Kurbonov Nuriddin Abdurashidovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Zaryadlangan qora o‘ralar atrofida zaryadlangan zarrachalar dinamikasi va energetik jarayonlar”, 01.03.01-Astronomiya  va 01.03.02- Astrofizika va Kosmos fizikasi (fizika-matematika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: № B2024.2.PhD/FM1082.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Ulug‘bek nomidagi Astronomiya instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: “TIQXMMI” Milliy tadqiqot universiteti huzuridagi fundamental va amaliy tadqiqotlar instituti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi DSc.03/31.03.2022.T/FM.10.04 raqamli ilmiy kengash
Ilmiy rahbarlar: f.-m.f.d., Toshmatov Bobir Abdumanonovich, f.-m.f.d. Rayimbaev Djavlanbek Radjapbaevich
Rasmiy opponentlar: Atamurotov Farrux Shuxratovich, fizika-matematika fanlari doktori, (Toshkent shahridagi Inha Universiteti professori); Jo‘raeva Nozima Bobomurod qizi, fizika-matematika fanlari bo‘yicha PhD (O‘zR FA Astronomiya instituti Katta ilmiy xodimi).
Yetakchi tashkilot: Al-Farobiy nomidagi Qozoq milliy universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi zaryadlangan qora o‘ralar atrofida energetik jarayonlarni va zaryadlangan zarrachalarning harakatini o‘rganishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat:
ilk bor Eynshteyn-Maksvell-skalyar nazariyasida zaryadlangan qora o‘ra yaqinida massasiz skalyar maydon hisobiga zaryadlangan zarrachalarning sinxrotron nurlanishining intensivligi va elektr Penrouz jarayonining samaradorligi pasayganligi aniqlandi;
ilk bor qora o‘ra zaryadining bir xil qiymatlari uchun Kalb-Ramond gravitatsiyasida elektr Penrouz jarayonining samaradorligi umumiy nisbiylik nazariyasidagi qora o‘ralarga nisbatan yuqori ekanligi ko‘rsatildi;
ilk bor akkresiya diskining Novikov-Torn modelida, regular qora o‘ra atrofidagi magnitlangan zarralardan iborat bo‘lgan akkresiya diskidan energiya chiqarish samaradorligi Kerr qora o‘ralaridan (20%) oshib, 22% ga etganligi hisoblangan;
ilk bor magnitlangan zarrachalarning magnitlanganlik parametri katta qiymatlarida qora o‘raning akkresiya diski ichki radiusi chiziqli va chiziqsiz elektrodinamika uchun bir xil ekanligi ko‘rsatilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Turli gravitatsiya nazariyalarida zaryadlangan qora o‘ralar atrofida zaryadlangan zarralar dinamikasini va energetik jarayonlarning natijalari quyidagi ishlarda qo‘llanilgan:
- zaryadlangan regular qora o‘ra atrofida magnitlangan va magnit zaryadlangan zarralar uchun aylanma orbitalarni aniqlash natijalari bir nechta mualliflar tomonidan qora o‘ralar atrofidagi fazo-vaqt xususiyatlarini o‘rganishda foydalanilgan (Physical Review D 108-jild, 4-son, 044030, (2023), European Physical Journal C83-jild, 11-son, 989, (2023), European Physical Journal C 84-jild, 2-son, 203, (2024), Physics of the Dark Universe 46-jild, 101616, (2024)). Natijalar qora o‘ralar uchun nazariy ma'lumotlar asosida qora o‘ralar atrofida magnitlangan va magnit zaryadlangan zarrachalarning harakatini tahlil qilish imkonini berish uchun taqdim etildi;
- zaryadlangan qora o‘ralar atrofidagi energetik jarayonlarini o‘rganish natijalari bir qator mualliflar tomonidan muqobil gravitatsiya nazariyalari (Eynshteyn-Maksvell-skalyar nazariyasi va Kalb-Ramond gravitatsiyasi) uchun fazo-vaqt xususiyatlarini o‘rganishda foydalanilgan (Physical Review D 108-jild, 4-son, 044030, (2023), European Physical Journal Plus, 138-jild, 7-son, art. no. 635, (2023), European Physical Journal C83-jild, 11-son, 989, (2023), European Physical Journal C 84-jild, 2-son, 203, (2024), Chinese Physics C, 48-jild, 2-son, art. no. 025101, (2024), Physics of the Dark Universe 46-jild, 101616, (2024)). Natijalar zaryadlangan qora o‘ralarning energetik xususiyatlarini va atrofida zaryadlangan zarrachalarning aylanma orbitalarini tahlil qilish uchun ishlatiladi.