Abdullaeva Nafisa Anvarovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilimiy daraja beradigan fan tarmog‘i nomi): “Talabalarning abstrakt fikrlashini rivojlantirish metodikasini takomillashtirish” (Umumiy pedagogika fani misolida), 13.00.02 – Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (pedagogika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.1.PhD/Ped3077.
Ilmiy rahbar: Azimova Ziyoda Ergashevna,  pedagogika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilayotgan muassasa nomi: Andijon davlat pedagogika instituti.
IK faoliyat ko‘rstayotgan muassasa nomi, IKraqami: Andijon davlat pedagogika instituti, PhD.03/05.05.2023.Ped.166.01.
Rasmiy opponentlar: Abdullaeva Nasiba Jo‘raevna, pedagogika fanlari doktori, professor; Erkaboeva Nigoraxon Shermatovna, pedagogika fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Namangan davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi talabalarning abstrakt fikrlashini rivojlantirishning pedagogik imkoniyatlarini takomillashtirish bo‘yicha ilmiy – amaliy tavsiyalar va takliflar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
talabalarning abstrakt fikrlashini rivojlantirishning pedagogik imkoniyatlari -o‘zini-o‘zi faollashtirish va ijodiy samaradorlikni oshirish mazmunini omilli tasniflash; ilmiy dunyoqarashni shakllantirish, ilmiy-ijodiy faoliyat ko‘nikmasini ta’limiy maqsadlarga mos loyihaviy tashkil etishda abstrakt ilmiy fikrlay olish; ilmiy intellektni boshqarish, ilmiy munosabat bildira olish, refleksivlik va sinergetik yondashuvlarni uyg‘unlashtirish jarayonlari germenevtik asoslangan;
talabalarning abstrakt fikrlashini rivojlantirishga oid texnologik jarayonning maqbul traektoriyasini tashkil etishda ta’lim texnologiyalariga yo‘naltirilgan interfeys materilallardan ratsional foydalanish; individuallashtirilgan ta’lim tajribasini o‘zlashtirish, ilmiy intellektni pedagogik ta’limga integratsiyalash hamda izlanuvchanlik komponentlariga xos vazifalar intensivligini ta’minlash va kompleks metodologiyasi takomillashtirilgan;
talabalarning abstrakt fikrlash ko‘nikmalarini maqsadli rivojlantirishda ta’lim texnologiyalari orqali fundamental bilimlarga ega bo‘lish, ilmiy ong va kreativ fikrlash madaniyatini rivojlantirish, ilmiy dunyoqarashga doir bilimlar tizimini egallash, aksiomatik usullar imkoniyatlarini kasbiy faoliyatga moslashtirish asosida pedagogik shart-sharoitlari takomillashtirilgan;
talabalarning abstrakt fikrlashini rivojlantirish modeli motivatsion, faoliyatli, natijaviylik kabi bosqichlar asosida ta’limni induviduallashtirishga qaratilgan ta’lim shakllari imkoniyatlaridan samarali foydalanish, integratsiyalashgan ta’lim shakllarini qo‘llash hamda mantiqiy tizim asosida ifodalash imkoniyatlarini qiyosiy baholash asosida takomillashtirilgan hamda samaradorligi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Talabalarning abstrakt fikrlashini rivojlantirish metodikasini takomillashtirishga doir tadqiqot natijalari asosida:
talabalarning abstrakt fikrlashini rivojlantirish jarayonlarini germenevtik asoslari hamda o‘zini-o‘zi faollashtirish va ijodiy samaradorlikni oshirish mazmunini omilli tasniflash; ilmiy dunyoqarashni shakllantirish, ilmiy-ijodiy faoliyat ko‘nikmasini ta’limiy maqsadlarga mos loyihaviy tashkil etishda abstrakt ilmiy fikrlay olish; ilmiy intellektni boshqarish, ilmiy munosabat bildira olish, refleksivlik va sinergetik yondashuvlarni uyg‘unlashtirish jarayonlarida kreativlikka yo‘naltirilgan interfaol metodlari, guruhiy munozara, teskari sinf metodi, loyiha metodi, ijodiy topshiriqlar, Geymifikatsiya (Game-based learning) bilan uyg‘unligini ta’minlash hamda aksiomatik usullarning integrativ imkoniyatlarini shaxsiy faoliyatga moslashtirish asosida takomillashtirishga oid tavsiyalaridan “Boshlang‘ich sinflarda matematika o‘qitish metodikasi” nomli darslik ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, Fan va Innovatsiyalar vazirligining 2023-yil 6-noyabrdagi 491-son buyrug‘i, № 491147). Natijada oliy ta’lim muassasalari talabalarida abstrakt fikrlashga oid bilimlarni rivojlantirishning kasbiy va shaxsiy kompetensiyalar tizimi aniqlashtirilgan;
