Назарова Севарахон Жахонгир қизининг    
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармогʼи номи): “Политаксемаларнинг дискурс яратувчилик хусусиятлари ва уларнинг лингвопрагматик ва лингвокултурологик жиҳатлари қиёсий тадқиқи (инглиз ва ўзбек тиллари материали асосида)”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Fil2964.
Илмий раҳбар: Хошимов Ғанижон Мирзааҳмедович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат чет тиллари институти.
ИК фаолият коʼрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат чет тиллари институти, PhD.03/29.12.2022.Fil.156.01.
Расмий оппонентлар: Воситов Валижон Абдувахобович, филология фанлари доктори, доцент; Алиева Навруза Ҳабибуллаевна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва оъзбек тилларида коъп компонентли қоъшма гаплар – политаксемаларнинг дискурс йаратувчилик хусусийатлари, шунингдек, уларнинг лингвопрагматик ва лингвокултурологик жиҳатларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инглиз ва оъзбек тилларида политаксемаларнинг соф ва синкретик (қоришиқ) консептларни ифодаловчи лингвокогнитив асослари очиб берилган ва қийосий таҳлил қилинган, шунингдек, уларнинг 30 та структурал-семантик турлари аниқланган ва улар таркибидаги компонентларнинг боғланиш усулларига коъра моделлаштирилган;
инглиз ва оъзбек тилларида политаксемаларнинг дискурс йаратувчилик хусусийатлари аниқланган ва уларни тақозо этувчи континуум (ретроспексийа/проспексийа), когезийа, модаллик, референсийа (экзофорик/эндофорик), редупликацийа, хиазм каби  лисоний ва нолисоний омиллар очиб берилган;
инглиз ва оъзбек тилларида политаксемаларнинг директив, ассертив, менасив каби 12 турдаги нутқ актларини воқелантирувчи “лингвопрагмемалар” ва маданийат семантикасини ифодаловчи “лингвокултуремалар” сифатидаги мақоми далилланган;
инглиз ва оъзбек тилларида политаксемаларнинг изоморфик ва алломорфик жиҳатлари, уларни тақозо этувчи лисоний ва нолисоний омиллар очиб берилган, шунингдек, уларнинг тиллараро мутаносиблик даражаси аниқланган, таржима назарийаси ва амалийоти учун коммуникатив динамизм, муаллиф коммуникатив мақсадини адекват тарзда сақлаш тамойиллари призмаси асосида тавсийалар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва оъзбек тилларидаги политаксемаларнинг қийосий-типологик тадқиқи асосида:
инглиз ва оъзбек тилларида политаксемаларнинг лингвопрагматик жиҳатларини очиб бериш ва уларнинг муҳим нутқ актларини воқелантирувчи  “лингвопрагмемалар” сифатидаги мақоми, коммуникатив-прагматик  имконийатлари ва вазифаларини таҳлилга тортиш ҳақида Европа Иттифоқи томонидан Эрасмус+ дастурининг 2016-2018-йилларга моължалланган 561624-ЭПП-1-2015-УК-ЭППКа2-CБҲЕ-СП-ЭРАСМУС+CБҲЕ ИМЕП: “Ўзбекистонда олий таълим тизими жарайонларини модернизацийалаш ва халқаролаштириш” номли инновацион тадқиқотлар грант лойиҳасини бажаришда қоълланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 27-йанвар 2024-йилдаги 200/02-сон маълумотномаси). Натижада, лойиҳа доирасида йаратилган модулдаги инглиз ва оъзбек тилларида политаксемаларнинг лингвопрагматик жиҳатларини очиб бериш ва уларнинг муҳим нутқ актларини воқелантирувчи “лингвопрагмемалар” сифатидаги мақоми, коммуникатив-прагматик имконийатлари ва вазифаларини таҳлилга тортиш боъйича тавсийалар берилган ва аудиторийа томонидан ушбу тавсийаларга тегишли муносабатни шакллантиришга эришилган;
инглиз ва оъзбек тилларида политаксемаларнинг дискурс йаратувчилик жиҳатларини қийосий таҳлил қилиш боъйича олинган илмий хулосалардан, таклиф ва тавсийалардан Самарқанд давлат чет тиллар институтида Европа иттифоқининг Эрасмус+ дастури 58545-ЭПП-1-2017-1-ЭС-ЭППКА2-CБҲЕ-ЖП CЛАСС: “Cомпутатионал лингуистиcс ат Cентрал Асиан Университиес” номли инновацион тадқиқотлар грант лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 27-йанвар 2024-йилдаги 199/02-сон маълумотномаси). Натижада, лойиҳа доирасида йаратилган модулдаги инглиз ва оъзбек тилларида политаксемаларнинг дискурс йаратувчилик жиҳатларини қийосий таҳлил қилиш боъйича тавсийалар берилган ва аудиторийа томонидан ушбу тавсийаларга тегишли муносабатни шакллантиришга эришилган;
инглиз ва оъзбек тилларида коъп компонентли қоъшма гаплар (политаксемалар) турларининг тиллараро мутаносиблигини аниқлаш, таржима назарийаси ва амалийоти учун тавсийалар бериш тоъғрисидаги маълумотлардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанийаси “Ўзбекистон” телерадиоканали ДМ “Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳарририйати томонидан таййорланган “Таълим ва тараққийот”, “Болалар учун” радиоешиттиришлар ссенарийсини таййорлашда фойдаланилган (Ўзбекистон МТРК, “Ўзбекистон” телерадиоканали 29-йанвар 2024-йилдаги 04-36-135-сон маълумотномаси). Натижада ушбу телекоърсатувлар учун таййорланган медиа материаллар мазмун жиҳатдан мукаммаллашган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish