Utemuratov Maxset Maratovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Muallaq cho‘kindili suv aralashmasini o‘zatish sharoitida nasos stansiyalari quvur o‘tkazgichlarining gidravlik hisobi», 05.09.07–Gidravlika va muhandislik gidrologiya (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.1.PhD/T134.
Ilmiy rahbar: Maxmudov Ilxomjon Ernazarovich, texnika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Irrigatsiya va suv muammolari instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti, DSs.27.06.2017.T.10.02.
Rasmiy opponentlar: Glovatskiy Oleg Yakovlevich, texnika fanlari doktori, professor; Raximov Qudratjon Toshbotirovich, texnika fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD).
Yetakchi tashkilot: Toshkent arxitektura-qurilish instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: muallaq cho‘kindili suv aralashmasini uzatish sharoitida nasos stansiyalari quvur o‘tkazgichlarining gidravlik hisobini takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
suv bilan muallaq cho‘kindilarning naporli harakati jarayonida vujudga keladigan gidravlik qarshiliklarni aniqlash usuli empirik tenglamalari asosida takomillashtirilgan;
naporli quvurlarda suv bilan birga muallaq cho‘kindilar harakati jarayonidagi napor yo‘qolishi miqdorini hisoblash usuli tekis harakat qonuniyati asosida takomillashtirilgan;
nasos stansiyalarining naporli quvurlarida biogen elementlarning cho‘kma hosil qilish dinamikasining gidravlik modeli suv va loyqa aralashmasi massasining gidrodinamik tenglamalari asosida takomillashtirilgan;
quvur uzunligi bo‘yicha cho‘kindilarning qatlam qalinligini hisoblash usuli konvektiv diffuziya nazariyasi asosida takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Nasos stansiyasi naporli quvurlarida suv va muallaq cho‘kindilar aralashmasining harakatlanishi sharoitida tekis harakatning asosiy tenglamasi bo‘yicha olingan natijalar asosida:
suv bilan muallaq cho‘kindilarning naporli harakati jarayonida vujudga keladigan gidravlik qarshiliklarni aniqlash imkonini beradigan takomillashtirilgan gidravlik hisoblash usuli Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi tasarrufidagi Amu-Surxon irrigatsiya tizimi havza boshqarmasi “Amu-Zang-2”, “Bobotog‘” va “Sherobod” nasos stansiyalari naporli quvurlariga joriy qilindi (Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining 2018 yil 2 apreldagi 02/30-193-son ma’lumotnomasi). Ilmiy tadqiqot natijalari nasos stansiyalari naporli quvurlarining ishchi naporini aniqlash imkonini bergan;
nasos stansiyalarining naporli quvurlarida biogen elementlarning cho‘kma hosil qilish jarayoni dinamikasini bashorat qiluvchi gidravlik model asosida olingan takomillashtirilgan gidravlik hisoblash usuli Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi tasarrufidagi Amu-Surxon irrigatsiya tizimi havza boshqarmasi “Amu-Zang-2”, “Bobotog‘” va “Sherobod” nasos stansiyalari naporli quvurlariga joriy qilindi (Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining 2018 yil 2 apreldagi 02/30-193-son ma’lumotnomasi). Natijada nasos stansiyalari naporli quvurlarda quvur uzunligi bo‘yicha taqsimlangan cho‘kindilarning qatlam qalinligini aniqlash imkoni yaratilgan;
naporli quvurlarni biologik korroziyadan ximoya kilishning katodli ximoyalash usuli Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi tasarrufidagi Amu-Surxon irrigatsiya tizimi havza boshqarmasi “Amu-Zang-2”, “Bobotog‘” va “Sherobod” nasos stansiyalari naporli quvurlariga joriy qilindi (Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining 2018 yil 2 apreldagi 02/30-193-son ma’lumotnomasi). Ilmiy tadqiqot natijasida nasos stansiyalari naporli quvurlarida biologik korroziyaning tezligini 95%ga kamaytirish imkonini bergan.
