Нуралиев Саматжон Рахмонқуловичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ёғ қатори кислоталари асосида алифатик аминлар ва уларнинг винил ҳосилаларини олиш технологияси», 02.00.14 - Органик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Т3248.
Илмий раҳбар: Нурманов Суванкул Эрханович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-технология институти ҳузуридаги DSc.03/29.08.2023.К/Т.66.02 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Қиёмов Шарифжон Нозимович, техника фанлари доктори, профессор; Икромов Абдуваҳоб, техника фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Умумий ва ноорганик кимё институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: C16-18 таркибли ёғ кислота нитриллари асосида алифатик бирламчи аминларни олиш ва уларни юқори асосли системалар иштирокида виниллаш усулларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
саноат иккиламчи хомёшёси ҳисобланган дистилланган ёғ кислоталарини қайта ишлашниниг илмий асослари ишлаб чиқилган;
гексадеканамин ва октадеканаминни ДМСО-КОҲ супер асосли системасида асетилен билан виниллаш реакцияси орқали Н-винилгексадекан-1-амин ва Н-винилоктадекан-1-аминлар синтез қилинган, реакциянинг радикал механизм билан бориши асосланган;
синтез қилинган Н-винилгексадекан-1-амин ва Н-винилоктадекан-1-аминларни металл қувурларининг коррозиясини олдини олувчи ингибиторлик хоссаси аниқланган;
ёғ кислоталари асосида бирламчи аминлар ҳамда уларнинг винил бирикмалари олишнинг принципиал технологик схемаси тавсия этилган ва технологияси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. C16-18 таркибли ёғ кислоталари асосида нитриллар, бирламчи аминлар ва уларнинг винил бирикмалар синтези ва ингибитор сифатида қўллаш бўйича олинган илмий тадқиқот натижалари асосида:
синтез қилинган гексадеканамин ва октадеканамин  “Муборак ГҚИЗ” да газ қувурлари коррозиясининг ингибитори сифатида амалиётга жорий қилинган (Муборак газни қайта ишлаш заводининг 2023 йил 31 октябрдаги 856/ГК-10-сон маълумотномаси). Натижада, импорт ҳисобига қўлланиладиган ингибиторларни маҳаллийлаштириш имконини берган;
олинган Н-винилгексадекан-1-амин ва Н-винилоктадекан-1-аминлар “Муборак ГҚИЗ” да металл газ қувурларини коррозиядан ҳимоялашда ингибитор сифатида қўлланилган (Муборак газни қайта ишлаш заводининг 2023 йил 22 декабрдаги 1064/ГК-12-сон маълумотномаси). Натижада, металл қувурларини ишлаш вақтини узайтириш имконини берган.