Хамидов Саиджон Собитжон ЎҒЛининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Грунтларда ночизиқ тўлқин тарқалиш жараёнлари ва уларнинг грунтли иншоотлар мустаҳкамлиги учун амалий аҳамияти”, 01.02.04 – Деформацияланувчан қаттиқ жисм механикаси (физика-математика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.4.PhD/FM.
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Султанов Карим Султанович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети ҳамда Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Механика ва иншоотлар сейсмик мустаҳкамлиги институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Механика ва иншоотлар сейсмик мустаҳкамлиги институти, DSc.02/30.12.2019.Т/FM.61.01.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Мардонов Ботир Мардонович физика-математика фанлари доктори, профессор. Маматова Нигора Тоʻхтабоевна физика-математика фанлари номзоди .
Етакчи ташкилот номи: Тошкент архитектура-қурилиш университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади динамик ва статик сиқилиш модулларини деформацияга боғлиқ функсиясини қуриш орқали грунтларда ночизиқ тўлқин тарқалиш масаласини сонли ечиш усулини ишлаб чиқиш, ҳамда текис ва бўйлама тўлқин тарқалишидаги параметрларни аниқлашдан иборат.
III. Диссертация тадқиқотининг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
қум ва лёссимон грунтлар учун статик сиқилиш модули  ўзгариш қонунияти деформация функсияси  кўринишда аналитик  аниқланган;
динамик ва статик сиқилиш модуллари деформацияга бўғлиқ ўзгаргандаги қовушқоқ эластик муҳитда текис тўлқинларни тарқалиши масаласини характеристик муносабатлар усулидан фойданилган ҳолда  сонли ечиш услублари ишлаб чиқилган;
динамик ва статик сиқилиш модуллари ўзгарувчан бўлган ночизиқ қовушқоқ-эластик муҳитда бўйлама тўлқинларни тарқалиши  хусусий ҳолларда Жава дастурлаш тилида характеристик муносабатлар  усули ёрдамида текширилиб, максимал кучланишнинг масофага ҳамда сўниш коеффисентини частотага чекли вақт оралиғидаги ўзгаришларининг математик модели ишлаб чиқилиб олинган натижалар баҳоланган.
қум ва лёссимон грунтларнинг намлигини ҳисобга олган ҳолада текис тўлқинлар тарқалишида кучланганлик-деформацияланганлик ҳолатини ҳисоблаш услублари ҳамда тўлқин параметрларини аниқлаш алгоритимлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Грунтларда ночизиқ тўлқин тарқалиш жараёнлари ва уларнинг грунтли иншоотлар мустаҳкамлиги учун амалий аҳамияти  бўйича олинган натижалар асосида:
тадқиқот натижаларини бўйича олинган натижалар М.Т.О'розбоев  номидаги  Механика ва иншоотлар  сейсмик  мустаҳкамлиги институтидаги "Геотехника  ва уер ости иншоотлари  сейсмодинамикаси"  лабораториясида бажарилган "Турли характердаги  юкламаларда  грунт билан ўзаро таъсирдаги уер ости қувурлари ва уер усти транспорт  иншоотлари  конструксияларининг  сейсмодинамикаси" мавзудаги илмий тадқиқот ишларида қўлланиши бўйича далолатнома олинган.(Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академиясининг 2024-йил  11-октябрдаги № 2/1255-2270 сонли маълумотномаси). Натижада чизиқсиз қовушқоқ-эластик муҳитда грунтлардаги бўйлама тўлқин параметрларини  масофа  бўйича сўнишини  аниқлаш усулидан сейсмик кучлар таъсиридаги уер ости қувурлар тизимининг сейсмодинамикаси  тадқиқотларида фойдаланиб  сонли таҳлил этиш имкони яратилган.
Тоғ-кон грунтли иншоатларига чизиқсиз текис тўлқин тарқалиш жараёнида тўлқин параметрларини таҳлил қилиб, уларни иншоатга таъсирини ўрганиб, механик жараёнларни математик моделлаштириш ёрдамида баҳолаш алгоритмлари Олмалиқ кон-металлургия комбинати ташкилий бўлинмаларида такомиллаштиришда қўлланиши бўйича далолатнома олинган. Натижада кон ва кон олди грунтли иншоатларни қуриш ва лойиҳалашда ўтказилган тажрибалар иқтисодий қимматлигини ҳамда тажриба ўтказадиган ҳудудлар мураккаблигини эътиборга олган ҳолда муаммони назарий баҳолаш ишлаш унумдорлигини 2 баробарга ошиш имконини беради. Бунда кутилаётган иқтисодий самарадорлик 1.3 марта тежалишига эришилган.