонларига оид таклиф этилган тавсиялардан ФЗ-2016-0909111822-“Дарсликлар ва ўқув адабиётлари мазмунига Шарқ педагогик тафаккури дурдоналарини сингдириш орқали ўқувчиларда оммавий маданиятга қарши курашчанлик кўникмаларини шакллантириш механизмлари” мавзусидаги фундаментал лойиҳани амалга ошириш жараёнида фойдаланилган (Қори Ниёзий номидаги тарбия педагогикаси миллий институтининг 2024-йил 28-майдаги 01/15-09/175-сон маълумотномаси).Натижада, ушбу лойиҳада бошланғич синф дарслари жараёнида аждодлар меросини ўрганиш орқали ўқувчиларнинг саводхонлик кўникмасини ривожлантириш ҳамда уларда ҳаётий кўникмаларни таркиб топтиришга эришилган;
ўқиш дарсларида аждодлар меросини ўрганиш жараёнида ўқувчиларнинг интеллектуал қобилиятларини технологик, ижодий-изланувчанлик, АРТ педагогикаси каби ўқув мақсадларига эришиш самадорлигини оширувчи ҳамда уларнинг саводхонлик кўникмаларини ривожлантиришни таъминловчи 4К тамойили (коллаборатив, коммуникатив, креатив ва танқидий фикрлаш)дан фойдаланишга йўналтирилган интеграцион методик моделнинг такомиллаштирилишига оид илмий тавсиялар 60110500–Бошланғич таълим йўналиши талабалари учун тайёрланган “Она тили - ўқиш саводхонлиги ва методикаси” (амалий машғулотлар) ўқув қўлланмаси мазмунига сингдирилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2024-йил 10-майдаги 11-05-2097/0-4сон маълумотномаси). Натижада, қўлланма мазмуни Миллий дастур талаблари асосида такомиллаштирилиб, аждодлар меросини ўрганиш орқали ўқувчиларнинг саводхонлик кўникмасини ривожлантиришга оид мазмун билан бойитилган;
миллий ўқув дастури ва халқаро баҳолаш тадқиқотлари интеграцияси асосида бошланғич синфларда аждодлар меросини ўрганиш орқали ўқувчиларнинг саводхонлик кўникмасини интенсив ривожлантиришни таъминловчи 4К тамойилидан фойдаланишга оид ўқув машғулотлар мазмуни якка, жуфтликда, ҳамкорликда мустақил ишлашга йўналтирилган интерактив машқлар, ёш даврларининг когнитив имкониятларига мос турли даражадаги эвристик фаолиятли топшириқлар, ижодий-лойиҳавий дарслар ва илмий методик тавсияларни такомиллаштиришга оид муаллифлик ғояларидан ПЗМВ 2014-0902125611-“Мактаб педагогика жамоасини ўзини ўзи ривожлантириши учун маданий-ижодий муҳитни яратиш ва лойиҳалаш методидан фойдаланиш” мавзусидаги амалий лойиҳани амалга оширишда фойдаланилган (Қори Ниёзий номидаги тарбия педагогикаси миллий институтининг 2024-йил 28-майдаги 01/15-09/175-сон маълумотномаси). Натижада, мазкур лойиҳа мазмунида аждодлар меросини ўрганишда ўқувчиларининг саводхонлик кўникмаларини ривожлантиришга йўналтирилган тавсиялар ўқитувчиларнинг акмеологик даражасини оширишга хизмат қилган.