Қобилов Олимжон Сирожовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Томирсимон конларда сунъий бутунликларни қўллаш билан ер ости қазиб олиш тизимларини такомиллаштириш», 04.00.10 – Геотехнология (очиқ, ер ости ва қурилиш) (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.3.PhD/Т4856.
Илмий раҳбар: Хакимов Шадибой Икматуллаевич техника фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат кончилик ва технологиялар университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Навоий давлат кончилик ва технологиялар университети, DSc.17/04.06.2021.Т.06.02.
Расмий оппонентлар: Раимжанов Бахадиржан, техника фанлари доктори, профессор; Махмудов Дилмурод Рахматжонович, техника фанлари бўйич фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Олмалиқ кон-металлургия комбинати АЖ.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: томирсимон конларда сунъий бутунликлар ва массивларни қўллаш билан ер ости қазиб олиш тизимларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
турли қазиб олиш чуқурлигида, маъдан танасининг қалинлиги ва ётиш бурчаги, камераларнинг баландлиги ва узунлиги, дарзлилик, бутунлик шаклини ҳисобга олган ҳолда тоғ жинсларининг мустаҳкамлиги, вақт ва мустаҳкамлик захирасининг таъсирида табиий бутунликларнинг чегаравий турғунлик ҳолатининг технологик параметрлари аниқланган;
маъданни магазинлаш ва қазиб олинган бўшлиқда турли мустаҳкамликдаги қотувчи аралашмалар билан сунъий бутунликлар (массивлар) ни шакллантириб қазиб олиш тизимининг қазиш бирлигида қаватни 60 метр баландликда ажратмасдан ва қаватни 30 метрдан ажратган ҳолда қазиб олишнинг янги комбинациялашган технологик схемалари ишлаб чиқилган;
қулатилган маъданни камералардан тўлиқ чиқариб олиш учун қотувчи аралашмадан тайёрланган кўп бурчакли сунъий бутунликларнинг шакли аниқланган ва улар орасидаги масофанинг қазиб олиш чуқурлигига, маъдан танасининг ётиш бурчагига, тоғ жинслар массивининг дарзлилик ва мустаҳкамлилигига боғлиқлиги аниқланган;
маъданни нимқаватларда қулатиб ва қисман магазинлаш билан ҳамда қотувчи аралашмаларни скважиналар орқали юбориб кўпбурчакли сунъий бутунликларни шакллантиришнинг технологик схемаси ишлаб чиқилган;
қазиб олиш камерасининг очиқ юзалари баландлиги бўйича сунъий бутунликларнинг меъёрий мустаҳкамлиги аниқланган ва турли таъсир этувчи омилларга боғлиқ ҳолда, қимматбаҳо цемент хом ашёси сарфини камайтириш имконини берувчи турли мустаҳкамликка эга қотувчи аралашмаларни қўллаш самарадорликга эришиш имконини бериши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Томирсимон конларда сунъий бутунликларни қўллаш билан ер ости қазиб олиш тизимларини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
қават баландлиги 60 м бўлган горизонтни тайёрлашда маъданни майда шпурлар билан қулатиб магазинлаш ва турли мустаҳкамликдаги қотувчи тўлғазмалар билан тўлдиришнинг технологик схемаси «Навоий кон-металлургия комбинати» АЖ Жанубий кон бошқармаси Зармитан конида амалиётга жорий этилган («Навоий кон-металлургия комбинати» АЖнинг 2024 йил 15 июлдаги 23.01-01-07/372-сон маълумотномаси). Натижада, турли мустаҳкамликдаги қотувчи аралашмаларни тайёрлаш ва бўшлиқни тўлдириш орқали қимматбаҳо цемент хом ашёси сарфини сезиларли даражада пасайтириш, қазиб олиш хавфсизлигини таъминлаш ва самарадорлигини ошириш имконини берган;
маъданни нимқаватларда қулатиб ва қисман магазинлаш билан ҳамда қотувчи тўлғазмаларни скважиналар орқали юбориб кўпбурчакли сунъий бутунликларни шакллантиришнинг технологик схемаси «Навоий кон-металлургия комбинати» АЖ Жанубий кон бошқармаси Зармитан конида амалиётга жорий этилган («Навоий кон-металлургия комбинати» АЖнинг 2024 йил 15 июлдаги 23.01-01-07/372-сон маълумотномаси). Натижада, камералараро ва қаватлараро бутунликларда маъдан йўқотилишини қазиб олинган бўшлиқда барпо қилинган сунъий бутунликлар билан алмаштирилиши туфайли бутунлай йўқ қилиш имконини берган.