Мадаминов Уктамжон Атахановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Электрон таълим муҳитида фанларни мобил иловалар яратиш асосида ўқитиш методикасини такомиллаштириш (“Wеб дастурлашга кириш” фани мисолида)”, 13.00.06 - “Рақамли таълим назарияси ва методикаси” (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Ped6840.
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Маматов Дилмурад Нармуратович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети Урганч филиали.
Илмий кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса номи, Илмий кенгаш рақами: Тошкент ахборот технологиялари университети Нукус филиали, PhD.13/05.05.2023.Т.162.01.
Расмий оппонентлар: Ханбабаев Хакимжан Икромович, педагогика фанлари доктори, профессор; Юсупов Давронбек Фирнафасович, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот номи: Навоий давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: Назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади олий таълим муассасаларида “Wеб дастурлашга кириш” фанини мобил иловалар яратиш асосида ўқитиш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
электрон таълим муҳитида фанларни мобил иловалар яратиш асосида ўқитиш методикасини такомиллаштириш модели информацион, тизимли ва интегратив ёндашувлар асосида касбий фаолиятга визуал лойиҳалаштириш ҳамда тамойиллар (дидактик, методик, психологик-педагогик, техник) ва воситалар (дастурий, техник, методик)дан иборат таълимий ресурсларни касбий фаолиятга трансформациялашнинг таркибий тузилмаси ва функсионал талаблари уйғунлигини таъминлаш асосида такомиллаштирилган;
мобил технологиялар асосида (“Леарн wеб” интерактив мобил таълим иловаси) талабаларнинг интерактив таълим ресурсларидан фойдаланиш компетенцияси ўқув жараёнларининг ўзаро боғлиқлигини ва алоқадорлигини таъминлаш, ўзлаштирилган билимларни мустаҳкамлаш, ўз-ўзини назорат қилиш имконийатларини ҳисобга олиш, мақсадга йоъналтирилганликни таъминлаш асосида такомиллаштирилган;
талабаларни касбий фаолиятга тайёрлашда соддадан мураккабгача амаллар кетма-кетлигини аниқлаш имконини берадиган интерактив мобил таълим технологиялари асосида педагогик лойиҳалаштиришнинг таркибий тузилмаси, ташкилий-дидактик шарт-шароитлари “ПМБоК” (Прожеcт Манагемент Бодй оф Кноwледге) технология ва мобил таълим функсияси мазмунининг ўзаро мувофиқлигини таъминлаш ҳамда замонавий таълим шароитини яратиш асосида такомиллаштирилган;
талабаларни касбий фаолиятга тайёрлаш инновацион касбий компетентлигини шакллантириш ва ривожлантиришда рақамли технологиялар тизими асосида ишлайдиган интерактив мобил илова элементларидан фаолият турларини мослашувчанлиги ҳамда Блум таксономиясидан самарали фойдаланиш методикасини ўзаро уйғунлигини таъминлаш бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Электрон таълим муҳитида фанларни мобил иловалар яратиш асосида ўқитиш методикасини такомиллаштириш бўйича тадқиқот натижалари асосида:
электрон таълим муҳитида фанларни мобил иловалар яратиш асосида ўқитиш методикасини такомиллаштириш модели информацион, тизимли ва интегратив ёндашувлар асосида касбий фаолиятга визуал лойиҳалаштириш ҳамда тамойиллар (дидактик, методик, психологик-педагогик, техник) ва воситалар (дастурий, техник, методик)дан иборат таълимий ресурсларни касбий фаолиятга трансформациялашнинг таркибий тузилмаси ва функсионал талаблари уйғунлигини таъминлаш асосида такомиллаштирилга оид тавсиялар, интерактив мобил таълим иловаларини ишлаб чиқиш, улардан фойдаланиш самарадорлиги талабаларда интерактив таълим ресурсларидан фойдаланиш кўникмасини