Бегалиева Мехринисо Олимназаровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи):
ХИХ асрнинг иккинчи ярми – ХХ аср бошларида Сурхон воҳасининг ижтимоий-иқтисодий ҳаёти тарихи ( даврий матбуот материаллари асосида),
07.00.01 – Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.PhD/Tar754
Илмий раҳбар: Қобулов Эшболта Отамуродович,тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат университети. PhD.03/27.02.2021.Tar.70.05.
Расмий оппонентлар: тарих фанлари доктори, профессор Юлдуз Алимовна Эргашева, тарих фанлари доктори, профессор Шодмон Хусейнович Воҳидов.
Етакчи ташкилот: Шаҳрисабз давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Россия империяси даврида Сурхон воҳасининг сиёсий, ижтимоий-иқтисодий ҳаётига доир материаллар таҳлил қилиниб, уларнинг моҳиятини очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
ХИХ асрнинг иккинчи ярми – ХХ аср бошларида Россия империяси ҳукмронлиги даврида матбуот саҳифаларида асосан империя манфаатларига хизмат қилган газета ва журналларда воҳа тарихининг ёритилиши географик-топографик, сиёсий-бошқарув, ҳарбий-стратегик, савдо-иқтисодий ва аграр йўналишларга ажратилган ҳолда илмий асосда далилланган;
нашр этилган газета ва журналларда империя даврида Сурхон воҳасининг сиёсий, ижтимоий-иқтисодий, тарихига бағшланган маълумотлар тизимлаштирилиб очиб берилган;
ХИХ асрнинг иккинчи ярми – ХХ аср бошларида Сурхон воҳаси бекликлари, шаҳарларининг маъмурий бошқаруви тартиби, қишлоқ хўжалиги ва ирригация ишлари ҳамда пахта майдонларини кенгайтириш мақсадида воҳанинг қишлоқ хўжалиги Россия империяси манфаатларига хизмат қилиши асосланган;
1870-1917 йилларда матбуотнинг даврий кузатуви натижасида воҳа тарихига оид фақатгина Россия империяси ҳудудида эмас балки хорижий мамлакатлар матбуот саҳифаларидан ҳам воҳа тарихига оид маълумотлар далилланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. ХИХ асрнинг иккинчи ярми – ХХ аср бошларида Сурхон воҳасининг ижтимоий-иқтисодий ҳаёти тарихи ( даврий матбуот материаллари асосида) Мавзусига доир олиб борилган тадқиқотлар юзасидан ишлаб чиқилган илмий хулосалар ва таклифлар асосида:
ХИХ асрнинг иккинчи ярми – ХХ аср бошларида Россия империяси ҳукмронлиги даврида матбуот саҳифаларида асосан империя манфаатларига хизмат қилган газета ва журналларда воҳа тарихининг ёритилиши географик-топографик, сиёсий-бошқарув, ҳарбий-стратегик, савдо-иқтисодий ва аграр йўналишларга ажратилгани ҳақидаги маълумотлар “Ўзбекистон тарихи” телеканалида эфирга узатилган “Тақдимот” кўрсатувида баён этиб берилган “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг “Тақдимот” кўрсатуви ссенарийсини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2023-йил 29-мартдаги 02-06-464-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатувда даврий матбуотда Сурхон воҳасининг ижтимоий-сиёсий, иқтисодий жараёнлари тарихи таҳлилий материаллар ва назарий хулосалар асосида жамоатчиликка тақдим қилинган;
Нашр этилган газета ва журналларда Сурхон воҳасининг сиёсий, ижтимоий-иқтисодий, тарихига бағшланган маълумотлар тизимлаштирилиб очиб берилган тўғрисидаги маълумотлардан “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг “Тақдимот” кўрсатуви ссенарийсини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2023-йил 29-мартдаги 02-06-464-сон маълумотномаси). Натижада даврий матбуотда Сурхон воҳасининг ижтимоий-сиёсий, иқтисодий жараёнлари тарихи таҳлилий материаллар ва назарий хулосалар асосида жамоатчиликка тақдим қилинган;
ХИХ асрнинг иккинчи ярми – ХХ аср бошларида Сурхон воҳаси бекликлари, шаҳарларининг маъмурий бошқаруви тартиби, қишлоқ хўжалиги ва ирригация ишлари ҳамда пахта майдонларини кенгайтириш мақсадида воҳанинг қишлоқ хўжалиги Россия империяси манфаатларига хизмат қилганлиги Ўзбекистон Республикаси Маданий мерос агентлигининг тарғибот ишларида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданий мерос агентлигининг 2023-йил 1-августдаги 01-06/2595-сон маълумотномаси). Натижада ўша даврда нашр этилган газета ва журналлардаги Сурхон воҳасининг сиёсий, ижтимоий-иқтисодий, тарихига бағшланган маълумотлар билан агентлик фондини янги маълумотлар билан бойитишга хизмат қилган;
1870-1917 йилларда матбуотнинг даврий кузатуви натижасида воҳа тарихига оид фақатгина Россия империяси ҳудудида эмас балки хорижий мамлакатлар матбуот саҳифаларидан ҳам воҳа тарихига оид маълумотлар, тадқиқотчи томонидан олиб борилган илмий изланишлар натижасида олинган илмий хулоса, таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон Республикаси Маданий мерос агентлигининг тарғибот ишларида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданий мерос агентлигининг 2023-йил 1-августдаги 01-06/2595-сон маълумотномаси). Натижалар ХИХ асрнинг иккинчи ярми – ХХ аср бошларидаги Сурхон воҳаси иқтисодиёти ва қишлоқ хўжалигининг Россия империяси манфаатларига бўйсундирилиш сиёсати масалаларини