Anvarova Lobarxon Sherzod qizining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon.

I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Mehnat samaradorligi-jamiyat iqtisodiy taraqqiyoti omili”, 09.00.04 – Ijtimoiy falsafa (falsafa fanlari)
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.2.PhD/Fal962
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Qarshi davlat universiteti
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Buxoro davlat universiteti, DSc.03/27.02.2020.F.72.08.
Ilmiy rahbar: Bekmurodova Gulshoda Xaitovna, falsafa fanlari doktori, dotsent
Rasmiy opponentlar: Xajieva Maqsuda Sultanovna, falsafa fanlari doktori, professor; Negmatova Shaxzoda Shuxratovna , falsafa fanlari doktori, professor;
Yetakchi tashkilot: Buxoro muhandislik-texnologiya  instituti
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II.Tadqiqotning maqsadi zamonaviy ijtimoiy shart-sharoitlarda mehnat samaradorligining iqtisodiy taraqqiyot sur’atiga ta’sirini aniqlash va uni optimallashtirish yo‘llarini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
mehnat samaradorligining ijtimoiy manfaatlarga yo‘nalganligi va jamiyat taraqqiyotiga xizmat qilishi darajasi insonning umrguzaronligi sifatini belgilashi, salohiyat va qobiliyatning rivojlanganligi, kundalik va hayotiy ehtiyojlarni qondirishga qodir iqtisodiyot, ijtimoiy manfaatlarga yo‘naltirilgan mehnat va adolat va qonun ustuvorligining ta’minlanlanganligida namoyon bo‘lishi hamda ijtimoiy ehtiyojlarni qondirishdagi foydaliligi va natijadorligi bilan tavsiflanishi aniqlashtirilgan;
mehnat samaradorligining iqtisodiy taraqqiyot sur’atlariga ta’siri ishchi kuchi miqdori va sifati (mehnat qobiliyati), tabiiy resurslar (qulay iqlim sharoiti va boy er osti boyliklari), moliyaviy kapital (investisiya, mablag‘bilan taminlanganlik) innovatsion texnologiyalar (ekotejamkor ishlab chiqarish vositalari)da namoyon bo‘lishi hamda ishchi kuchi miqdorini maqbullashtirishi va sifatini yaxshilash, tabiiy resurslarni oqilona sarflash, moliyaviy kapitalni ko‘paytirish, innovatsion texnologiyalarni ommalashtirish mexanizmlari ochib berilgan;
mehnat samaradorligining mezonlari mehnat unumdorligi (mehnatning miqdoriy natijalari), tejamkorlik darajasi (moddiy va moliyaviy resurslarning maqbul sarfi), ish vaqtidan oqilona foydalanish holati (mehnat funksiyalarining bajarilishi sifati) bilan belgilanishi va uning ish hajmi, vaqt samaradorligi, ishchanlik darajasi kabi indikatorlari mehnat samaradorligini rivojlantirish strategiyalarini ishlab chiqish imkonini berishi asoslab berilgan;
mehnat samaradorligini oshirishning mehnat motivatsiyasi (inson faoliyatiga maqsad baxsh etish, faollik, tashabbuskorlikka undash, kasbiy o‘sish imkoniyatlarini oshirish) kadrlar malakasi (iqtisodiy funksiyalarni optimal bajarish, fidoyilik, innovatsion texnologiyalarni qo‘llash) mehnat munosabatlarining insonparvar xarakteri (teng, adolatli va maqbul mehnat muhiti, majburiy mehnatga barham berilganlik, xotirjamlik va xayrihohlik) kabi omillarining kishilarning mehnatdan manfaatdorligini oshirishda hamda mehnat jarayonini ilmiy asosda tashkil etishdagi zaruriyati falsafiy asoslangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Mehnat samaradorligini oshirishning ijtimoiy-falsafiy omillarini hamda uning iqtisodiy taraqqiyot sur’atiga ta’sirini optimallashtirish yo‘llarini aniqlash yuzasidan amalga oshirilgan tadqiqotdan olingan ilmiy natijalar asosida:
mehnat samaradorligining ijtimoiy manfaatlarga yo‘nalganligi va jamiyat taraqqiyotiga xizmat qilishi darajasi insonning umrguzaronligi sifatini belgilashi, salohiyat va qobiliyatning rivojlanganligi, kundalik va hayotiy ehtiyojlarni qondirishga qodir iqtisodiyot, ijtimoiy manfaatlarga yo‘naltirilgan mehnat va adolat va qonun ustuvorligining ta’minlanlanganligida namoyon bo‘lishi hamda ijtimoiy ehtiyojlarni qondirishdagi foydaliligi va natijadorligi bilan tavsiflanishiga oid nazariy mulohazalardan Qarshi davlat universitetida bajarilgan 21-05/1t-8-son “Ma’naviy etuk yoshlar – porloq kelajak sari yo‘l boshlar” (2021-2022 yy) grant loyihasi doirasida belgilangan vazifalar ijrosini ta’minlashda foydalanilgan (Qarshi davlat universitetining 2024-yil 10-iyundagi 04/1727-son ma’lumotnomasi). Natijada, mehnat samarasi iqtisodiy taraqqiyotning asosiy omillarini optimallashtiruvchi manba ekanligini isbotlashga, mehnatga oqilona munosabatni shakllantirishda nazariy-metodologik asos sifatida xizmat qilgan;
