Мейлиев Салоҳиддин Салим ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Қорамолларнинг асосий гелминтозлари ва уларга қарши курашни такомиллаштириш”, 03.00.06-Зоология (ветеринария фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/В127
Илмий раҳбар: Юлдашов Нурбек Эргашович, ветеринария фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ветеринария илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ветеринария илмий-тадқиқот институти, PhD.06/29.10.2021.В.139.01.
Расмий оппонентлар: Гафуров Актам Гафурович, ветеринария фанлари доктори, профессор; Уроков Камолиддин Худойбердиевич, ветеринария фанлари бўйича фалсафа доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Бугунги кунда қорамолларда учрайдиган асосий гелминтоз касалликларнинг Қорақалпоғистон  Республикаси ва вилоятлар шароитида ўрганиш. Бунда суғориладиган, тоғолди ва тоғ, чўл яйлов ҳудудлари қорамолларида тарқалган гелминтозларни аниқлаш шунингдек гелминтлар тарқалишини қорамоллар зотига боғлиқлик даражасига эътибор қаратиш. Қорамолларнинг асосий гелминтозларига қарши импорт ва маҳаллий антигелминт препаратларни синовдан ўтказиш ҳамда энг самарали антигелминт препаратларни аниқлаб, ветеринария амалиётига жорий этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Қорақалпоғистон Республикаси ва вилоятларда қорамоллар гелминтозларининг тарқалиш даражаси турли иқлим географик ҳудудларда  аниқланган. Ушбу маълумотлар қорамоллар гелминтозларга қарши даволаш-профилактика чора-тадбирларининг ҳажми ва оптимал муддатларини аниқлаш ҳамда олдини олишни илмий ва амалий асосланган;
илк бор Республикамизнинг ҳудудида қорамолларнинг асосий кенг тарқалган гелминтоз касалликлари аниқланган;
узоқ йиллардан буён Республикамизда қорамоллар орасида деярли учрамаётган неоаскариоз (тохоcара) касаллиги Республикамизнинг 7 та ҳудудидаги қорамолчилик хўжаликларида  кенг тарқалганлиги аниқланган;
илк бор гелминтоз касалликларининг қорамол зотига (маҳаллий 58,39%, голиштин-фриз 73,40%, симментал 62,90%, абердин-ангуст 74,82%) боғлиқ ҳолда турлича даражада тарқалиши аниқланган;
Фарғона ва Андижон вилояти қорамолчилик хўжаликларида кўп йиллардан буён учрамаган парамфистоматоз касаллиги Фарғона вилоятида 1,04 фоиз, Андижон вилоятида 1,47 фоиз тарқалганлиги аниқланган;
Республикамизнинг суғориладиган минтақаларида қорамолларнинг 68,50 фоизи, тоғолди-тоғ минтақаларда 71,62 фоизи ҳамда чўл-яйлов минтақаларида 40,12 фоизи умумий гелминтозлар билан зарарланганлиги аниқланган;
қорамоллар гелминтозларига қарши даволаш ва профилактик мақсадлар учун 6 хил препаратларнинг антигелминтик хусусияти аниқланган;
қорамолларнинг нематодоз, сестодоз ва трематодоз касалликларига қарши курашиш учун энг самарали албендазол 4% +оксиклозанид 7% препарати эканлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Қорамоллар гелминтозларининг тарқалиши, даволаш ва олдини олиш чора-тадбирлари борасида олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
«Қорамолларнинг ошқозон-ичак стронгилятларини тарқалиши, доволаш ва олдини олиш чора-тадбирлари» (2024) тавсийанома тасдиқланиб амалийотга жорий қилинган (Ветеринарийа ва чорвачиликни ривожлантириш қоъмитасининг 2024-йил 18-октябрдаги 02/23-577-сон маълумотномаси). Натижада қорамолчилик хоъжаликларни ушбу касалликлардан соғломлаштириш имкони йаратилган.
Қорамолларнинг асосий гелминтозлари ва уларни Қарақалпоғистон Республикаси ва вилоятларда, турли географик-иқлим минтақаларида тарқалиш даражасини аниқлаш мақсадида Қорақалпоғистон Республикаси, Андижон, Бухоро, Жиззах, Қашқадарё, Навоий, Наманган, Самарқанд, Сирдарё, Сурхондарё, Фарғона ва Хоразм вилоятларидаги фермер ва аҳоли хонадонларидаги қорамолларда гелминтологик текширишлар орқали мониторинг олиб борилиб, жорий этилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2024-йил 18-октябрдаги 02/23-577-сон маълумотномаси). Натижада қорамоллардан олиб текширилган 2073 та намунанинг 64,88 % да гелминтозлар билан турли хил даражада зарарланганлиги аниқланган ҳамда қорамолларнинг ушбу гелминтозларга қарши тежамкор ва юқори самарали даволаш усуллари бўйича илмий амалий тавсиялар берилган.
Тадқиқотлар натижасида қорамолларнинг асосий гелминтоз касалликларига қарши аниқланган энг самарали антигелминт препаратлар Самарқанд вилоятининг Иштихон, Тойлоқ туманларида ва Қашқадарё вилоятининг Китоб туманидаги қорамолчиликга ихцослашган фермер, деҳқон хўжаликлари ва аҳоли хонадонларига жорий этилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2024-йил 18-октябрдаги 02/23-577-сон маълумотномаси). Натижада қорамолларнинг асосий гелминтозларига қарши қўлланилган антигелминт препаратнинг самарадорлиги ўртача ҳар 1 сўм ҳисобига 8,22 сўмни ташкил этган.