Жумақулов Ғолибжон Ҳасановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақидаги эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Иқтидорли оъқувчилар интеллектуал сифатларини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.1.PhD/Ped7040.
Илмий раҳбар: Олимов Ширинбой Шарофович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК номи: Бухоро давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Ped.72.04.
Расмий оппонентлар: Адизов Бахтиёр Рахмонович, педагогика фанлар доктори, профессор; Киёмов Нишон Содикович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади академик лицейлар ўқувчиларининг интеллектуал салоҳиятини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
иқтидорли ўқувчилар интеллектуал сифатларини ривожлантиришда ақлий ҳаракатли, жамоавий, адаптив, муаммоли, лойиҳалаш каби технологиялардан фойдаланишнинг ўзгарувчанлик, ноанъанавийлик, ташаббускорлик, илмийлик каби тамойиллари креатив ғояли методик машқлар мазмунига илмий билимларни сингдириш орқали асосланган;
академик лицей таълим жараёнида ўқувчилар иқтидорини ривожлантиришга йўналтирилган муаммоли, лойиҳали, эвристик, шахсга йўналтирилган технологияларни татбиқ этишда субъект-субъект муносабатларидаги билиш, англаш, фикрлаш хулосалаш фаолиятини фаоллаштириш хусусиятлари таълим олувчи мақомини ўзгартириш, таълим-тарбияга рағбат уйғотишга устуворлик бериш асосида аниқлаштирилган;
академик лицей ўқувчиларининг интеллектуал сифатларини ривожлантиришда ўқитишнинг ахборот тарғиботи, фарқни бартараф этиш, танлаш, индивидуаллик, мустақиллик каби рефлексив машқлар ва инновацион технологияларга асосланган ўқув жараёни мазмуни педагогик ташкил этиш, бошқариш, лойиҳалаш, методик таъминлаш функсияларининг таркибини таснифлаш асосида такомиллаштирилган;
академик лицей ўқувчиларининг интеллектуал сифатларини баҳолаш мазмуни касбий фаолиятга маъсулият ва мослашувчанлик даражалари ҳамда касбий-интеллектуал, ташкилий-коммуникатив, эмоционал-иродавий шахсий сифатларнинг тавсифи асосида жараён самарадорлигини ошириш асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Академик лицей ўқувчилари интеллектуал сифатларини ривожлантириш бўйича ўтказилган тадқиқот натижалари ва ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
иқтидорли ўқувчилар интеллектуал сифатларини ривожлантиришда ақлий ҳаракатли, жамоавий, адаптив, муаммоли, лойиҳалаш каби технологиялардан фойдаланишнинг ўзгарувчанлик, ноанъанавийлик, ташаббускорлик, илмийлик каби тамойиллари креатив ғояли методик машқлар мазмунига илмий билимларни сингдиришга оид таклиф ва тавсиялар “Қизиқарли математика” номли қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022 йил 12 октябрдаги 89-05-128-сон маълумотномаси). Натижада, ўқувчиларнинг интеллектуал сифатларини ривожлантириш бўйича манбалар ва ресурслар кенгайтирилган;
академик лицей таълим жараёнида ўқувчилар иқтидорини ривожлантиришга йўналтирилган муаммоли, лойиҳали, эвристик, шахсга йўналтирилган технологияларни татбиқ этишда субъект-субъект муносабатларидаги билиш, англаш, фикрлаш хулосалаш фаолиятини фаоллаштириш хусусиятлари таълим олувчи мақомини ўзгартириш, таълим-тарбияга рағбат уйғотишга устуворлик бериш асосида аниқлаштиришга оид таклиф ва тавсиялардан Давлат илмий-техника дастурлари доирасида бажарилиши 2017-2020 йилларга мўлжалланган №ОТ-Ф4-02 “Математик физиканинг ҳолатлар тўплами чексиз бўлган моделлари термодинамикаси” номли лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Бухоро давлат университетининг 2024-йил 30-майдаги 01-04/2914-сон маълумотномаси). Натижада ўқув машғулотларида ўқувчиларнинг интеллектуал сифатларини ривожлантиришда интегратив топшириқлардан фойдаланиш имкониятини кенгайтиришга хизмат қилган;
академик лицей ўқувчиларининг интеллектуал сифатларини ривожлантиришда ўқитишнинг ахборот тарғиботи, фарқни бартараф этиш, танлаш, индивидуаллик, мустақиллик каби рефлексив машқлар ва инновацион технологияларга асосланган ўқув жараёни мазмуни педагогик ташкил этиш, бошқариш, лойиҳалаш, методик таъминлаш функсияларининг таркибини таснифлаш асосида такомиллаштиришга оид таклиф ва тавсиялар “Математика фанидан миллий сертификат масалалари ва улардан намуналар” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024 йил 7 майдаги 149-сон буйруғи, 458167-сон гувоҳномаси). Натижада академик лицейлар ўқувчилари интеллектуал сифатларини ривожлантиришга йўналтирилган ташкилий-услубий таъминотини такомиллаштиришга хизмат қилган.