Мавланов Ахмаджан Хакимжановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): “Қумли грунтли темир йўллар ер полотносида контакт тармоғи таянчларини қуришнинг конструктив – технологик ечимлари”, 05.08.02 – “Темир йўллар ва йўл хўжалиги” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси роъйхатга олинган рақам: В2020.3.PhD/Т1861.
Илмий раҳбар: Лесов Кувандик Сагинович – техника фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат транспорт университети.
ИК фаолият коърсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат транспорт университети ҳузуридаги DSc.15/31.08.2022.Т.73.04 рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Бондаренко Алексей Алексейивич, техника фанлари доктори, профессор; Абдукамилов Шавкат Шухратович, техника фанлари номзоди, доцент в.б.
Етакчи ташкилот: Жиззах политехника институти
Диссертация йоъналиши. Техника йоъналиши. Назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: қумли грунтли темир йўллар ер полотносида контакт тармогʻи таянчларини қуришнинг конструктив-технологик ечимларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
темир йўллар ер полотносида пойдеворларни грунт бўйича кўтариш қобилияти моменти таъсирини ҳисобга олган ҳолда уларнинг турли конструксияларидан фойдаланиш математик ифодалар ёрдамида пойдеворнинг турли грунтларда “далага” – МфЛ ва “йўлга” МфР моментларининг қийматлари аниқланган;
темир йўллар ер полотносида пойдевор томонларига грунт босими кучланишини ҳисобга олган ҳолда талаб даражасидаги кўтариш қобилияти асосида таянчлар кўтариш қобилиятини аниқлаш дастури ва усули ишлаб чиқилган;
қумли грунтли темир йўллар ер полотносида пойдеворларнинг кўтариш қобилиятига таъсир этувчи қўшимча омилларни эътиборга олган ҳолда математик моделлар асосида қозиқли пойдеворларни кўтариш қобилиятининг захира қиймати аниқланган ва илмий асосланган;
қумли грунтли темир йўллар ер полотносида пойдеворларнинг кўтариш қобилиятига момент таъсирини ҳисобга олган ҳолда ишлаб чиқилган НСФОКС дастури асосида таклиф этилган қозикли пойдеворларнинг кўтариш қобилияти 15-22%га ошиши аниқланди ва илмий асосланган;
қумли грунтли темир йўллар ер полотносида пойдеворларнинг томонларига таъсир этувчи грунт босими кучланишини ҳисобга олган ҳолда пойдеворларнинг эксплуатацион ишончлилигини ошириш мақсадида таянчларнинг кўтариш қобилиятини ҳисоблаш усули ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Қумли грунтли темир йўллар ер полотносида контакт тармогʻи таянчлари пойдеворларини қуришнинг конструктив-технологик ечимлари бўйича олинган натижалар асосида:
“Бухоро-Урганч-Хива темирйўл линиясини электрлаштириш” обектининг лойиҳавий ечимларида момент таъсирида грунтга берилган пойдеворнинг кўтариш қобилиятини таъминлайдиган С-1 (6,5 м) ва С-2 (9,3 м) турдаги қозиқли пойдеворлардан фойдаланиб, қумли грунтли темир йўллар ер полотносида контакт тармогʻи таянчларини қуриш конструктив-технологик ечимлари қабул қилинган ва “Ўзбекистон темир йўллари” АЖ йўл хўжалиги бошқармасида жорий қилинган (“Ўзбекистон темир йўллари” АЖнинг 2022 йил 9 августдаги 01/2746-22-сон маълумотномаси). Бажарилган тадқиқот натижасида 2-тоифа таянчнинг кўтариш қобилияти (Мд=98 кН*м) мос бўлганида қозиқли пойдеворлардан фойдаланган ҳолда, момент таъсирида грунтга берилган пойдеворнинг кўтариш қобилияти 15-22 % ошириш ва пойдеворни грунтга барқарор маҳкамлашни таъминлаш имконини берган;
қумли грунтли темир йўллар ер полотносида контакт тармогʻи таянчлари пойдеворларининг эксплуатацион ишончлилигини ошириш ва қозиқли пойдеворларнинг кўтариш қобилиятини таъминлаш ечимлари “Ўзбекистон темир йўллари” АЖ йўл хўжалиги бошқармасига жорий этилган (“Ўзбекистон темир йўллари” АЖнинг 2022 йил 9 августдаги 01/2746-22-сон маълумотномаси). Натижада, қумли грунтли темир йўллар ер полотносида қозиқли пойдеворлардан фойдаланиш меҳнат ва материаллар сарфини 15-18 % га тежаш имконини берган.