Жуманазаров Ҳасанбой Ўктамбой ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Хоразм воҳаси пиёз агросенози энтомофаунаси, морфологияси ва экологик хусусиятлари», 03.00.06 - Зоология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2022.4.PhD/Б818.
Илмий раҳбар: Абдуллаев Икрам Искандарович, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Хоразм Маъмун академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Хоразм Маъмун академияси, PhD.02/30.07.2022.В.149.01.
Расмий оппонентлар: Бекчанов Худайберган Ўринович, биология фанлари доктори, профессор; Досчанов Жалол Сапарбоевич, биология фанлари фалсафа  доктори, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Қорақалпоқ давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Хоразм воҳаси пиёз агросенозларида тарқалган ҳашаротларнинг тур таркибини аниқлаш, уларнинг экологик-фаунистик хусусиятларини очиб бериш ва фитофаглар сонини бошқаришнинг замонавий асосларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Хоразм воҳаси пиёз агросенозида учровчи ҳашаротлар энтомофаунаси илк маротаба ўрганилиб, 9 туркум, 39 оила, 73 авлодга мансуб 106 турдан иборат эканлиги асосланган;
Хоразм воҳаси ҳудудида пиёз агросенози фитофагларнинг 8 туркум, 29 оила, 49 авлодга мансуб 63 та тури ва уларнинг зарари очиб берилган;
Ўзбекистон ҳудудида олдин қайд қилинмаган 1 та оила 1 та авлодга мансуб Аcролепиа саппоренсис Мацумура, 1931 тури аниқланган;
Хоразм воҳаси пиёз агросенозида энтомофагларнинг 5 туркум, 10 оила, 24 авлодга мансуб 43 та тури пиёз зараркунандалар билан озиқланиш - трофик алоқалари баҳоланган;
Илк бор Ориус лаевигатус қандаласи ёрдамида пиёз трипси миқдорини бошқарилишининг биологик самарадорлиги очиб берилган;
пиёз агросенозида фитофагларнинг зарарини олдиндан башорат қилувчи қурилма ва унга дастур ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Хоразм воҳаси пиёз агросенози энтомофаунаси, морфологияси ва экологик хусусияти бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Хоразм воҳаси (шу жумладан Қорақалпоғистон Республикасининг Беруний, Элликқалъа, Тўрткўл туманлари) пиёз агроценозларида доминант фитофагларга қарши курашда, шунингдек пиёз даласини мониторингини олиб бориш учун зараркунанда ва касалликлар ривожланишини ГИС технологияси асосида башорат қилиш усуллари ҳамда пиёз зарарини олдиндан башорат қилувчи қурилма мосламаси ва унга дастури Қорақалпоғиатон Республикаси экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариш вазирлиги амалиётига жорий этилган (Қорақалпоғистон Республикаси экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариш вазирлигининг 2024 йил 30 майдаги 01/18-2-1718-сон маълумотномаси). Натижада, ҳудудда пиёз энтомофаунаси тур таркибини рўйхатга олиш, энтомофаг ҳашаротлар ёрдамида зараркунандаларга қарши курашиш асосида фойдали ҳашаротларни сақлаб қолиш ва атроф-муҳитни заҳарланишини олдини олиш ҳамда доимий равишда пиёз даласи мониторингини олиб бориш имконини берган;
Хоразм воҳаси ҳудудида тарқалган пиёз энтомофаунасига оид 12 авлод 23 та турга мансуб 63 нусхадаги ҳашаротлар ЎзРФА Зоология институтининг Зоология коллекциясига топширтирилиб, амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2024 йил 16  майдаги 4/1255-1075-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу коллекция намуналари Шимолий-ғарбий Ўзбекистон ҳудудларида тарқалган пиёз энтомофаунаси тур таркибини аниқлаш учун қиёсий таҳлил ўтказишда, уларнинг морфо-биологик ва экологик хусусиятларини ўрганишда ва фойдали турларни фарқлашда ҳамда биологик ролини баҳолашда, шунингдек шу соҳага оид атлас тайёрлашда фойдаланиш имкониятини берган.