Хасанова Шаҳноза Абдурауповнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек ва француз тилларида дипломатик терминологиянинг лисоний хусусиятлари”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/Fil896.     
Илмий раҳбар: Маматов Абди Эшонқулович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат чет тиллари институти, PhD.03/29.12.2022.Fil.156.01.
Расмий оппонентлар: Яқубов Жамолиддин Абдувалиевич, филология фанлари доктори, профессор; Ишанжанова Муносибхон Саидаҳмадовна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва француз тилларида дипломатик терминологиянинг лисоний, дискурсив ҳамда функсионал-стилистик хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек ва француз тилларида дипломатик тил тамойиллари тизимли таҳлил қилинган ва дипломатик терминологиянинг шаклланиши, уларнинг турли соҳаларда қўлланилиши, ўзига хос маъно ифодалаши ҳамда маъно торайиш ва маъно кенгайиш хусусиятлари очиб берилган;
дипломатик терминологияда кўп маъноли дипломатик терминлар кўчимлар таркибида, асосан, метафораларда қўлланилиши аниқланган ҳамда ўзбек ва француз тилларида тил бирликларининг ўзлаштирилишига деривация жараёни сифатида қаралиши ва уларнинг когнитив, гносеологик, ижтимоий-функсионал каби ўзига хос хусусиятлари аниқланган;
ўзбек ва француз тиллари дипломатия дискурсида эвфемизмларни қўллаш тактикалари, шунингдек, дипломатик олд услубларда шахссиз қурилмалар, субйективлик ва индивидуаллик мавжуд эмаслиги, расмий вакилларнинг брифинглари ва нутқларида дипломатик музокаралар олиб боришда умумийлик, ахборотлилик, обйективлик, мантиқий тақдимот, семантик равшанлик жиҳатлар аҳамияти аниқланган;
дипломатик соҳага оид  тил бирликлари иштирокида ҳосил бўлган сўз бирикмалар, содда гап, мураккаб гапларда феълларнинг ўрни аҳамиятли эканлиги исботланиб, уларнинг структурал, семантик, стилистик хусусиятларининг фарқланувчи қиёсий ва функсионал параметрлари далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек ва француз тилларида дипломатик терминологиянинг лингвистик хусусиятлари ва таржима масалалари тадқиқи натижасида ишлаб чиқилган илмий-назарий хулоса ва таклифлар асосида қуйидагиларга эришилди:
ўзбек ва француз тиллари дипломатия дискурсида эвфемизмларни қўллаш тактикалари, шунингдек, дипломатик олд услубларда шахссиз қурилмалар, субйективлик ва индивидуаллик мавжуд эмаслиги, расмий вакилларнинг брифинглари ва нутқларида дипломатик музокаралар олиб боришда умумийлик, ахборотлилик, обйективлик, мантиқий тақдимот, семантик равшанлик жиҳатларга доир илмий қарашлардан ИЛ-402104356 «Тасвирий ва амалий санъат терминларининг ўзбек ва француз тилларидаги электрон луғат ва мобил иловасини яратиш» мавзусидаги лойиҳада дипломатияга оид терминларнинг тадқиқотини ўтказишда фойдаланилди. (Ўзбекистон Республикаси инновацион ривожланиш вазирлиги 2022-йил 27-декабрдаги 32-10/7568-сон маълумотномаси). Натижада олий таълим муассасалари силлабусларини тузишда, электрон луғат яратишда, тил бирликлари иштирокида ҳосил бўлган сўз бирикмаларнинг структурал-семантик хусусиятлар ва таржимада уларнинг айнан мос, қисман мос ёки умуман эквиаленти мавжуд бўлмаган терминлар ҳамда уларнинг фарқланувчи параметрларини қиёсий-чоғиштириб таҳлил этишга хизмат қилган;
ўзбек ва француз тилшунослигида дипломатик терминологиянинг шаклланиши юзасидан берилган илмий ва назарий фикрлардан Ал-ХТ-0-92997-рақамли «Ёшларни умуминсоний, миллий ва тарихий қадриятлар уйғунлиги асосида маънавий-ахлоқий тарбиялашнинг муаммолари» мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги 2024-йил 26-июндаги 259-сон маълумотномаси). Натижада мактабгача ва мактаб таълими муассасалари дастурларини тузишда терминлар билан боғлиқ назариялардан фойдаланилган;
дипломатик терминларнинг турли соҳаларда ифодаланиши бўйича илмий ва амалий хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлигида ўтказилган оғзаки ва ёзма таржималар қилиш жараёнида дипломатияга оид терминларнинг тадқиқотини ўтказишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Ташқи Ишлар Вазирлиги 2023-йил 18-майдаги 15/3740-сон маълумотномаси). Натижада, ўзбек ва француз тиллари дипломатия терминологияси дискурсида сукут ёки евфемизм қўллаш тактикалари, дипломатик олд услубларда шахссиз қурилмалар, субйективлик ва индивидуаллик мавжуд емаслиги, расмий вакилларнинг брифинглари ва нутқларида дипломатик музокаралар олиб боришда умумийлик, ахборотлилик, обйективлик, мантиқий тақдимот, семантик равшанлик жиҳатлар аҳамияти ҳамда дипломатик соҳага оид тил бирликлари иштирокида ҳосил бўлган сўз бирикмаларининг структурал-семантик ва функсионал-стилистик хусусиятларининг фарқланувчи параметрларини қиёсий-чоғиштириб таҳлилга оид умумий хулосаларни бойитишга хизмат қилган;
дипломатик терминологиянинг ўзбек ва француз тилларида ифодаланиши, ўзига хос ва фарқли жиҳатларини расмий ва оммабоп нутқда қўлланилиши ҳақидаги таҳлилий фикрлар ва назарий материаллардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг «Ўзбекистон» телерадиоканали ДУК «Маданий-маърифий ва бадиий ешиттиришлар» муҳарририяти томонидан тайёрланган «Таълим ва тараққиёт», «Фан уфқлари» номли ешиттиришларнинг 2023-йил январ ва феврал ойларидаги сонларида тадқиқот юзасидан суҳбатлар бўлиб ўтган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг «Ўзбекистон» телерадиоканали давлат муассасаси 2023-йил 5-июндаги 02-36-893-сон маълумотномаси). Натижада дипломатик муносбатларда акс етувчи дипломатик терминларни ўзбек ва француз тилларида қўлланишининг ўзига хос ўхшаш ва фарқли жиҳатларини ёритиб бориш каби амалиётларда манба сифатида татбиқ этилган.