Кузиев Шахобиддин Собировичнинг
Фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Соболев фазосида ҳосилали оптимал квадратур формулалар”, 01.01.03 – Ҳисоблаш математикаси ва дискрет математика (физика-математика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/FM1014.
Илмий раҳбар: Нуралиев Фарход Абдуғаниевич, физика-математика фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси В.И. Романовский номидаги Математика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2019.FM.01.02 рақамли илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Худойберганов Мирзоали Уразалиевич, физика-математика фанлари доктори, профессор; Утеулиев Ниетбай Утеулиевич, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Соболевнинг дифференциалланувчи функсиялар фазосида ҳосилали оптимал квадратур формулалар қуриш, уларга мос хатолик функсионали нормасини ҳисоблаш ҳамда интеграл тенгламаларни сонли ечишда ҳосилали оптимал квадратур формулаларни қўллашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
дифференциалланувчи функсияларнинг ҳақиқий қийматли Соболев фазосида учун алгебраик кўпҳадларга аниқ бўлган ҳосилали оптимал квадратур формула хатолик функсионали нормасининг аналитик кўринишини топилган;
оптимал коеффициентларни топиш учун Виннер-Хопф типидаги тенгламалар системаси олинган;
дифференциалланувчи функсияларнинг ҳақиқий қийматли Соболев фазосида учун ҳосилали оптимал квадратур формуланинг коеффициентлари ва хатоликнинг юқори чегараси топилган;
дифференциалланувчи функсияларнинг ҳақиқий қийматли Соболев фазосида учун ҳосилали оптимал квадратур формуланинг коеффициентлари топилган;
дифференциалланувчи функсияларнинг ҳақиқий қийматли Соболев фазосида учун ҳосилали оптимал квадратур формуланинг хатолик функсионали нормаси ҳисобланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Соболевнинг фазосида алгебраик кўпҳадларга аниқ бўлган ҳосилали оптимал квадратур формулалар қуриш бўйича олинган янги илмий натижалар асосида:
дифференциалланувчи функсияларнинг ҳақиқий қийматли Соболев фазосида қурилган ҳосилали оптимал квадратур формулалардан С-ПМ1 “Гидротурбонасос қурилмаси ёрдамида қишлоқ хўжалиги ерларини электр энергия сарфисиз суғориш тизими” мавзусидаги давлат илмий-техник дастурлари доирасидаги халқаро қўшма илмий амалий лойиҳада электр энергияси билан ишлайдиган суғориш тизимларини самарали бошқариш ва сув ресурсларини тежаш жараёнларини ифодаловчи математик моделлар ечимларини баҳолашда фойдаланилган (Фарғона политехника институтининг 2024-йил 14-августдаги 01-2074-сонли маълумотномаси). Натижада, гидроенергетикада муҳим кўрсаткичлардан бири бўлган мураккаб шаклли гидротурбиналарнинг юзаларини кичик тугунларга бўлиш орқали уларнинг юзаларини ҳисоблаш, мураккаб шаклли гидротурбиналарни лойиҳалаш ва оптимал юзаларни танлаш имконини берган;
дифференциалланувчи функсиялар фазосида қурилган алгебраик кўпҳадларга аниқ бўлган ҳосилали оптимал квадратур формулалардан “Автотранспорт воситаларини метал қисмларини коррозиядан ҳимояловчи маҳаллий қоплама яратиш” мавзусидаги давлат илмий-техник амалий лойиҳасида автомобилларнинг метал қисмлари чидамлилигини ўрганишда фойдаланилган (Жиззах политехника институтининг 2024-йил 8-июндаги 03-1200-1190-сонли маълумотномаси). Натижада, ушбу янги ҳосилали оптимал квадратур формуладан автомобилларнинг таг қисмини коррозиядан ҳимояловчи қопламани маҳаллий хом-ашёлардан тайёрлаш технологик жараёнида қўлланиладиган волластонит госсипол полимер материалларнинг хоссаларини ва обектив хусусиятларини ўрганишга имкон яратган.