mehnat samaradorligining iqtisodiy taraqqiyot sur’atlariga ta’siri ishchi kuchi miqdori va sifati (mehnat qobiliyati), tabiiy resurslar (qulay iqlim sharoiti va boy er osti boyliklari), moliyaviy kapital (investisiya, mablag‘bilan taminlanganlik) innovatsion texnologiyalar (ekotejamkor ishlab chiqarish vositalari)da namoyon bo‘lishi hamda ishchi kuchi miqdorini maqbullashtirishi va sifatini yaxshilash, tabiiy resurslarni oqilona sarflash, moliyaviy kapitalni ko‘paytirish, innovatsion texnologiyalarni ommalashtirish mexanizmlariga doir nazariy umumlashmalar va amaliy tavsiyalardan O‘zbekiston Xalq demokratik partiyasining 2023-yilgi faoliyatida, jumladan Saylovoldi dasturining “I. Kuchli ijtimoiy siyosatni amalga oshirishga intilamiz!” va “V. Biz yoshlarning sifatli ta’lim olishi tarafdorimiz” bandlarini shakllantirishda foydalanilgan. (O‘zbekiston Xalq demokratik partiyasi Markaziy kengashining 2024-yil 7-iyundagi 6-225-son ma’lumotnomasi). Natijada, partiyaning mehnat samaradorligini oshirish, ish vaqtidan oqilona foydalanish hamda mehnatni ilmiy tashkil etish bilan bog‘liq chora tadbirlar majmuasini ishlab chiqishda muhim manba bo‘lib xizmat qilgan;
mehnat samaradorligining mezonlari mehnat unumdorligi (mehnatning miqdoriy natijalari), tejamkorlik darajasi (moddiy va moliyaviy resurslarning maqbul sarfi), ish vaqtidan oqilona foydalanish holati (mehnat funksiyalarining bajarilishi sifati) bilan belgilanishi va uning ish hajmi, vaqt samaradorligi, ishchanlik darajasi kabi indikatorlari mehnat samaradorligini rivojlantirish strategiyalarini ishlab chiqish imkonini berishiga doir yangiliklar va takliflardan Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi faoliyatida, jumladan, 2023 yil uchun chora-tadbirlar dasturining II yo‘nalishida belgilangan “Ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligini oshirishga doir normativ-huquqiy bazasini takomillashtirish hamda bu boradagi tashkiliy chora-tadbirlar” 2-bandi “Yangi Oʻzbekistonning “Ma’naviy taraqqiyot strategiyasi” va 2022-2026 yillarga moʻljalangan “Yoʻl xaritasi”ni ishlab chiqish”da foydalanilgan (Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi huzuridagi Ijtimoiy-ma’naviy tadqiqotlar institutining 2024-yil 1-iyuldagi 286-son ma’lumotnomasi). Natijada, yoshlarning dunyoqarashini yuksaltirish, mehnatkash avlodni tarbiyalashga, mehnat samaradorligini bugungi kun talablari bilan uyg‘unlashtirishga va ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligiga xizmat qilgan;
mehnat samaradorligini oshirishning mehnat motivatsiyasi (inson faoliyatiga maqsad baxsh etish, faollik, tashabbuskorlikka undash, kasbiy o‘sish imkoniyatlarini oshirish) kadrlar malakasi (iqtisodiy funksiyalarni optimal bajarish, fidoyilik, innovatsion texnologiyalarni qo‘llash) mehnat munosabatlarining insonparvar xarakteri (teng, adolatli va maqbul mehnat muhiti, majburiy mehnatga barham berilganlik, xotirjamlik va xayrihohlik) kabi omillarining kishilarning mehnatdan manfaatdorligini oshirishda hamda mehnat jarayonini ilmiy asosda tashkil etishdagi zaruriyatiga oid nazariy umumlashmalar va tavsiyalardan Qashqadaryo viloyati teleradiokompaniyasi “Oltin voha” radiosining faoliyatida tadbiq etilgan “Nuqtai nazar”, “Noyob meros” va boshqa radioeshittirishlari ssenariylarini tayyorlashda foydalanilgan. (Qashqadaryo viloyati teleradiokompaniyasining 2024 yil 19 iyundagi 17-019/209-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, efirga uzatilgan teleko‘rsatuvlar, davra suhbatlari mehnat samaradorligini oshirishga, teletomoshabinlarning mehnat samaradorligi to‘g‘risidagi qarashlarini oshirishga, ish vaqtidan unumli foydalanish ko‘nikmalarini shakllantirishga xizmat qilgan.