Сайдуллаева Хуснора Уткировнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Кончилик йўналиши талабаларида  инглиз тилини ўқитишда лексик компетенсияни ривожлантириш методикаси” 13.00.02-Таʼлим ва тарбия назарияси ва методикаси (инглиз тили) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.PhD/Ped2271.
Илмий раҳбар: Хошимова Дилдора Уринбоевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навои давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, PhD.03/30.12.2019.Fil/83.01.
Расмий оппонентлар: Маҳмудова Муяссар Маҳмудовна, педагогика фанлари доктори, профессор; Саматова Барно Равшанхоновна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади кончилик йўналиши 2-курс талабаларининг инглиз тилида касбий лексик компетенсиясини CЛИЛ таълим технологияси ёрдамида ривожлантириш методикасини такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инглиз тилини сҳет тил сифатида ўрганувсҳи консҳилик уўналиши 2-курс талабалари касбиу лексик комретенсиуасини СЕФР талаблари асосида ривожлантириш ва уни коммуникатив даражага олиб сҳиқиш методикаси ва технологиуалари контекстли ва электрон таълим интеграцияси асосида такомиллаштирилиб, инглиз тилини контентга асосланган ҳолда ўзлаштириш зарурати асосланган;
тил  ва фан  интеграциясига асосланган ҳолда, CЛИЛнинг асосий мазмун, мулоқот, билиш, маданият каби 4 “Cс” моделларига қўшимча интегратив модел (касбиу фанлар + ЭСР), ривожлантирувсҳи модел (СЛИЛ технологияси), аутентиклик модел (аудио, видео, род састлар, сҳизмалар, расм ва диаграмалар), мустақил таълимга асосланган модел (Лоуиҳалаш, Рортфолио, анд РРР) каби СЛИЛ моделлари такомиллаштирилиб, кончилик йўналиши талабаларида инглиз тилини ўқитишда лексик компетенсияни ривожлантириш модели асосланган;
инглиз тилини ўқитишда талаба ўқув-ижодий фаолиятини ривожлантиришнинг дидактик таъминотини ишлаб чиқишнинг методик асосини инновацион ўқитишнинг когнитив (ахборотни қайта ишлаш, сақлаш, узатиш, касбий билимга йўналганлик), коллаборатив (гуруҳий мунозаралар, ҳамкорликда ўқитиш, ўқув лойиҳалари), ўқув-ижодий фаолиятга шахсий муносабатни қарор топтиришнинг ташкил қилиши ушбу компонентлар интеграциясининг ўқитиш жараёнида устуворлиги асосида далилланган;
кончилик йўналиши талабаларининг инглиз тилида касбий лексик компетенсиясининг ривожланганлик даражасини баҳолашда контент ва тил интеграциясининг самарадорлиги асосланиб,  такомиллаштирилган CЛИЛ таълим технологиясига асосланган когнитив-ассоциатив, когнитив-коммуникатив ва лингвистик йўналишлар билан боғлиқ машқлар тизими  ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Кончилик йўналиши 2-курс талабалари касбий лексик компетенсияси контентини ривожлантириш юзасидан олинган илмий-назарий натижалар асосида:
олий таълим муассасаларининг нофилологик таълим йўналиши талабалари касбиу лексик комретенсиуасини СЕФР талаблари асосида ривожлантириш ва уни коммуникатив даражага олиб сҳиқиш методикаси ва технологиуалари контекстли ва электрон таълим интеграцияси асосида такомиллаштирилиб, инглиз тилини контентга асосланган ҳолда ўргатиш зарурати бўйича хулоса ва таклифлардан Ўзбекистон педагогика фанлари илмий-тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалида амалга оширилган ФЗ-2016-0908165532 рақамли “Қорақалпоқ тилининг янги алфавити ва имло қоидаларига мувофиқ она тили ва адабиётини ривожлантириш методикаси” мавзусида бажарилган фундаментал лойиҳада белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон педагогика фанлари илмий-тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалининг 2022-йил 19-сентябрдаги 239-сон маълумотномаси). Натижада кончилик йўналиши 2-курс талабаларининг инглиз тилида касбий лексик компетенсиясини ривожлантиришда CЛИЛ таълим технологиясидан фойдаланиш самарадорлигининг ошишига эришилган;
тил  ва фан  интеграциясига асосланган ҳолда, CЛИЛнинг асосий  мазмун, мулоқот, билиш, маданият каби 4 “C” моделларига қўшимча интегратив модел (касбиу фанлар + ЭСР), ривожлантирувсҳи модел (СЛИЛ технологияси), аутентиклик модел (аудио, видео, род састлар, сҳизмалар, расм ва диаграмалар), мустақил таълимга асосланган модел (Лоуиҳалаш, Рортфолио, анд РРР) каби моделлари биз томондан такомиллаштирилиб, кончилик йўналиши талабаларида инглиз тилини ўқитишда лексик компетенсияни ривожлантириш модели илмий жиҳатдан асосланган ҳамда илмий хулоса ва амалий тавсиялардан Навоий давлат кончилик ва технологиялари университети А-АВ-2019-13 рақамли “Марказий Қизилқум паст навли фосфоритлари, фаол лойқа микрофлораси ва минерал кислоталар асосида янги турдаги гранулаланган комплекс органоминерал ўғитлар” мавзусидаги лойиҳасида (Навоий давлат кончилик ва технологиялари университетининг 2022-йил 31-октябрдаги 1-01/1674-сон маълумотномаси) ҳамда А-АВ-2019-13 рақамли “Суст ўтказувчи уран рудаларини ер остида танлаб эритиш технологиясини ишлаб чиқиш” мавзусида бажарилган амалий лойиҳасида белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Навоий давлат кончилик ва технологиялари университетининг 2022-йил 31-октябрдаги 1-01/1674-сон маълумотномаси). Натижада кончилик йўналиши 2-курс талабаларига инглиз тилини ўқитиш орқали талабаларнинг лингвокреатив салоҳияти аниқланган;
инглиз тилини ўқитишда талаба ўқув-ижодий фаолиятини ривожлантиришнинг дидактик таъминотини ишлаб чиқиш – методик компонент сифатида инновацион ўқитишнинг когнитив (ахборотни қайта ишлаш, сақлаш, узатиш, касбий билимга йўналганлик), коллаборатив (гуруҳий мунозаралар, ҳамкорликда ўқитиш, ўқув лойиҳалари), ўқув-ижодий фаолиятга шахсий муносабатни қарор топтириш компонентлари интеграцияси устуворлиги асосида далилланган тавсиялардан Европа Иттифоқи томонидан Эрасмус + дастурининг 2020-2021-йилларга мўлжалланган 561624-ЕРР-1-2015-УК-ЭППКА2-CБҲЕ-СП-ЭРАСМУС+CБҲЕИМЕП: “Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва халқаролаштириш“ инновацион тадқиқотлар лойиҳасида белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2022-йил 7-ноябрдаги 3060/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада кончилик йўналиши 2-курс талабалари касбий лексик компетенсияси контентини ривожлантиришни кўзда тутган CЛИЛ таълим технологиясининг такомиллаштирилган моделлари самарадорлиги, тил ва фан интеграциясининг ўқитиш жараёнида устуворлиги аниқланган;
кончилик йўналиши талабаларининг инглиз тилида касбий лексик компетенсиясининг ривожланганлик даражасини баҳолашда контент ва тил интеграциясининг самарадорлигига эътибор қаратилиб,  такомиллаштирилган CЛИЛ таълим технологиясига асосланган когнитив-ассоциатив, когнитив-коммуникатив ва лингвистик йўналишлар билан боғлиқ ишлаб чиқилган  машқлар тизими  материалларидан ва тавсиялардан Навоий вилояти телерадиокомпаниясининг “Ассалом, янги кун”, “Қадрият”, “Фан ва тараққиёт” каби телекўрсатув ва радиоешиттиришларида фойдаланилган (Навоий вилояти телерадиокомпаниясининг 2022-йил 10-ноябрдаги 01-02/168-сон маълумотномаси). Натижада кончилик йўналиши 2-курс талабалари касбий лексик компетенсияси контентини ривожлантиришнинг мақсадли ҳамда тизимли ташкил этилган ўқув жараёнини такомиллаштиришга йўналтирилган методик тавсиялар мажмуйи, бугунги куннинг долзарб масалаларидан бўлган кончи-мутахассис ва кадрларнинг инглиз тилини мукаммал эгаллаши, шунингдек, касбий фаолияти жараёнида тилни коммуникатив мақсадларда самарали қўллай олиши учун хизмат қилган.