Қосимова Хуснурахон Ойбек қизининг    
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Кириш бўлакли гапларнинг лингвопрагматик ва лингвокултурологик жиҳатлари ва таржима муаммолари (инглиз ва ўзбек тиллари материали асосида)”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Fil2949.
Илмий раҳбар: Ҳошимов Ғанижон Мирзааҳмедович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат чет тиллари институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат чет тиллари институти, PhD.03/29.12.2022.Fil.156.01.
Расмий оппонентлар: Якубов Жамолдин Абдувалиевич, филология фанлари доктори, профессор; Раҳмонов Улуғбек Баҳодирович, филология фанлари фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади типологик жиҳатдан ноўхшаш бўлган инглиз ва ўзбек тилларида кириш бўлакли гапларнинг структурал-семантик, лингвопрагматик ва лингвокултурологик жиҳатлари қиёсий-чоғиштирма баҳолаш асосида кириш бўлакларнинг таржима муаммолари учун тавсийалар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий йангилиги:
кириш бўлакларнинг  парантез бўлакларнинг бир тури сифатидаги мақоми аниқланган, уларнинг киритма бўлаклардан фарқли “субектив модал баҳо” ифодалаш ва “клишелашган” табиати каби синтактик-функсионал жиҳатлари очиб берилган; кириш бўлакларнинг лисоний когнитив асослари очиб берилган, уларнинг тасдиқ, гумон, тартибни ифодаловчи сўз, сўз бирикма, гаплар, қўшма гаплар билан ифодаланган структурал-семантик турларини аниқланган;
кириш бўлакли гапларнинг лингвопрагматик жиҳатлари  очиб берилган, уларни оғзаки, ёзма, сиёсий матнларга хос, шунингдек, мулоқотда ассессивлар (баҳолаш акти) сифатида турли вазиятларда кўп қўлланиладиган “констатив”, “элатив”, “аудитив”, “конфессив” каби турлари лингвопрагмемалар сифатида  қўлланилиши асослаб берилган;
 кириш бўлакли гапларнинг лингвокултурологик жиҳатлари очиб берилган ва уларнинг нутқдаги  ижобий, салбий, нейтрал стилистик бўёққа эга ва фразеологик бирликлар билан ифодаланувчи лингвокултуремалар  сифатидаги мақоми ўрнатилган;
 кириш бўлакли гапларнинг изоморфик ва алломорфик жиҳатлари, уларни тақозо этувчи лисоний ва нолисоний омиллар очиб берилган ҳамда уларнинг транслатологик муаммоларини бартараф этиш бўйича коммуникатив интенсийани сақлашга асосланган тавсийалар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Турли тизимдаги тилларда кириш бўлакли гапларнинг лингвопрагматик ва линвокултурологик жиҳатлари қиёсий тадқиқи ва уларнинг таржима жараёнларига татбиқ этиш бўйича олиб борилган тадқиқотдан олинган хулосалар қуйидагича жорийлаштирилди:
кириш бўлакларнинг парентез бўлакларнинг бир тури сифатидаги мақомини аниқлаш, уларнинг киритма бўлаклардан фарқли ўзига хос синтактик-функсионал жиҳатларини очиб бериш бўйича муаййан тавсийаларидан Европа Иттифоқи томонидан Эрасмус+дастурининг 2016-2018-йилларга мўлжалланган 561624-ЭПП-1-2015-УК-ЭППКА2-CБҲЕ-СП-ЭРАСМУС+CБҲЕ ИМЕП: “Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизацийалаш ва халқаролаштириш” номли инновацион тадқиқотлар грант лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновацийалар вазирлигининг 2024-йил 27-йанвар санасидаги 206/02-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида йаратилган модулдаги кириш бўлакларнинг парентез бўлакларнинг бири сифатидаги мақомини аниқланди, уларнинг киритма бўлаклардан фарқли ўзига хос синтактик-функсионал жиҳатлари очиб берилди ҳамда аудиторийа томонидан ушбу тавсийаларга тегишли муносабатни шакллантиришга эришилган;
кириш бўлакли гапларнинг изоморфик ва алломорфик жиҳатлари, уларни тақозо этувчи лисоний ва нолисоний омиллар очиб бериш ҳамда уларнинг транслатологик ва лингводидактик муаммоларини бартараф этиш бўйича муаййан тавсийалардан Самарқанд давлат чет тиллари институтида Европа иттифоқи Эрасмус+ дастури 58545-ЭПП-1-2017-1-ЭС-ЭППКА2-CБҲЕ-ЖП CЛАСС: “Cомпутатионал лингуистиcс ат Cентрал Асиан университиес” грант лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновацийалар вазирлигининг 2024-йил 2-феврал санасидаги 240/02-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида йаратилган модулдаги кириш бўлакли гапларнинг изоморфик ва алломорфик жиҳатлари, уларни тақозо этувчи лисоний ва нолисоний омиллар очиб берилди ҳамда уларнинг транслатологик ва лингводидактик муаммоларини бартараф этиш бўйича муаййан тавсийалар ишлаб чиқилди ҳамда аудиторийа томонидан ушбу тавсийаларга тегишли муносабатни шакллантиришга эришилган;
кириш бўлакли гапларнинг лингвокултурологик жиҳатлари ва уларнинг лингвокултуремалар сифатидаги мақоми тўғрисида Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанийаси “Ўзбекистон” телерадиоканали ДМ ”Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар“ муҳарририйати томонидан тайёрланган ”Таълим ва тараққиёт“, ”Адабий жараён“, “Ўзбекистон ёшлари” радиоешиттиришлар ссенарийсини тайёрлашда (2023–2024-йиллар давомида) фойдаланилди (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанийасининг 2024-йил 29-йанвар санасидаги 04-36-139-сон маълумотномаси). Натижасида, радиотингловчилар тадқиқот мавзуси орқали кириш бўлакли гапларнинг лингвокултурологик жиҳатлари ва уларнинг бугунги кун учун аҳамийати тўғрисида фойдали маълумотларга эга бўлган.