Shernazarov Ravshan Avazovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon.
I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Shaxs siyosiy e’tiqodini shakllantirishning ijtimoiy ahamiyati”, 09.00.04 – Ijtimoiy falsafa (falsafa fanlari)
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.1.PhD/Fal1255
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Navoiy davlat universiteti
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Buxoro davlat universiteti, DSc.03/27.02.2020.F.72.08.
Ilmiy rahbar: Sharipov Abduxakimjon Ziyoitdinovich, falsafa fanlari doktori, professor.
Rasmiy opponentlar: Xuseynova Abira Amonovna, falsafa fanlari doktori, professor, Tuychiev Berdiqul Turaqulovich, falsafa fanlar doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Qarshi davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II.Tadqiqotning maqsadi global siyosiy shart-sharoitlarda shaxs siyosiy e’tiqodini shakllantirishning ijtimoiy taraqqiyotdagi ahamiyatini ochib berishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
siyosiy e’tiqodning hissiy (siyosiy tuyg‘ular va kechinmalar) va aqliy (siyosiy axborotlar va ma’lumotlar) jarayonlar sintezi sifatida shakllanishida bilim va iroda uyg‘unligini ta’minlash zarurati hamda uning gnoseologik (siyosiy borliq, siyosiy institutlarga doir bilim), aksiologik (insonning ijobiy yoki salbiy munosabati, qadrlashi, e’tirof etishi), praksiologik (siyosiy faollik, jamoatchilik nazorati) asoslari aniqlashtirilgan;
shaxs siyosiy e’tiqodining ravnaqida xalq hokimiyatchiligining tatbiq etish, yetakchilar faoliyatini jonlantirish, ta’lim va madaniyat, ommaviy axborot vositalari, mafkura va targ‘ibot tizimini takomillashtirish, kishini konkret maqsad sari yo‘naltirish, hamjihatlikni va o‘zaro xayrihohlikni mustahkamlash, jamiyat ma’naviy, mafkuraviy, siyosiy-huquqiy, axloqiy xavfsizligiga xizmat qiluvchi islohotlarni amalga oshirish zarurati asoslab berilgan;
turkum ijtimoiy (adolat normalari va inson huquq va erkinliklarining buzilishi, ijtimoiy tengsizlik, islohotlar ijrosidagi kamchiliklar), xalqaro (siyosiy vaziyatning chigallashuvi, mafkuraviy indoktrinatsiya, soxta axborot), shaxsiy (hayotiy maqsad, tafakkur va qadriyatlardagi evrilish) omillar siyosiy e’tiqod degradatsiyasining (emirilish, zaiflashish va tanazzul) ishonchsizlik, e’tiborsizlik, radikallashuv, demagogiya, apatiya va agressiv hatti-harakatlar kabi ko‘rinishlarini yuzaga keltirishi mantiqiy isbotlab berilgan;
shaxs siyosiy e’tiqodi gumanizatsiyasi siyosiy tuyg‘u va kechinmalarning pozitiv tus olishida, siyosiy axborot va ma’lumotlarning inson haq-huquqlari va erkinliklarini tahlil qilish malakasida namoyon bo‘lishi hamda tarbiyaviy ta’sirning (obektiv va subektiv omillar aloqadorligi, tarbiya shakllari uyg‘unligi, ijtimoiy institutlar hamkorligi) va siyosiy ma’rifatning (bilim va madaniyatini shakllantirish, tolerantlik prinsiplarini ta’minlash, malakali kadr bilan ta’minlash) kabi omillari ochib berilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Jamiyat a’zolari siyosiy e’tiqodini shakllantirish ahamiyatini tadqiq etish hamda unga pozitiv tus berish yo‘llarini tavsiflash borasida amalga oshirilgan tadqiqot yuzasidan olingan ilmiy natijalar asosida:
siyosiy e’tiqodning hissiy (siyosiy tuyg‘ular va kechinmalar) va aqliy (siyosiy axborotlar va ma’lumotlar) jarayonlar sintezi sifatida shakllanishida bilim va iroda uyg‘unligini ta’minlash zarurati hamda uning gnoseologik (siyosiy borliq, siyosiy institutlarga doir bilim), aksiologik (insonning ijobiy yoki salbiy munosabati, qadrlashi, e’tirof etishi), praksiologik (siyosiy faollik, jamoatchilik nazorati) asoslariga oid nazariy mulohazalar va xulosalardan O‘zbekiston Milliy universitetida bajarilgan PZ-20170928696-raqamli “O‘zbekistonda islohotlar jarayonini tahlil etish va amalga oshirishning konseptual-falsafiy metodologiyasi (Harakatlar strategiyasi asosida)” (2018-2020-yy) amaliy loyihada belgilangan vazifalar ijrosini ta’minlashda foydalanilgan (Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universitetining 2024 yil 17 oktyabrdagi 04/11-9009-son ma’lumotnomasi). Natijada, yoshlar qalbida xalqimizga xos bo‘lgan yuksak ma’naviy fazilatlarni shakllantirish va rivojlantirishga qaratilgan sa’y-harakatlar muvofiqlashtirishga, huquqiy ong va madaniyatni rivojlantirish orqali ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligiga erishish yuzasidan taklif va tavsiyalar ishlab chiqishga xizmat qilgan;
