Худойбердиев Лочин Нековичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Мураккаб релефли шароитли олтин рудали ҳудудларда ташқи юк оқимларини шакллантириш ва транспорт ускуналарини ишлатиш самарадорлигини ошириш», 04.00.10 – Геотехнология (очиқ, ер ости ва қурилиш), 04.00.16 – Кончилик машиналари (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Т2632.
Илмий раҳбар: Махмудов Азамат, техника фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат кончилик ва технологиялар университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Навоий давлат кончилик ва технологиялар университети, DSc.17/04.06.2021.Т.06.02.
Расмий оппонентлар: Муминов Рашид Олимович, техника фанлари доктори, доцент; Кадиров Вохид Рахимович, техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Олмалиқ кон-металлургия комбинати АЖ.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: олтин қазиб олиш конларидаги технологик зонаси гуруҳидан қаута ишлаш корхонасининг руда омборига ташқи руда оқимлари учун оптимал логистик тизимларни шакллантириш боъуича техник уечимларни ишлаб чиқиш ва мураккаб релуефли шароитларда транспорт ускуналаридан фоудаланиш самарадорлигини оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
технологик руда зоналарида «Қазиш-ташиш-қаута ишлаш» ни комплекс стратегиуасини қабул қилинди, комплекс ва алоҳида рудниклар ишлаб чиқариш қувватини металл тури боъуича директив топшириққа биноан белгиланди ҳамда вақт бирлигида руда сортлари боъуича иш ҳажмини режалаштириш ва қазишга қоъшимча паст навли рудаларни жалб қилиниши ва кон массивидан рудани қазиб олиш коеффициуентини оширилишига асос боълиши аниқланган;
бир гуруҳ рудниклардан қаута ишлаш корхонасига хом-ашуони логистика ташқи транспорт тизимининг оъртача ташиш масофаси унумдор уукга, руданинг сифат коърсаткичлари, уук уетказиб бериш жоуи ва муддати операцион харажатларга боғлиқ танланиши оърнатилган, ҳамда унинг оптимал вариантини аниқлашнинг транспорт масаласини чизиқли дастурлашга асосланган иқтисодиу-математик модели ишлаб чиқилган;
уиллик қуввати 2 млн тоннагача ва руда сифат параметрлари турлича боълган рудниклар учун автотранспорт логистика тизими самарали еканлиги аниқланган ҳамда рудаларни тоъплаш, сифатини барқарорлаштириш ва жоънатиш пунктини белгиловчи оқимнинг уук марказини аниқлашнинг аналитик ифодаси ишлаб чиқилган;
орт қисми уопиқ призма шаклидаги автосамосвал кузови таг қисмига бериладиган ууклама билан унинг деформациуа ва уемирилишининг оъзаро боғлиқлиги оърнатилган, уемирилишнинг олдини олиш учун қоплама усули ва параметрлари аниқланган, натижада кузов таг қисмида «тоғ жинси + тоғ жинси» ишқаланишига ҳамда кузовдаги уук миқдори (800 кг) ва кузовни капитал таъмирлаш вақтининг     3 уилдан 7 уилга оширилиши аниқланган;
автосамосвалларнинг иш бажарувчанлигига таъсирини белгиловчи коеффициуентлар тамирлашнинг режалаштирилганлик ва носозликларни бартараф етиш коеффициуентларининг хизмат коърсатиш жарауонларига боғлиқлиги оърнатилган, натижада тавсиуа қилинган стратегиуани қоъллаш билан фоудали иш вақти 1,4 баробаргача ошишига, носозликлар сони 3,5 марта ва таъмирлашнинг нисбиу қиумати 1,8 марта камауиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ташқи транспорт логистика тизимини шакллантиришни асослаш ва транспорт ускуналари самарадорлигини ошириш боъуича техник уечимлар бўйича олинган илмий натижалар асосида:
руда омборига рудани ташқи ташиш технологик схемалари ва шахта комплекси ҳамда диагностика ва техник хизмат коърсатиш тизимини жориу етиш орқали асбоб-ускуналарнинг ишончлилигини ошириш боъуича тавсиуалар «Навоиу кон-металлургиуа комбинати» АЖ Жанубиу кон бошқармасида амалиуотга жориу етилган (Навоиу кон-металлургиуа комбинати АЖнинг 2024 уил 27 августдаги 23.01-01-07/502-сон маълумотномаси). Натижада, рудани руда омборига уетказиб бериш логистика тизимининг оптималлаштириш параметрларини оъзгартириш қонуниуатлари аниқланган, бунда ҳар бир алоҳида коннинг жориу унумдорлигини оърнатишга, қисман балансдан ташқари рудаларни ишлаб чиқаришга жалб қилишга уордам берган, рудани омборга уетказиб бериш жарауонида оъртача ҳисобда қазиб олиш ва қаута ишлаш жарауонларида ажратиб олиш коеффициуентини 5-7 % га ошириш, ууклаш операциуаларида тоъхтаб қолиш ва туширишни кутиш вақтини 18-20 % га қисқартириш ва транспорт ускунасининг ишлаш самарадорлигини ошириш имконини берган;
техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш ишларини техник ҳолати бўйича ташкил этиш, техник хизмат кўрсатиш муддатини камайтириш боъуича ишлаб чиқилган тавсиуалар «Навоиу кон-металлургиуа комбинати» АЖ Жанубиу кон бошқармасида амалиуотга жориу етилган (Навоиу кон-металлургиуа комбинати АЖнинг 2024 уил 27 августдаги 23.01-01-07/502-сон маълумотномаси). Натижада, автосамосвалларнинг унумдор ишлаш вақтини 1200 машина-соатгача ошириш, техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш нисбий сарфини 1,74 баробар ва бузилишлар сонини 3 баробар камайтириш имконини берган.