Тохтиярова Шахноза Эркиновнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтиссослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Бошланғич синф ўқитувчиларини инклюзив таʼлимга тайёрлашнинг педагогик-коррексион стратегияларини такомиллаштириш”, 13.00.03 - Махсус педагогика (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.DSc/Ped1447.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.
Илмий маслахатчи: Муминова Лола Рахимовна, педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, DSc.03/30.01.2020.Ped.26.01.
Расмий оппонентлар: Хакимова Мухаббат Файзиевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Рахманкулова Наргиза Ходжиакбаровна, педагогика фанлари доктори, профессор; Саидова Мохинур Жонпулатовна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бошланғич синф ўқитувчиларининг инклюзив таʼлим юзасидан малакасини оширишнинг педагогик-коррексион стратегияларини такомиллаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бошланғич синф ўқитувчиларини инклюзив таълимга тайёрлашга доир педагогик-коррексион стратегияларнинг педагогик имкониятлари коррексион-ривожлантирувчи таълим траекториясини элементаризасия, контекстуализасия ва персоналлаштириш, таълим олиш ҳуқуқининг амалий натижадорлиги ва ўқувчиларнинг турли ўқув эҳтиёжларини даражалаш ҳамда таълим бериш универсаллигини изчил таъминлашга динамик устуворлик бериш орқали аниқлаштирилган;
бошланғич синф ўқитувчиларини инклюзив таълимга тайёрлашнинг педагогик-коррексион стратегиялари такомиллаштириш технологияси дифференциаллашган кўрсатмалар, хулқ-атвор менежменти таркибий элементларининг аниқ мақсадга йўналтирилганлигини таъминлаш, коллаборатив фаолият юритиш омилларини критик, бошланғич, профессионал, эксперт даражалари валидлигини босқичма-босқич интеграциялаш  асосида такомиллаштирилган;
бошланғич синф ўқитувчиларини инклюзив таълимга тайёрлашнинг педагогик-коррексион стратегияларини такомиллаштириш модели академик ўзлаштириш, психик ривожланиш, тўлиқ ижтимоий интеграция ва мазмунли иштирокининг персоналлаштирилган педагогик-коррексион ва инклюзив-мослашувчанлик омилларининг векторли ҳаракатини ташкил этиш ҳамда мултидиссиплинар ёндашувга мувофиқ фаолиятнинг диагностик, назарий, амалий, баҳолаш ва универсал таълим дизайни, дифференциал кўрсатмалар технологияларини прогностик лойиҳалаш асосида такомиллаштирилган;
бошланғич синф ўқитувчиларини инклюзив таълимга тайёрлашнинг педагогик-коррексион стратегияларини такомиллаштириш жараёни ўқув-билиш фаолиятининг компонентларини таълимнинг универсал дизайни, дифференциялашган кўрсатмалар, нейропсихология, сенсор интеграциянинг дидактик ва коррексион тақсимотини адаптив уйғунлаштириш ҳамда  реактив ва проактив чора-тадбирлар жараёнлари идиентив яхлитлигини таъминлаш асосида такомиллаштирилган;
бошланғич синф ўқитувчиларини инклюзив таълимга тайёрлашнинг педагогик-коррексион стратегияларини такомиллаштириш жараёни ҳамкорлик фаолияти ва ўзаро ишонч омилини оширишга қаратилган педагогик микромуҳит яратиш ҳамда таълимий-технологик инфратузилмани интенсив кенгайтириш, ўқув материалларини оддийдан мураккабга қараб босқичма-босқич ривожлантириш ва таълим эҳтиёжларига прогрессив мослаштириш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бошланғич синф ўқитувчиларини инклюзив таълимга тайёрлаш самарадорлигини такомиллаштиришга доир тадқиқот натижалари асосида:
бошланғич синф ўқитувчиларини инклюзив таълимга тайёрлашга доир педагогик-коррексион стратегияларнинг педагогик имкониятлари коррексион-ривожлантирувчи таълим траекториясини элементаризасия, контекстуализасия ва персоналлаштириш, таълим олиш ҳуқуқининг амалий натижадорлиги ва ўқувчиларнинг турли ўқув эҳтиёжларини даражалаш ҳамда таълим бериш универсаллигини изчил таъминлашга динамик устуворлик бериш орқали аниқлаштиришга доир тавсиялар “Инклюзив таълим” дарслигини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Тошкент давлат педагогика университети Кенгашининг 2024-йил 4-июлдаги 11/3.1 сон қарорига асосан берилган 2024-245-У-356 рақамли нашр рухсатномаси). Натижада, ўқитувчиларни инклюзив таълимга тайёрлаш мазмуни такомиллаштириш имкони яратилган;