talabalarning abstrakt fikrlashini rivojlantirishga asoslangan texnologik jarayonning maqbul traektoriyasini tashkil etishda ta’lim texnologiyalariga yo‘naltirilgan interfeys materilallardan ratsional foydalanish; individuallashtirilgan ta’lim tajribasini o‘zlashtirishga oid topshiriqlar majmui va ularni qo‘llashga doir metodik ko‘rsatmalar asosida ishlab chiqilgan xulosalar bilan bir qatorda insonintelektida abstrakt fikrlashning roli “Boshlang‘ich sinflarda geometriya elementlari” nomli o‘quv qo‘llanma mazmuniga singdirilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, Fan va Innovatsiyalar vazirligining 2023-yil 6-noyabrdagi 491-son buyrug‘i, № 733048). Natijada oliy ta’lim muassasalari talabalarda abstrakt va fazoviy fikrlash, geometrik bilim, ko‘nikma va malakalarni rivojlantirishning dars va darsdan tashqari faoliyat jarayonida amalga oshirish kompleks metodologiyasi takomillashtirilgan;
talabalarning abstrakt fikrlashini rivojlantirish texnologiyasini deduktiv va induktiv ko‘nikmalarni maqsadli rivojlantirishga, reproduktiv bilimlarni hisobga olish, talabalarning abstrakt fikrlashini rivojlantirish fikrlash yo‘nalishi metodikasi ko‘nikmalarini maqsadli rivojlantirishda ta’lim texnologiyalari orqali fundamental bilimlarga ega bo‘lish, ilmiy ong va kreativ fikrlash madaniyatini rivojlantirish, ilmiy dunyoqarashga doir bilimlar tizimini egallashga doir taklif va tavsiyalardan “Oliy ta’lim muassasalari negizida maktabgacha ta’lim tashkilotlari (MTT) xodimlarining kasbiy kompetensiyasi va metodik ta’minotini takomillashtirish” mavzusidagi (2020-2021, 04-2492-son) amaliy tadqiqot loyihasini hamda Andijon davlat universitetida 2017-2019 yillarda bajarilgan OT-F-1-17 raqamli “Ma’naviy begonalashuvning oldini olishda shaxs faolligini oshirishning ijtimoiy-pedagogik tadqiq etish” mavzusidagi amaliy loyihada belgilangan vazifalarni bajarishda, aksiomatik usullar imkoniyatlarini kasbiy faoliyatga moslashtirish asosida pedagogik shart-sharoitlarni takomillashtirishda keng foydalanilgan (Andijon davlat universitetining 2024 yil 12 noyabrdagi 04-2491-son ma’lumotnomasi). Natijalar ma’naviy begonalashuvning oldini olishda shaxs faolligini oshirishga xizmat qilgan;
oliy ta’lim talabalarining abstrakt fikrlashini rivojlantirish metodikasi pedagogik muammolar echimini topish va didaktik vazifalarni bajarish ishlaridan unumli foydalanish, individuallashtirilgan, motivatsiya, faollik va natijaviylik tamoyillariga asoslangan ta’lim tajribasini o‘zlashtirish, integrativ –sinergetik yondashuvni pedagogik ta’limga integratsiyalash hamda izlanuvchanlik komponentlariga xos funksіyalar intensivligini ta’minlash takomillashtirishga oid tavsiyalar “Umumiy pedagogika” nomli o‘quv qo‘llanma mazmuniga singdirilgan (Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2024-yil 17 oktyabrdagi 27-son buyrug‘iga asosan berilgan 4170 raqamli nashr ruxsatnomasi). Natijada oliy ta’lim o‘quv jarayonida talabalarning abstrakt fikrlashini rivojlantirish mantiqiy tizim asosida ifodalash imkoniyatlarini qiyosiy baholash  modelini takomillashtirish imkoni yaratilgan.