Қодиров Собиржон Солижон ўғлининг    
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Турли тизимли тилларда сайёҳлик дискурсининг лингвопрагматик тадқиқи”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Fil2109.
Илмий раҳбар: Набиева Дилоро Абдухамидовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат чет тиллари институти, PhD.03/29.12.2022.Fil.156.01.
Расмий оппонентлар: Абдувалиев Махаматжон Арабович, филология фанлари доктори (DSc), профессор; Ганиева Дилдора Азизовна, филология фанлари доктори (DSc), доцент.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва инглиз тилларида саййоҳлик дискурсинининг лингвопрагматикасини ҳосил қилувчи лисоний бирликларнинг терминологик, лексик-грамматик, структурал-семантик, синтактик, функсионал жиҳатларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
туризм нутқи коммуникатив лингвистиканинг текшириш обйекти еканлиги, мулоқот жарайонидан сўзловчи шахс ва тингловчи ўртасида мулоқот компетенсийасининг ўзига хос хусусийатларини ҳамда коммуникантларнинг миллий-маданий ментал ҳолатларини аниқлаш учун асос бўлиши далилланган;
сайёҳлик нутқи бошқа соҳалар билан боғлиқ бўлиб, бу  ўз навбатида махсус дискурсив жанрларда намоён бўлиши, институционал (брошюра,буклет, каталоглар) ва шахсий (сайёҳларнинг фикрлари, туризм билан боғлиқ шарҳлар,саёҳат натижалари ҳақида муҳбирларнинг тақдимотлари) жанрлар очиб берилган;  
ўзбек ва инглиз тилларда саййоҳлик терминлари соҳаларга бўлиниши, терминларни тилга кириб келиши, сайёҳлик фаолиятида номенклатура луғатидан фаол фойдаланиши, лексик-грамматик табиатида сифатлар ва олмошларни берилиши шунингдек, соҳавий туризм матнларининг тантанали бошланиши, емоционаллик, експрессивлик, қисқалик, тасирчанлик каби хусусийатларга ега еканлиги аниқланган;
қийосланайотган тилларда саййоҳлик дискурсига ега бўлган тил бирликларининг табиатини йоритишда уларнинг прагматик ва лингвистик хусусийатлари ҳамда ўша тизимдаги семантик муносабатларини аниқлаш адекват таржима учун муҳим аҳамият касб этиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Турли тизимли тилларда саййоҳлик дискурсининг лингвопрагматик тадқиқи” мавзусида олиб борилган тадқиқот асосида:
ўзбек-инглиз тилларида сайёҳлик дискурсини тадқиқ қилиш, такомиллаштириш, лингвопрагматик муаммоларни ечиш каби масалалар борасидаги тадқиқот натижаларидан Муқимий номидаги Қўқон давлат педагогика институтида 2020-2022-йилларда олиб борилган С-ЭCАГД-18-CА-0067(ПО20002335) “фй 2018 Энглиш Аccесс Миcросчоларшип Программ” номли АҚШ таълим ва маданий ишлар бюроси билан ҳамкорликдаги амалий лойиҳаларида фойдаланилган (Қўқон давлат педагогика институтининг 2023-йил 6-октябрдаги 273-сон маълумотномаси). Натижада тадқиқотда илгари сурилган қатор таклиф ва тавсиялар, илмий янгиликлар асосида дастур ва қўлланмаларни яратишга, таълим ҳамда маданиятни ривожлантиришга қаратилган назарий ва амалий ишларни янада самарали ташкил этишга хизмат қилган;
ўзбек-инглиз қийосий муаммоларини тадқиқ қилиш, такомиллаштириш, лексикографик муаммоларни йечиш каби масалалар борасидаги ушбу тадқиқот иши доирасида  тўпланган  материаллар,  қўйилган  муаммоларни тадқиқ  етиш  натижаларидан Муқимий номидаги Қўқон давлат педагогика институтида 2020-2022-йилларда олиб борилган С-ЭCАГД-18-CА-0067(ПО20002335) “фй 2018 Энглиш Аccесс Миcросчоларшип Программ” номли АҚШ таълим ва маданий ишлар бюроси билан ҳамкорликдаги амалий лойиҳаларида фойдаланилган (Қўқон давлат педагогика институтининг 2023-йил 6-октябрдаги 273-сон маълумотномаси). Чиқарилган  хулоса  ва  умумлаштирилган  фикрлар инглиз тилини йош авлодга ўқитиш бўйича ахборот-комуникацион технологийалари асосида ресурслар йаратишда манба  бўлиб, туризм терминосистемага оид бирликларнинг изоҳларини йоритишда хизмат қилган;
структур жиҳатдан ўзбек ва инглиз тилларида саййоҳлик фаолийатидаги сўзларнинг умумий ва фарқли жиҳатлари, ўзаро таржимасидаги муаммоларни аниқлаш ҳамда лексиграфик талқинини илмий асослашга доир натижаларидан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанийаси “Ўзбекистон” телерадиоканали ДМ “Маданий-марифий ва бадиий ешиттиришлар” муҳарририйати томонидан таййорланган “Ассалом Ўзбекистон”, “Юртим жамоли”, номли ешиттиришларининг сенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанийасининг 2023-йил 7-майдаги 06-28-789-сон маълумотномаси). Натижада ешиттиришларнинг илмий савийаси ортган ҳамда ишда қўлланган йондашув ўзбек ва инглиз тилларида саййоҳлик дискурсининг нутқий жарайонини ўзаро таржимада берилишини тадқиқ етиш ва бадиий адабийот таржима сифатини оширишга хизмат қилиши асосланган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish