Sultanov Elimbet Kalimbetovichning
fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmogʻi): “Kompetensiyaviy yondashuv asosida bo‘lajak qishloq xo‘jaligi mutaxassislarini kasbiy faoliyatga tayyorlash metodikasini takomillashtirish”, 13.00.05 – Kasb-hunar ta’limi nazariyasi va metodikasi (pedagogika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.2.DSc/Ped549.
Ilmiy maslahatchi: Sharipova Dilara Djumaniyazovna – pedagogika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Professional ta’limni rivojlantirish instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi: Professional ta’limni rivojlantirish instituti huzuridagi fan doktori ilmiy darajasini beruvchi DSc.03/30.12.2019.Ped.48.01
Rasmiy opponentlar: Olimov Qaxramon Tanzilovich, pedagogika fanlari doktori, professor; Qo‘ysinov Odil Almurotovich pedagogika fanlari doktori (DSc), professor; Xolmuxammedov Muradullo Maxmudovich, pedagogika fanlari doktori (DSc), dotsent.
Yetakchi tashkilot: Jizzax politexnika instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy va nazariy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: kompetensiyaviy yondashuv asosida bo‘lajak  qishloq xo‘jaligi  mutaxassislarini  kasbiy faoliyatga tayyorlash metodikasini  takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
talabalarni kasbiy faoliyatga tayyorlash darajasi mehnat bozori ehtiyojlari asosida malakali mutaxassislar tayyorlash mazmuni va sifatiga qo‘yiladigan talablar raqamli va axborot texnologiyalarini amalda qo‘llash ko‘nikmalarini shakllantirish kasbiy faoliyatga yo‘naltirilgan yondashuvlar asosida takomillashtirilgan;
bo‘lajak agronomlarni kasbiy samaradorlikka tayyorlash usullarini takomillashtirish ilmiy-texnik kompetensiya (texnologik kompetensiya) va kasbiy rivojlanishni belgilovchi o‘quv jarayonini tashkil etish, zaruriy kompetensiyalarni belgilash hamda modulli o‘quv dasturlarini yaratish talablar (kompleks didaktik maqsaddan integratsiyalovchi didaktik maqsadlarni ajratib olish) o‘zaro muvofiqlashtirish asosida modulli ta’limga asoslangan o‘qitish natijasi) mezonlariga ustuvorlashtirish asosida takomillashtirishgan;
ta’lim va ishlab chiqarishning o‘zaro hamkorligini natijasida kasbiy kompetentlikni rivojlantirishga qaratilgan ta’limning dinamik o‘zgaruvchan talablari (kasbiy rivojlanish, raqamli texnologiyalarni o‘zlashtirish) asosida  qishloq xo‘jaligi mutaxassislarining agrotexnologik tayyorgarligi takomillashtirilgan;
qishloq xo‘jaligi mutaxassislarining kasbiy tayyorgarligi o‘quv amaliy ta’lim turlarini tanlash orqali  raqamli  texnologiyalar va virtualizatsiya (grafik vizualizatsiya va 3D model)ni shaxsga yo‘naltirilgan o‘qitish texnologiyasiga transformatsiya qilish asosida takomillashtirilgan;
bo‘lajak qishloq xo‘jaligi mutaxassislarining kasbiy kompetentlik modeli simulyasiya va virtual texnologiyalar amaliy xarakterdagi topshiriqlar majmuini ishlab chiqish natijasida bo‘lajak mutaxassislarni kasbiy kompetentligini rivojlanganlik darajalarini kompleks baholashninng didaktik ta’minoti takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Kompetensiyaviy yondashuv asosida bo‘lajak qishloq xo‘jaligi mutaxassislarini kasbiy faoliyatga tayyorlash metodikasini takomillashtirish asosida:
talabalarni kasbiy faoliyatga tayyorlash darajasi mehnat bozori ehtiyojlari asosida malakali mutaxassislar tayyorlash mazmuni va sifatiga qo‘yiladigan talablar raqamli va axborot texnologiyalarini amalda qo‘llash ko‘nikmalarini shakllantirish kasbiy faoliyatga yo‘naltirilgan yondashuvlar asosida takomillashtirishga oid takliflari O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2023-yil 21-avgustdagi 367-sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan 3D texnologiyasi asosida Qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish fanini o‘qitishning metodikasini takomillashtirish nomli android mobil ilovasini yaratishda foydalanilgan (Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2023-yil 5-iyundagi  4/17-5/6-son ma’lumotnomasi). Natijada, raqamli texnologiyalar bo‘lajak qishloq xo‘jaligi mutaxassislarini kasbiy tayyorlashda kompetentlik me’yorlariga javob berishiga xizmat qilgan;
