Халилов Музаффар Нурмаматовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Кўп қаватли тикилган полимерларни ишлаб чиқиш ва уларни бурғилаш эритмаларининг термик барқарорлигини ошириш учун қўллаш», 02.00.11 - Коллоид ва мембрана кимёси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.4.PhD/Т5007.
Илмий раҳбар: Бухаров Шуҳрат Буриевич, техника фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Тошкент кимё-технология институти Янгиер филиали, Умумий ва ноорганик кимё институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Умумий ва ноорганик кимё институти, DSc.02/30.12.2019. К/Т.35.01.
Расмий оппонентлар: Эшметов Иззат Дўсимбатович, техника фанлари доктори, профессор; Уринов Собир Насруллаевич, техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро муҳандислик-технология институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: кўп қаватли тикилган полимерларни ишлаб чиқиш ва уларни бурғилаш эритмаларининг термик барқарорлигини ошириш учун қўллашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
реакция аралашмасида акрилонитрил (АН) миқдорининг мономерлар массасининг 20% гача оширилиши система қовушқоқлигини ошириб, бироқ АА:АН:АК:ГЕАА = 60:10:10:1 нисбатида 10% миқдорига нисбатан паст бўлиб қолиши, бу эса акрилонитрил ва акрил кислотаси гуруҳларининг ёндош таъсири билан боғлиқ бўлиб, улар полимер занжирларининг ўсишига тўсқинлик қилиши ва молекуляр массани пасайтириши аниқланган;   
ҳароратни 75°C гача ошириш полимерланиш реакциясини тезлаштириш ва полимерлар молекуляр массасини ошириш ҳисобига қовушқоқликнинг максимал даражада ошишига олиб келиб, ҳароратни янада ошириш эса молекуляр массани камайттириш ва олигомерлар улушини ошириш орқали тикилган полимерларнинг стабилловчи хусусиятларига салбий таъсир кўрсатиши асосланган;
синтез қилинган тармоқланган полимерлар паст ва ўртача силжиш тезликларида эмулсион қовушоқликни сезиларли даражада оширган, бу тармоқланган структура ҳосил бўлиши ва молекулалараро ўзаро таъсирларнинг кучайиши билан боғлиқлиги аниқланган;  
КМС, гипан ва синтез қилинган АНКГК 2% консентрациясида нисбий қовушоқлик 63; 78 ва 75 с га етиши, шу консентрацияда гипан ва АНКГК мавжуд бўлган суспензияларнинг пластик қовушоқлиги 400 об/мин тезликда 85 дан 23 ва 34 сП гача пасайиши АНКГК тикилган полимернинг юқори структура ҳосил қилиш қобилиятига боғлиқлиги аниқланган;
бурғилаш эритмаларининг реологик ва филтрлаш хусусиятларини яхшилаш учун тармоқланган полимерлар ишлаб чиқариш технологияси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тармоқланган полимерлар бурғилаш эритмалари стабилизаторларини яратиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
бурғилаш эритмалари учун стабилизаторлар олиш технологияси “Газли нефт ва газ қазиб олиш бошқармаси”нинг “2026-2030 йилларда амалиётга жорий этиш бўйича истиқболли ишланмалар рўйхати”га киритилган (“Газли нефт ва газ қазиб олиш бошқармаси”нинг 2024 йил 7 июлдаги 01/2-07-240-сонли маълумотномаси). Натижада, ишлаб чиқилган технология бо'йича таркибида 14,0 % қуруқ модда бўлган бурғулаш эритмасини олишни имконини беради;
иссиқликка чидамли қўшимчалар сифатида тикилган полимер (АНГКК) – бурғилаш эритмалари стабилизатор сифатида қўллаш усили “Газли нефт ва газ қазиб олиш бошқармаси”нинг “2026-2030 йилларда амалиётга жорий этиш бўйича истиқболли ишланмалар рўйхати”га киритилган (“Газли нефт ва газ қазиб олиш бошқармаси”нинг 2024 йил 7 июлдаги 01/2-07-240-сонли  маълумотномаси). Натижада, ушбу стабилизаторлардан фойдаланиш юқори ҳароратларда бурғилаш эритмаларининг қовушоқлик хусусиятларини яхшилаш ва сув ажралишини 2 см3/30 дақиқа га камайтириш имконини беради.