Ўктамова Наврўза Ботир қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бўлажак журналистларга инглиз тилини ўқитишда социолингвистик компетенсияни такомиллаштириш (сиёсий-ижтимоий матнлар мисолида)”, 13.00.02– Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (инглиз тили) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2.PhD/Ped3659.
Илмий раҳбар: Тешабаева Дилфуза Мўминовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети, PhD.03/07.06.2024.Ped.27.02
Расмий оппонентлар: Исроилова Дилдора Мухторовна, педагогика фанлари доктори (DSc), доцент; Бабаниязова Наргиза Пўлатовна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади бўлажак журналист-талабаларнинг социолингвистик компетенсиясини сиёсий-ижтимоий матнлар асосида такомиллаштиришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
сиёсий-ижтимоий матнлар билан ишлашнинг “С.П-Т-Э-Х-Т (тҳеме, эвиденcе, эхплоре анд эхамине, таке ноте)” механизми социолингвистик компетенсия такомиллашув таркиби “социо” ва “лингвистик” қисмлардаги субкомпетенсиялар бирлашуви ҳамда социолингвистик компетенсия компонентларини интеграция қилиш асосида такомиллаштирилган;
соҳага йўналтирилган инглиз тилини ўқитишда сиёсий-ижтимоий матнлар танлаш босқичлари Стивен Крашеннинг “Тушунарли матн” механизми ва стратегиясига ҳамда таркибий (синтактик) тамойил, маъновий (семантик) тамойил, тақризий (прагматик) тамойил, маданий тамойил, таҳлилий (вазифавий) тамойил, техник тамойиллар узвийлигига асосланган ҳолда танлаш манбаи, танлаш мезони ва танлаш бирлиги босқичларидан иборат эканлиги далилланган;
юқори самарадорликка эришига хизмат қилувчи лингводидактик технология “Тил портфели” муҳим восита эканлиги матн интеграциялашган коммуникатив ўқитиш технологиларининг икки босқичли тизими (матн билан ишлаш жараёнида, матндан кейинги тушунилганлик даражасини аниқлаш) ҳамда автоматлашган махсус машқларни қўллаш асосида аниқланган;
социолингвистик компетенсия компонентлари таркибига “контекстуал мослашув” компоненти киритилиб, уларни горизонтал интеграция қилиш асосида бўлажак журналистларнинг социолингвистик компетенсия даражасини аниқлаш мезони ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак журналистларга инглиз тилини ўқитишда социолингвистик компетенсияни такомиллаштириш (сиёсий-ижтимоий матнлар мисолида) мавзусида олиб борилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
сиёсий-ижтимоий матнлар билан ишлашнинг “С.П-Т-Э-Х-Т (тҳеме, эвиденcе, эхплоре анд эхамине, таке ноте)” механизми социолингвистик компетенсия такомиллашув таркиби “социо” ва “лингвистик” қисмлардаги субкомпетенсиялар бирлашуви ҳамда социолингвистик компетенсия компонентларини интеграциясига доир илмий натижалардан Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари академиясида 2021-2022 йилларда бажарилган “Ўзбек ҳарбий санъати тарихи” номли фундаментал лойиҳа доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари Бош Штабининг 2024-йил 11-июндаги 10/1114-сон маълумотномаси). Натижада, диссертация илмий натижалари лойиҳа доирасида дастур, қўлланма ва ишланмалар ишлаб чиқишда фойдаланилган;
соҳага йўналтирилган инглиз тилини ўқитишда сиёсий-ижтимоий матнлар танлаш босқичлари Стивен Крашеннинг “Тушунарли матн” механизми ва стратегиясига ҳамда таркибий (синтактик) тамойил, маъновий (семантик) тамойил, тақризий (прагматик) тамойил, маданий тамойил, таҳлилий (вазифавий) тамойил, техник тамойиллар узвийлигига асосланган ҳолда танлаш манбаи, танлаш мезони ва танлаш бирлигига доир илмий натижалардан Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети “Истиқбол” тадқиқот марказида 2022-2024 йилларда бажарилаётган 85-05/57-рақамли “Ҳеч ким меҳр ва эътибордан қолмасин” номли инновацион лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети “Истиқбол” тадқиқот маркази 2024-йил 15-июлдаги 1/20-сон маълумотномаси). Натижада, хулоса ва тавсиялар лойиҳа доирасида электрон ресурслар, назарий ва амалий материалларни тайёрлашда муҳим манба бўлиб хизмат қилган;
юқори самарадорликка эришига хизмат қилувчи лингводидактик технология “Тил портфели” муҳим восита эканлиги матн интеграциялашган коммуникатив ўқитиш технологиларининг икки босқичли тизими (матн билан ишлаш жараёнида, матндан кейинги тушунилганлик даражасини аниқлаш) ҳамда автоматлашган махсус машқларни қўллашга доир хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари академиясида 2021-2022 йилларда бажарилган “Ўзбек ҳарбий санъати тарихи” номли фундаментал лойиҳа доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари Бош Штабининг 2024-йил 11-июндаги 10/1114-сон маълумотномаси). Натижада, диссертация илмий натижалари лойиҳа доирасида дастур, қўлланма ва ишланмалар ишлаб чиқишда фойдаланилган;
социолингвистик компетенсия компонентлари таркибига “контекстуал мослашув” компоненти киритилиб, уларни горизонтал интеграция қилиш асосида бўлажак журналистларнинг социолингвистик компетенсия даражасини аниқлаш мезонига оид хулосалардан Ўзбекистон миллий телерадио компанияси “Маданият ва маърифат телеканали” кўрсатувларини тайёрлашда фойдаланилган  (Ўзбекистон миллий телерадио компанияси “Маданият ва маърифат телеканали” давлат муассасаси 2024-йил, 1-апрелдаги 01-02/77-сон маълумотномаси). Натижада, журналистик матн яратиш жараёнида аниқланган хатоларни бартараф этишга қаратилган  дидактик таʼминот такомиллаштирилган.