Эшқуватов Хонкелди Ҳасановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Зотли қорамолларда асептик пододерматитларини этиопатогенези, даволаш ва олдини олишни такомиллаштириш”, 16.00.02 – Ҳайвонлар патологияси, онкологияси ва морфологияси.Ветеринар акушерлиги ва ҳайвонлар репродуксияси биотехникаси. ва 16.00.01–Ҳайвонлар касалликлари диагностикаси, терапияси ва хирургияси (ветеринария фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/В118
Илмий раҳбар: Юнусов Худайназар Бекназарович, биология фанлари доктори, профессо; Ниёзов Ҳаким Боқоевич, ветеринария фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат ветеринария медицинаси, чорвачилик ва биотехнологиялар университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат ветеринария медицинаси, чорвачилик ва биотехнологиялар университети, DSc.06/30.12.2019.В.12.01.
Расмий оппонентлар: Бакиров Бахтиёр, ветеринария фанлари доктори; Турсагатов Жахонгир Маматович, ветеринария фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Ветеринария илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Маҳсулдор сигирларда асептик пододерматит жараёнларининг учраш даражасини аниқлаш, эртачи ташхис усулини ишлаб чиқиш ва даволаш ҳамда гуруҳли олдини олиш усулларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор сигирлар туёқларидаги асептик пододерматитларнинг йил фасллари ва минтақавий омилларга боғлиқ учраш даражаси аниқланган;
механик шикастланишлар ва катта қорин ацидози маҳсулдор сигирларда туёқлардаги асептик пододерматитларнинг асосий сабаби сифатида илмий асосланган;
сигирларда чегараланган ва диффузли асептик пододерматитларни оқсаш, иштаҳа пасайиши, туёқда маҳаллий ҳароратнинг кўтарилиши шунингдек, туёқ кафтининг шохсимон қаватида тўқ қизил, сариқ ёки қора доғлар борлиги, баъзан туёқ кафтининг қўшалоқ шохсимон қавати ҳосил бўлишини аниқлашга асосланган  эртачи ташхис усули ишлаб чиқилган;
асептик пододерматит кечаётган сигирларни даволашда организмда моддалар алмашинувини мўтадиллаштириш ва патологик жараёнларида регенерацияни тезлаштириш учун дори моддаларини маълум миқдор ва тартибда қўллашга асосланган даволаш усули такомиллаштирилган;
асептик пододерматитда организмни рағбатлантириш ва яллиғланиш жараёнларини пасайтириш мақсадида, вена қон томирига 250 мл Кал-Бор-Маг  ва 5мл/100 кг миқдорда фенилбутазон – 20 препаратларини қўллашга асосланган этиопатогенетик даволаш ва олдини олиш усули ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Зотли қорамолларда асептик пододерматитларини этиопатогенези, даволаш ва олдини олишни такомиллаштириш бўйича олиб борилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
«Сигирларда асептик пододерматитларни даволаш ва олдини олиш бўйича тавсиянома» тасдиқланган, ветеринария амалиётига жорий этилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2024 йил 11 октябрдаги 02/23-567-сон маълумотномаси). Ушбу тавсияларни қўллаш ҳисобига сигирларда асептик пододерматитларни даволаш ва олдини олишда юқори самарадорликка эришилган;
маҳсулдор сигирларнинг асептик пододерматитларида битиш жараёнини тезлаштириш мақсадида, 5% ли формалин эритмаси билан ванна қилиш, 4 мл гидрокортизон ва 5мл 0,5% ли новокаин эритмаси мускул орасига, Кал-Бор-Маг150 мл дан вена қон томирига ҳар 24 соатга бир марта жами уч марта, вена қон томирига 5 млдан 100 кг тирик вазнга бир марта фенилбутазон- 20 каби дори воситаларини маълум миқдор ва тартиб асосида қўллашга асосланган  даволаш усули Самарқанд вилоятининг қорамолчилик фермер хўжаликларига жорий қилинган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2024 йил 11 октябрдаги 02/23-567-сон маълумотномаси). Ушбу даволаш усулини қўлланилиши натижасида асептик пододерматит бўлган сигирларни 3-4 кун олдин соғайишига эришилган;
маҳсулдор сигирларда асептик пододерматитларни олдини олишда, ҳар куни ўртача 3-4 соат моцион бериш, ҳар 3 ойда бир марта туёқчаларини кесиш, 5%ли формалинли ваннадан ҳар 10 кун оралиғида 2-3 кун давомида ўтказиш, туғишига 2 ой қолганда бир бошга 200 граммдан Азкамар бентонитидан бериш, 250 мл Кал-Бор-Маг ва фенилбутазон- 20 препаратларини 5 мл/100 кг миқдорда вена қон томирига юбориб туришга асосланган усули ишлаб чиқилган ва Самарқанд вилоятининг қорамолчилик фермер хўжаликларига жорий қилинган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2024 йил 11 октябрдаги 02/23-567-сон маълумотномаси). Ушбу даволаш ва гуруҳли профилактик мажмуани сигирларда қўллаш орқали асептик пододерматитларни олдини олишга эришилган,  сарфланган бир сўмга харажатлар қоплами 3,6 сўмни ташкил этган.