Mamatqulova Moxira Bosimovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «Mahalliy xomashyolar asosidagi dispersiyalar bilan modifisirlangan oqsilli materiallarning kolloid-kimyoviy xossalarini o‘rganish», 02.00.11 - Kolloid va membrana kimyosi (kimyo fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.4.PhD/K701.
Ilmiy rahbarr: Ismailov Rovshan Israilovich, kimyo fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Guliston davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Namangan muhandislik-texnologiya instituti, DSc.03/29.08.2023.K/T.66.02.
Rasmiy opponentlar: Salixanova Dilnoza Saidakbarovna, texnika fanlari doktori, professor; Xandamov Davron Abdukodirovich, kimyo fanlari doktori, professor
Yetakchi tashkilot: Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti .
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: tabiiy jyn tolasini modifikasiyalash ychyn mahalliy xomashyo va organik ingredientlar asosidagi kolloid kompozisiyani ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
jyn tolalarini modifikasiyalash ychyn mo‘ljallangan, bo‘yalyvchanligini va mystahkamlik xysysiyatlarini oshirishga imkon beradigan polietilenglikol` va keratinni o‘z ichiga olgan modifikasiyalovchi kompozisiyalarning rasional tarkibi ishlab chiqilgan;
modifikasion tarkib komponentlarining vazifasi va modifikatorning jyn bilan o‘zaro ta’sir mexanizmi aniqlangan;
jyn tolasining bo‘yalish sifatiga, deformasion mystahkamlik xysysiyatlariga modifikasiyalovchi agent tabiati va kompozisiya tarkibining ta’siri aniqlangan;
kolloid kompozisiyasi komponentlarining jyn keratini bilan o‘zaro ta’siri aniqlangan;
syvda eryvchan kolloid kompozisiyasi komponentlari fynksional gyryhlarining jyn tolasining stryktyrasiga va fizik-mexanik xysysiyatlariga, shyningdek, kolloid-kimyoviy xossalariga ta’sir darajasi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Tabiiy jyn tolasini modifikasiyalash ychyn mahalliy xomashyo va organik ingredientlar asosidagi kolloid kompozisiyasini ishlab chiqish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
tabiiy jun tolalarini modifikatsiyalashga oid natijalari va xulosalari “60812100 - Dorivor o‘simliklarni etishtirish va qayta ishlash texnologiyasi” yo‘nalishi talabalariga mo‘ljallangan “Bioorganik kimyo va dispers sistemalar” va “Fizik kimyo va taxlil usullari” nomli o‘quv qo‘llanmalari mazmunida o‘z aksini topgan (25.10.2023 y., 172-11-sonli va 29.05.2023 y., 71-30-sonli guvohnomalari). Natijada, talabalarning jun tolasi bilan modifikator orasida boradigan adsorbsion jarayonlar, hosil bo‘ladigan bog‘lanishlar mexanizmlarini chuqur o‘zlashtirishlari bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni boyitish imkonini bergan;
ishlab chiqilgan syvda eryvchan kolloid kompozisiya «Karmenta Yan-teks» MChJda jyn tolalarini modifikasiyalash jarayonida joriy etilgan («O‘ZTO‘QIMACHILIKSANOAT» yyushmasining 2024 yil 11 iyundagi 03/25-1490-son ma’lymotnomasi). Natijada, 2,5% li polietilenglikol` va 0,5% li keratin biopolimeri ishtirokidagi kolloid kompozisiya bilan ishlov tolaning buzilish ehtimolligi 1,6 marta kamaygan va oqsilli tolalarning fizik-mexanik xossalarini yaxshilash imkonini bergan.