shaxs siyosiy e’tiqodining ravnaqida xalq hokimiyatchiligining tatbiq etish, yetakchilar faoliyatini jonlantirish, ta’lim va madaniyat, ommaviy axborot vositalari, mafkura va targ‘ibot tizimini takomillashtirish, kishini konkret maqsad sari yo‘naltirish, hamjihatlikni va o‘zaro xayrihohlikni mustahkamlash, jamiyat ma’naviy, mafkuraviy, siyosiy-huquqiy, axloqiy xavfsizligiga xizmat qiluvchi islohotlarni amalga oshirish zaruratiga doir nazariy mulohazalar, ilmiy yangiliklar va takliflardan O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi huzuridagi Jazoni ijro etish departamenti faoliyatida, jumladan, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021 yil 2 apreldagi PQ-5050-son qarori asosida tasdiqlangan “O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi huzuridagi Jazoni ijro etish departamenti to‘g‘risida NIZOM”da hamda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 24-aprel 2024-yildagi 232-son “O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi huzuridagi Jazoni ijro etish departamentining faoliyatini samarali tashkil etishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” qarorida belgilangan ijrosini ta’minlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi huzuridagi Jazoni ijro etish departamentining 2024-yil 8-sentyabrdagi 28/2-2-913-son ma’lumotnomasi). Natijada, O‘zbekiston Respublikasi IIV tizimida o‘tkazilgan tadbirlar mamlakatimizda davlat qurilishi va boshqaruvi, iqtisodiy, siyosiy, ma’naviy, huquqiy va xavfsizlikni ta’minlash sohasida amalga oshirilayotgan islohotlarning mazmun-mohiyati va vazifasini anglashga, ularning dunyoqarashlarini kcngaytirishga xizmat qilib, ichki ishlar organlari xodimlarini “Xalq manfaatlariga xizmat qilish” har bir xodimning asosiy xizmat burchi ekanligini asoslashga, siyosiy e’tiqodini musthkamlash kabi muammo va kamchiliklarni hal etish borasida olib borayotgan faoliyati samaradorligini oshirishga xizmat qilgan;
turkum ijtimoiy (adolat normalari va inson huquq va erkinliklarining buzilishi, ijtimoiy tengsizlik, islohotlar ijrosidagi kamchiliklar), xalqaro (siyosiy vaziyatning chigallashuvi, mafkuraviy indoktrinatsiya, soxta axborot), shaxsiy (hayotiy maqsad, tafakkur va qadriyatlardagi evrilish) omillar siyosiy e’tiqod degradatsiyasining (emirilish, zaiflashish va tanazzul) ishonchsizlik, e’tiborsizlik, radikallashuv, demagogiya, apatiya va agressiv hatti-harakatlar kabi ko‘rinishlarini yuzaga keltirishiga doir nazariy xulosalar va amaliy taklif-tavsiyalardan Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazining 2022-2023 yillardagi faoliyatida, jumladan, 2023 yil uchun chora-tadbirlar dasturining II yo‘nalishida belgilangan “Ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligini oshirishga doir normativ-huquqiy bazasini takomillashtirish hamda bu boradagi tashkiliy chora-tadbirlar” 2-bandi “Yangi O‘zbekistonning “Ma’naviy taraqqiyot strategiyasi” va 2022-2026 yillarga mo‘ljalangan “Yo‘l xaritasi”ni ishlab chiqish”da foydalanilgan (Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi huzuridagi Ijtimoiy-ma’naviy tadqiqotlar institutining 2024-yil 14-oktyabrdagi 342-son ma’lumotnomasi). Natijada, yoshlarning dunyoqarashini yuksaltirish, vatanparvarlik, sadoqat tuyg‘usi bilan yashaydigan avlodni tarbiyalashga, siyosiy e’tiqodni mustahkamlash va boshqa tahdidlarning oldini olishga, ma’naviy-ma’rifiy ishlarning ta’sirchanligini oshirish va ularni bugungi kun talablari bilan uyg‘unlashtirishga va ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligiga xizmat qilgan;
shaxs siyosiy e’tiqodi gumanizatsiyasi siyosiy tuyg‘u va kechinmalarning pozitiv tus olishida, siyosiy axborot va ma’lumotlarning inson haq-huquqlari va erkinliklarini tahlil qilish malakasida namoyon bo‘lishi hamda tarbiyaviy ta’sirning (obektiv va subektiv omillar aloqadorligi, tarbiya shakllari uyg‘unligi, ijtimoiy institutlar hamkorligi) va siyosiy ma’rifatning (bilim va madaniyatini shakllantirish, tolerantlik prinsiplarini ta’minlash, malakali kadr bilan ta’minlash) kabi omillariga doir nazariy mulohazalar va taklif-tavsiyalardan O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi Navoiy viloyat teleradiokompaniyasining teleko‘rsatuvlari va radioeshittirishlarini tayyorlashda, jumladan 2023-2024 yillarda efirga uzatilgan “Inson qadri”, “Yoshlar ovozi”, “Diyor 24”, “Ochiq mikrofon” va “Mavzu” ko‘rsatuvlari ssenariylarini tayyorlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi Navoiy viloyati teleradiokompaniyasining 2024-yil 11-oktyabrdagi 01-02/136-son ma’lumotnomasi). Natijada, efirga uzatilgan teleko‘rsatuvlar, davra suhbatlari jamiyatimizning barqaror rivojlanishiga to‘sqinlik qilayotgan ichki tahdidlar – korrupsiya, mahalliychilik, loqaydlik va ota-onalarning yoshlar tarbiyasiga e’tiborsizligi kabi holatlarga barham berishda aholining faolligini kuchaytirishga, ijtimoiy-ma’naviy hayotda bunyodkorlik g‘oyalarini kuchaytirish va yanada mustahkamlashga xizmat qilgan.