Xamraqulov Jaxongir Baxtiyorovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Talabalarda ekoetik kompetentlikni rivojlantirishning integrativ metodikasini takomillashtirish”, 13.00.02 – Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (pedagogika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.2.PhD/Ped3199.
Ilmiy rahbar: Egamberdieva Turg‘unoy Axmadjonovna, pedagogika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Farg‘ona davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Andijon davlat universiteti huzuridagi PhD.03/28.02.2023.B.60.06 raqamli ilmiy kengash asosidagi bir martalik ilmiy kengash.
Rasmiy opponentlar: Erkabaeva Nigora Shermatovna, pedagogika fanlari doktori, professor; Asqarova Manzura Avazbekova, pedagogika fanlari doktori, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Guliston davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi talabalarda ekoetik kompetentlikni rivojlantirishda ekologik-axloqiy ta’lim integratsiyasidan foydalanish va metodik asoslarini takomillashtirishdan iborat.    
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
talabalarda ekoetik kompetentlikni rivojlantirishning pedagogik mazmuni, ilmiy-konseptual asoslarini tadqiq etish asosida ekologik tarbiyaviy-didaktik axborotlar, kasbiy ko‘nikmalarga qo‘yilgan kompetensiyaviy talablarga ustuvorlik berish hamda ekologiya va axloqshunoslik ta’limini ta’limiy, tarbiyaviy va ijtimoiy vazifalarini integratsiyalashning nazariy-metodik asoslari aniqlangan;
ekoetik kompetentlikni rivojlantirishning konstruktiv-ratsional uslub va vositalari hamda texnik-texnologik, intellektual asoslarini takomillashtirish orqali talabalarda mas’uliyatli va majburiyatli ekologik dunyoqarashga asoslangan pozitiv-pragmatik ekologik faoliyatini tashkil etishning pedagogik modeli va texnologiyasi ishlab chiqilgan;
ekologik ta’lim-tarbiyaning metodik asoslarini etika, etnoekologiya, bioetika fanlari metodlari bilan integratsiyalash, fanlararo hamkorligini yo‘lga qo‘yishga asoslangan talabalarning ekoetik kompetentligi o‘z-o‘zini rivojlantirish, malaka va mahoratini takomillashtirish hamda istiqbolli ekologik-didaktik vazifalarga mos amaliy harakatlarni tashkil etishga doir pedagogik relaksatsiyani yuzaga keltirish asosida takomillashtirilgan;
talabalarning ekoetik kompetentligini rivojlanganlik darajasini tashxis etishning axboriy-kognitiv, shaxsiy-qadriyatga yo‘naltirilgan, faoliyatli-ijodiy komponentlari hamda diagnostik apparati kasbiy-faoliyatga yo‘nalganlik, ekologik axloqiy faollik ko‘nikmalarini baholash, kognitiv va faoliyatga doir ko‘nikmalarni shakllanganlik darajasini aniqlash orqali takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Talabalarda ekoetik kompetentlikni rivojlantirish mexanizmlari va integrativ ta’lim texnologiyasi bo‘yicha olingan tadqiqot natijalari asosida:
talabalarda ekoetik kompetentlikni rivojlantirishda turli ta’lim-tarbiya sohalarini gorizontal va vertikal yo‘nalishlarda integratsiyalash va differensiallash va ularda ekologik mas’uliyatni shakllantirishda ekologik vaziyat haqidagi obektiv ma’lumotlarga ega bo‘lishini ta’minlaydigan pedagogik-didaktik vositalar ta’sirchanligini oshirish mexanizmlarini takomillashtirishga doir tavsiyalardan 2018-2020-yillarda O‘zbekiston Milliy universitetida bajarilgan PZ-20170929789-sonli “O‘zbekistonda oliy ta’lim muassasalarining o‘quv jarayonida ilg‘or pedagogik va zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanishni takomillashtirish mexanizmlarini ishlab chiqish” mavzusidagi amaliy-ilmiy tadqiqot loyihasi doirasida foydalanilgan (Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetining 2022-yil 9-dekabrdagi 02-07-4435/04-son dalolatnomasi). Natijalarning joriy qilinishi talabalarda ekoetik kompetentlikni pedagogik jarayonda rivojlantirishning mezonlari va ko‘rsatkichlari ishlab chiqilgan hamda empirik baholash samaradorligini aniqlashga xizmat qilgan;
ekologik ta’lim-tarbiyani “siyosiylashish” va “mafkuralashish” dan asrash asosida umumgumanistik ehtiyojlardan kelib chiqishiga erishish hamda ekologik pedagogika usullarini etika fani metodlari bilan integratsiyalash, ijtimoiy gumanitar fanlarni ekologik ta’lim bilan fanlararo hamkorligini yo‘lga qo‘yishning pedagogik asoslariga doir tavsiyalaradan 2018-2020-yillarda O‘zbekiston Milliy universitetida bajarilgan PZ-20170929789-sonli “O‘zbekistonda oliy ta’lim muassasalarining o‘quv jarayonida ilg‘or pedagogik va zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanishni takomillashtirish mexanizmlarini ishlab chiqish” mavzusidagi amaliy-ilmiy tadqiqot loyihasi doirasida foydalanilgan (Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetining 2022-yil 9-dekabrdagi 02-07-4435/04-son dalolatnomasi). Natijalarning joriy qilinishi talabalarda ekoetik kompetentlikni rivojlantirishda ijtimoiy-gumanitar fanlarning hamkorligidan oqilona foydalanishga qaratilgan pedagogik texnologiyalarni ishlab chiqishga xizmat qilgan;
talabalarda ekoetik kompetentlikni rivojlantirish va ekologik axloqiy mas’uliyatni tarbiyalashda “umumiy ijtimoiy intizom”ni “ekologik faoliyat intizomi” bilan integratsiyalash va talabalarda ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy, ma’naviy munosabatlar intizomini tarbiyalash bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan maxsus ekoetik bilim va ko‘nikmalarni shakllantirishning integrativ metodikasini takomillashtirishga doir tavsiyalardan O‘zbekiston Respublikasi Innovatsion rivojlanish vazirligi tomonidan olingan, 2018-2020-yillarda O‘zbekiston Milliy universitetida bajarilgan PZ-20170929789-sonli “O‘zbekistonda oliy ta’lim muassasalarining o‘quv jarayonida ilg‘or pedagogik va zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanishni takomillashtirish mexanizmlarini ishlab chiqish” mavzusidagi amaliy-ilmiy tadqiqot loyihasi doirasida foydalanilgan (Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetining 2022-yil 9-dekabrlagi 02-07-4435/04-son dalolatnomasi). Natijada ekologik axloqiy mas’uliyatni shakllantirishda samaradorlikka erishilgan;
talabalarda ekoetik kompetentlikni rivojlantirishning konstruktiv-ratsional uslub va vositalarini, texnik-texnologik, intellektual asoslarini yaratish orqali pedagogik faoliyatni takomillashtirish asosida pozitiv-pragmatik ekologik faoliyatining yangi sifat darajasini yaratishning innovatsion-pedagogik modeli va texnologiyasiga doir yangiliklardan O‘zbekiston Respublikasi Ma’naviyat va ma’rifat markazining 2020-2021-yillarda o‘tkazilgan targ‘ibot faoliyatida keng tatbiq etilgan. Jumladan, “Ta’lim muassasalarida o‘quvchilarning ma’naviy-ma’rifiy bilimlari va dunyoqarashini yuksaltirish, joylardagi tarixiy obidalar, muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni targ‘ib qilish maqsadida “Yurtim tarixini o‘rganaman” va “Yurtim bo‘ylab o‘n kun sayohat” loyihasini amalga oshirish”ga bag‘ishlangan vazifalar ijrosini ta’minlashda foydalanilgan (Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi huzuridagi Ijtimoiy-ma’naviy tadqiqotlar institutining 2022-yil 16-avgustdagi 225-son dalolatnomasi). Natijalarning joriy qilinishi talabalarda ekologik axloqiy kompetentlikni rivojlantirishga doir mustaqil ta’limni tashkil etish metodikasini ishlab chiqishga xizmat qilgan.