Rayimov Abdulxamid Abdulxakimovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Tarix fanini o‘qitishda o‘quvchilarda akkulturativ ko‘nikmalarni shakllantirish metodikasini takomillashtirish”, 13.00.02 Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (tarix) (pedagogika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2020.4.PhD/Ped1984.
Ilmiy rahbar: Boltaeva Muxayyoxon Lutfillaevna, pedagogika fanlari nomzodi, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Namangan davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi: Namangan davlat universiteti, PhD.03/04.06.2020.Ped.76.02.  
Rasmiy opponentlar: Xodjaev Begzod Xudoyberdievich, pedagogika fanlari doktori (DSc), professor; Talapov Baxriddin Alijonovich, falsafa fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Chirchiq davlat pedagogika universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi tarix ta’limi asosida o‘quvchilarda akkulturativ ko‘nikmalarni shakllantirishning pedagogik metodlarini takomillashtirish yuzasidan taklif va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
“akkulturatsiya”, “akkulturativ yondashuv” va “akkulturativ ko‘nikma” tushunchalarinining ilmiy-pedagogik mazmunini baholash asosida akkulturativ ko‘nikmalarning tarkibiy elementlari (bag‘rikenglik, toqatlilik, chidamlilik, sabr-bardoshlilik, hamjihatlik, hamkorlik, o‘zaro ishonch)ning konseptual asoslari aniqlashtirilgan;  
tarix fanini o‘qitishga nisbatan zamonaviy yondashuvlarning pedagogik xususiyatlari (tarixni obektiv yoritish, amaliyot bilan bog‘lash, ratsional xulosa chiqarishga undash kabilar) orqali o‘quv jarayonida muloqot tizimini amalga oshirishning pedagogik imkoniyatlari (madaniy hilma-hillik, ko‘p millatlilik, vijdon erkinligi, fikrlar hilma-hilligi) takomillashtirilgan;
o‘quvchilarda akkulturativ ko‘nikmalarni shakllantirishda tarix faniga germenevtik algoritm (anglash, tushunish, munosabat va fikrlash)ni qo‘llash asosida tarixiy jarayon mohiyatni bilish bosqichlari (kognitiv, operatsion va aksiologik)ni takomillashtirish hamda madaniy uyg‘unlikni anglash va unga moslashuvchanlikni namoyon qilish muhitini yaratishga ustuvorlik berish omillari asoslangan;
ta’limning globallashuvi sharoitida “O‘zbekiston tarixi” va “Jahon tarixi” fanlarini o‘qitishni uyg‘unlashtirish, fanlararo hamkorlikni yo‘lga qo‘yish va amaliylashtirish asosida o‘quvchilarda akkulturativ ko‘nikmalarni shakllantirishning pedagogik texnologiyasi (“Zamon bilan muloqot” texnologiyasi) ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Tarix fanini o‘qitishda o‘quvchilarda akkulturativ ko‘nikmalarni shakllantirishning pedagogik metodlarini takomillashtirish bo‘yicha olib borilgan tadqiqotlar asosida:
“akkulturatsiya”, “akkulturativ yondashuv” va “akkulturativ ko‘nikma” tushunchalarinining ilmiy-pedagogik mazmunini tadqiq etish asosida  akkulturativ ko‘nikmalarning tarkibiy elementlarining konseptual asoslari aniqlashtirilganligiga oid tavsiyalardan YuNISEFning O‘zbekistondagi vakolatxonasi bilan hamkorlikda “Umumiy o‘rta ta’lim sifatini oshirish dasturi” doirasida amalga oshirilgan 2019-yil 10-dekabrda tasdiqlangan 591-son “Umumiy o‘rta ta’limning milliy o‘quv dasturi”ni ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha va maktab ta’lim vazirligi huzuridagi Respublika ta’lim markazining 2023-yil 4-maydagi 01-/1-02/2-297-son ma’lumotnomasi). Natijada, tarix fanini innovatsion o‘qitish asosida o‘quvchilarda akkulturativ dunyoqarash va fikrlash tarzini sezilarli ravishda rivojlanishiga erishilgan;
tarix fanini o‘qitishga nisbatan zamonaviy yondashuvlarning pedagogik xususiyatlari orqali o‘quv jarayonida muloqot tizimini amalga oshirishning pedagogik imkoniyatlari takomillashtirilganligiga doir takliflardan O‘zbekiston Milliy universitetida bajarilgan OT-FI-8-sonli “O‘zbekiston ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy taraqqiyotida tolerantlik tamoyilining tutgan o‘rni (qadimgi davrdan to hozirgi vaqtga qadar)” mavzusidagi fundamental ilmiy-tadqiqot loyihasi doirasida foydalanilgan (O‘zbekiston Milliy universitetining 2023-yil 23-fevraldagi 04/11-1046-son ma’lumotnomasi). Natijalarning joriy qilinishi tarix fanini o‘qitish asosida o‘quvchilarda tolerantlikni shakllantirishga doir ilmiy-tadqiqot loyihasining nazariy-metodologik asoslarini boyishiga xizmat qilgan;
ta’limning globallashuvi sharoitida “O‘zbekiston tarixi” va “Jahon tarixi” fanlarini o‘qitishni uyg‘unlashtirish, fanlararo hamkorlikni yo‘lga qo‘yish va amaliylashtirish asosida o‘quvchilarda akkulturativ ko‘nikmalarni shakllantirishning pedagogik texnologiyasi (“Zamon bilan muloqot” texnologiyasi) ishlab chiqilganligiga doir amaliy taklif va tavsiyalaridan Xalq ta’limi vazirining 2020-yil 15-maydagi “Xalq ta’limini rivojlantirishga qaratilgan loyihalarni moliyalashtirish to‘g‘risida”gi 125-son buyrug‘igi vazifalarni amalga oshirishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha va maktab ta’lim vazirligi huzuridagi Respublika ta’lim markazining 2023-yil 4-maydagi 01-/1-02/2-297-son ma’lumotnomasi). Natijada “O‘zbekiston tarixi”, va “Jahon tarixi” fanlarini akkulturativ ko‘nikmalarni shakllantirishga yo‘naltirish asosida tarix ta’limining sifati va samaradorligiga erishilgan;
o‘quvchilarda akkulturativ ko‘nikmalarni shakllantirishda tarix faniga germenevtik algoritmni qo‘llash asosida tarixiy jarayon mohiyatni bilish bosqichlarini takomillashtirish hamda madaniy uyg‘unlikni anglash va unga moslashuvchanlikni namoyon qilish muhitini yaratishga ustuvorlik berish omillari asoslanganligiga doir tavsiyalaridan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 3-maydagi “Ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligini oshirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-4307-sonli Qaroriga muvofiq ishlab chiqilgan “O‘zbekiston Respublikasida ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligini yanada oshirish, aholining intellektual salohiyati va dunyoqarashini yuksaltirishga, mafkuraviy immunitetini mustahkamlashga doir chora-tadbirlar” dasturining “Mamlakatimizda keng nishonlanadigan bayramlar va boshqa sanalarda keng aholi orasida amalga oshiriladigan ma’naviy-ma’rifiy tadbirlar” nomli IX bandida belgilangan “O‘zbekiston hududida etishib chiqqan buyuk allomalar, sarkardalar, davlat va jamoat arboblarining hayoti, ilmiy, ijodiy ishlari, davlat va jamiyat rivoji yo‘lida amalga oshirgan ibratli faoliyati haqida ma’lumotlar berib borish”ga bag‘ishlangan vazifalar ijrosini ta’minlash bo‘yicha tashkil etilgan targ‘ibot tadbirlarida foydalanilgan (Ijtimoiy-ma’naviy tadqiqotlar institutining 2023-yil 14-fevraldagi 04/12-1173-son dalolatnomasi). Natijalarning joriy qilinishi o‘quvchilarda akkulturativ ko‘nikmalarni shakllantirish, madaniy munosabatlarda bag‘rikenglikni namoyon qilishga doir targ‘ibot ishlari samaradorligini oshishiga xizmat qilgan.