bo‘lajak agronomlarni kasbiy samaradorlikka tayyorlash usullarini takomillashtirish ilmiy-texnik kompetensiya (texnologik kompetensiya) va kasbiy rivojlanishni belgilovchi o‘quv jarayonini tashkil etish, zaruriy kompetensiyalarni belgilash hamda modulli o‘quv dasturlarini yaratish talablar (kompleks didaktik maqsaddan integratsiyalovchi didaktik maqsadlarni ajratib olish) o‘zaro muvofiqlashtirish asosida modulli ta’limga asoslangan o‘qitish natijasi) mezonlariga ustuvorlashtirish asosida takomillashtirishga oid takliflari Qoraqalpog‘iston qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar, Andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar va Termiz agrotexnologiyalar va innovatsion rivojlantirish institutlarining Agrokimyo va agrotuproqshunoslik, Agronomiya (dehqonchilik mahsulotlari turlari bo‘yicha), O‘simliklarni himoya qilish (ekin turlari bo‘yicha), Ipakchilik va tutchilik, Qishloq xo‘jaligi ekinlari seleksiyasi va urug‘chiligi (ekin turlari bo‘yicha), Mevachilik va uzumchilik, Sabzavotchilik, polizchilik va kartoshkachilik, Dorivor o‘simliklarni etishtirish va qayta ishlash texnologiyasi, Qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi, O‘rmonchilik, va Issiqxona xo‘jaligini tashkil etish va yuritish yo‘nalishlari “Qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish” fanidan darslik yaratishda foydalanilgan (Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2022-yil 19-iyuldagi 233-son buyrug‘i bilan 233-1061-son nashr ruxsatnomasi). Mazkur takliflar qishloq xo‘jaligi oliy ta’lim muassasalarida kompetensiyali mutaxassislarni tayyorlashga kasbiy texnik va texnologik kompetensiyalar rivojlanishiga xizmat qilgan;
ta’lim va ishlab chiqarishning o‘zaro hamkorligini natijasida kasbiy kompetentlikni rivojlantirishga qaratilgan ta’limning dinamik o‘zgaruvchan talablari (kasbiy rivojlanish, raqamli texnologiyalarni o‘zlashtirish) asosida  qishloq xo‘jaligi mutaxassislarining agrotexnologik tayyorgarligi takomillashtirish bo‘yicha takliflari O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 07 noyabrdagi «Qoraqalpog‘iston Respublikasida chorvachilik tarmoqlarini jadal rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi PQ-4512 sonli qarori ijrosi borasida respublikada chorvachilikni jadal rivojlantirish bo‘yicha tuzilgan komissiyasi topshirig‘i asosida “Agrosanoat majmuii va oziq-ovqat ta'minoti sohasidagi loyihalarni amalga oshirish agentligining yirik chorvachilik sub’ektlariga mo‘ljallangan loyihalariga qo‘shimcha tariqada kichik sub’ektlarda ham to‘la hajmda rivojlantirish ishlarini olib borish maqsadida Qoraqalpog‘iston Respublikasi chorvachiligida qoramolchilik tarmog'ini 2021-2025 yillarda jadal rivojlantirishga mo‘ljallangan chora tadbirlar strategiyasi”ni  ishlab chiqishda foydalanilgan (Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 4/17-5/6-son 2023-yil 5-iyun ma’lumotnomasi). Mazkur takliflar qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalashtirish bakalavr yo‘nalishlarida talabalarning qishloq xo‘jaligi texnikalari bilan ishlashda malakalarini rivojlantirgan;
qishloq xo‘jaligi mutaxassislarining kasbiy tayyorgarligi o‘quv amaliy ta’lim turlarini tanlash orqali  raqamli  texnologiyalar va virtualizatsiya (grafik vizualizatsiya va 3D model)ni shaxsga yo‘naltirilgan o‘qitish texnologiyasiga transformatsiya qilish asosida takomillashtirishga oid hamda bo‘lajak qishloq xo‘jaligi mutaxassislarining kasbiy kompetentlik modeli simulyasiya va virtual texnologiyalar amaliy xarakterdagi topshiriqlar majmuini ishlab chiqish natijasida bo‘lajak mutaxassislarni kasbiy kompetentligini rivojlanganlik darajalarini kompleks baholashninng didaktik ta’minoti takomillashtirishga oid takliflar  “Qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish” fanidan darslik yaratishda foydalanilgan (Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2022-yil 19-iyuldagi 233-son buyrug‘i bilan 233-1061-son nashr ruxsatnomasi). Mazkur takliflar qishloq xo‘jaligi oliy ta’lim muassasasilarining va ishlab chiqarish korxonalari bilan integratsiyasini ta’minlashga xizmat qilgan.