ривожлантириш жараёнларининг ўзаро боғлиқлигини ва алоқадорлигини таъминлаш, мобил технологиялар орқали ўзлаштирилган билимларни мустаҳкамлаш, ўз-ўзини назорат қилиш имконийатларини ҳисобга олиш асосида ривожлантиришга оид таклифлар “Мобил иловаларни ишлаб чиқиш” номли дарсликда ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновацийалар вазирлигининг 2023-йил 22-декабрдаги 537-сонли буйруғи). Натижада интерактив мобил иловаларни ишлаб чиқиш ҳамда педагогик технологийаларни мобил иловалар мазмунига сингдирилган ҳолда ўқитиш технологийасини ривожлантиришга шароит йаратилган;
мобил технологиялар асосида (“Леарн wеб” интерактив мобил таълим иловаси) талабаларнинг интерактив таълим ресурсларидан фойдаланиш компетенцияси ўқув жараёнларининг ўзаро боғлиқлигини ва алоқадорлигини таъминлаш, ўзлаштирилган билимларни мустаҳкамлаш, ўз-ўзини назорат қилиш имконийатларини ҳисобга олиш, мақсадга йоъналтирилганликни таъминлаш асосида ўқув фаолияти натижаларини мобил технологиялар ёрдамида баҳолашга имкон яратилди. Талабаларнинг касбий тайёргарлик жараёнида индивидуал ва жамоавий қайта алоқанинг интенсивлигини таъминлаш, “АКТ соҳасида касб таълими” ва “Дастурий инжиниринг” таълим йўналишида “Wеб дастурлашга кириш” фанини ўқитишда интерактив мобил таълим иловалардан фойдаланишнинг дастурий ва методик таъминоти такомиллаштирилган дастур асосида Европа ҳамжамиятининг Эрасмус плус ЭРАСМУС-ЭДУ-2022-101082242-рақамли “И2-ПЛЕДГЕ” мавзусидаги халқаро лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети Урганч филиалининг 2024-йил 15-октябрдаги 1201-сон маълумотномаси). Натижада платформаларнинг ўзаро интеграциясини таъминлаш асосида фанларни ўқитишнинг визуал стендларини яратиш ва улардан фойдаланишга ёндашувлар ишлаб чиқишга эришилган;
талабаларни касбий фаолиятга тайёрлашда соддадан мураккабгача амаллар кетма-кетлигини аниқлаш имконини берадиган интерактив мобил таълим технологиялари асосида педагогик лойиҳалаштиришнинг таркибий тузилмаси, ташкилий-дидактик шарт-шароитлари “ПМБоК” (Прожеcт Манагемент Бодй оф Кноwледге) технология ва мобил таълим функсияси мазмунининг ўзаро мувофиқлигини таъминлаш ҳамда замонавий таълим шароитини яратиш асосида такомиллаштирилган. ИМТИни йаратишга қўйиладиган педагогик-психологик, консептуал, конструктив ва технологик талаблар асосида мултимедиа ва анимацийага ега имкониятлар ишлаб чиқилган таклифлар Тошкент ахборот технологийалари университети Урганч филиали қошидаги “Мустафо софт” МЧЖнинг ДТ-СС-14 “Ақлли мактаб” мавзусидаги амалий лойиҳа доирасида белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (“Мустафо Софт” МЧЖнинг 2021-йил 15-декабрдаги далолатномаси). Натижада интегратив алоқани ривожлантириш ва таълим жараёни самарадорлигини оширишга эришилган;
талабаларни касбий фаолиятга тайёрлаш инновацион касбий компетентлигини шакллантириш ва ривожлантиришда рақамли технологиялар тизими асосида ишлайдиган интерактив мобил илова элементларидан фаолият турларини мослашувчанлиги ҳамда Блум таксономиясидан самарали фойдаланиш методикасини ўзаро уйғунлигини таъминлаш бўйича тавсиялар ҳамда талабаларнинг wеб иловаларни ишлаб чиқишга оид билимларини ривожлантириш, керакли маълумотларни топиш қобилийатини шакллантиришга оид таклифлар “Wеб дастурлашга кириш” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновацийалар вазирлигининг 2023- йил 29-майдаги 232-сонли буйруғи). Натижада олий таълим муассасаларида wеб дастурлашга оид мавжуд дидактик, эргономик, техник-технологик ва методик талабларнинг педагогик имконийатларини таҳлил етишга еришилган.