бошланғич синф ўқитувчиларини инклюзив таълимга тайёрлашнинг педагогик-коррексион стратегиялари такомиллаштириш технологияси дифференциаллашган кўрсатмалар, хулқ-атвор менежменти таркибий элементларининг аниқ мақсадга йўналтирилганлигини таъминлаш, коллаборатив фаолият юритиш омилларини критик, бошланғич, профессионал, эксперт даражалари валидлигини босқичма-босқич интеграциялаш  асосида такомиллаштиришга оид таклифлар УНИCЕФнинг Ўзбекистондаги ваколатхонасининг “Таълим” бўлими билан ҳамкорликда бошланғич синф ўқитувчиларини инклюзив таълимга тайёрлашга доир тренинг дастурини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2024-йил 14-октябрдаги 04-39-3028 рақамли далолатномаси). Натижада, бошланғич синф ўқитувчиларининг инклюзив таълимга доир амалий компетентлигини такомиллаштириш самарадорлиги ошган;
бошланғич синф ўқитувчиларини инклюзив таълимга тайёрлашнинг педагогик-коррексион стратегияларини такомиллаштириш модели академик ўзлаштириш, психик ривожланиш, тўлиқ ижтимоий интеграция ва мазмунли иштирокининг персоналлаштирилган педагогик-коррексион ва инклюзив-мослашувчанлик омилларининг векторли ҳаракатини ташкил этиш ҳамда мултидиссиплинар ёндашувга мувофиқ фаолиятнинг диагностик, назарий, амалий, баҳолаш ва универсал таълим дизайни, дифференциал кўрсатмалар технологияларини прогностик лойиҳалаш асосида такомиллаштиришга оид тавсиялар  “Инклюзив таълим” дарслиги мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университети Кенгашининг 2024-йил 4-июлдаги 11/3.1 сон қарорига асосан берилган 2024-245-У-356 рақамли нашр рухсатномаси). Натижада, бошланғич синф ўқитувчиларни инклюзив таълимга тайёрлаш тизимини такомиллаштиришнинг дидактик мазмуни бойитилган;
бошланғич синф ўқитувчиларини инклюзив таълимга тайёрлашнинг педагогик-коррексион стратегияларини такомиллаштириш жараёни ўқув-билиш фаолиятининг компонентларини таълимнинг универсал дизайни, дифференциялашган кўрсатмалар, нейропсихология, сенсор интеграциянинг дидактик ва коррексион тақсимотини адаптив уйғунлаштириш ҳамда  реактив ва проактив чора-тадбирлар жараёнлари идиентив яхлитлигини таъминлаш асосида такомиллаштиришга оид тавсиялар УНИCЕФнинг Ўзбекистондаги ваколатхонасининг “Таълим” бўлими билан ҳамкорликда 1- ва 2-синф она-тили ва ўқиш саводхонлиги, математика ҳамда табиий фанларни ўқитишда  проактив ва реактив стратегияларни қўллаш доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2024-йил 14-октябрдаги 04-39-3028 рақамли далолатномаси). Натижада, бошланғич синф ўқитувчиларини инклюзив таълимга тайёрлашнинг педагогик-коррексион стратегияларини такомиллаштиришга шароит яратилган;
бошланғич синф ўқитувчиларини инклюзив таълимга тайёрлашнинг педагогик-коррексион стратегияларини такомиллаштириш ҳамкорлик фаолияти ва ўзаро ишонч омилларини оширишга қаратилган педагогик микромуҳит яратиш ҳамда таълимий-технологик инфратузилмани интенсив кенгайтириш, ўқув материалларини оддийдан мураккабга қараб босқичма-босқич ривожлантириш ва таълим эҳтиёжларига прогрессив мослаштириш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Инклюзив таълим” дарслиги мазмунига сингдирилган (Тошкент давлат педагогика университети Кенгашининг 2024 йил 4-июлдаги 11/3.1 сон қарорига асосан берилган 2024-245-У-356 рақамли нашр рухсатномаси). Натижада, бошланғич синф ўқитувчиларни инклюзив таълимга тайёрлашнинг истиқболли йўналишларини лойиҳалашга эришилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish