Jumaeva Habiba G‘aforovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.Umumiy ma’lumot.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “Loyihaviy yondashuv asosida boshlang‘ich sinf ona tili ta’limida o‘quvchilarning ijodiy qobiliyatini takomillashtirish metodikasi”, 13.00.02 – Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (o‘zbek tili) (pedagogika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.4.PhD/Ped.4112.
Ilmiy rahbar: Hamroev Alijon Ro‘ziqulovich, pedagogika fanlari doktori (DSc), professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Buxoro davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi (muassasalar), IK raqami: Buxoro davlat universiteti, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.09.
Rasmiy opponentlar: Qurbonova Gulnoz Negmatovna, pedagogika fanlari doktori (DSc), professor; Bozorova Gulmira Zaynitdinovna, filologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD).
Yetakchi tashkilot: Navoiy davlat pedagogika instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi loyihaviy yondashuv asosida boshlang‘ich sinf ona tili ta’limida o‘quvchilarning ijodiy qobiliyatini rivojlantirishi metodikasini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ona tili ta’limida ijodiy qobiliyatni rivojlantirishning pedagogik mexanizmlari, o‘quvchilarning ijtimoiulashuv vektorini ularning individual ta’lim trauektoriuasiga rivojlantirish tamoyiliga muvofiq uug‘unlashtirish va matn bilan ishlashda tushunish, qo‘llash, mulohaza qilish, xulosalash ko‘nikmalarini o‘quvchi hamda o‘quv materiallari orasidagi metodologik-didaktik talablarga muvofiq refleksiv-tezkor ravishda shakllantirish aniqlangan;
o‘quvchilarning ijodiy qobiliyatni loyihalashtirishning nazariu aspektlari xalqaro baholash dasturlari konsepsiualarida keltirilgan konseptual jarauonlar o‘qituvchi va o‘quvchi orasidagi muloqot shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim tizimi me’uoriu talablari bilan integrallashuv darajasining real o‘quv-biluv sharoitdagi barqarorligini ta’minlashning reproduktiv usullariga muvofiqligi dalillangan;
ijodiy qobiliyatni loyihalashtirish metodikasini takomillashtirish modeli til va tafakkurning o‘zaro dialektik bog‘liqligi determinantlarini o‘quvchilarning lingvistik tushunchalarni o‘zlashtirish bilan bog‘liq ko‘nikmalarni shakllantirishga qaratilgan ta’limiy komponentlarni algoritmik izchillikda tashkiliu-didaktik jihatdan o‘zaro singdirish asosida takomillashtirilgan;
ona tili ta’limida o‘quvchilarning ijodiy qobiliyatini loyihalashtirish talablariga muvofiq topshiriqlar tizimini ishlab chiqish texnikasi pedagogikaning zamonaviu paradigmalarini xalqaro dastur talablariga metodik jihatdan implemintatsiua qilish va o‘quvchilarning kommunikativ va metakognitiv kompetensiualarini ta’lim tamouillariga muvofiq shakllantirish asosida isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Olingan ilmiy natijalar quyidagi ishlarda joriylangan:
ona tili ta’limida ijodiy qobiliyatni rivojlantirishning pedagogik mexanizmlari o‘quvchilarning ijtimoiulashuv vektorini ularning individual ta’lim trauektoriuasiga rivojlantirish tamoyiliga muvofiq uug‘unlashtirish va matn bilan ishlashda tushunish, qo‘llash, mulohaza qilish va xulosalash ko‘nikmalarini o‘quvchi va o‘quv materiallari orasidagi metodologik va didaktik talablarga muvofiq refleksiv va tezkor ravishda shakllantirishga doir xulosalardan “Ona tili o‘qitish metodikasi” darsligini tayyorlashda foydalanilgan (Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2022-yil 9-sentyabrdagi 302-sonli buyrug‘i asosida berilgan 302-0703-raqamli nashr ruxsatnomasi). Natijada, ona tili va o‘qish darslarini integratsiyalashda o‘qituvchi qobiliyatini loyihalashtirish metodikasi haqidagi fikrlarni boyitishga erishilgan;
o‘quvchilarning ijodiy qobiliyatni loyihalashtirishning nazariu aspektlari xalqaro baholash dasturlari konsepsiualarida keltirilgan konseptual jarauonlar o‘qituvchi va o‘quvchi orasidagi muloqot shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim tizimi me’uoriu talablari bilan integrallashuv darajasining real o‘quv-biluv sharoitdagi barqarorligini ta’minlashning reproduktiv usullariga doir taklif va tavsiyalardan “Husnixatga o‘rgatishning amaliy asoslari” o‘quv qo‘llanmasini tayyorlashda foydalanilgan (Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2022-yil 9-sentyabrdagi 302-sonli buyrug‘i asosida berilgan 302-0702-raqamli nashr ruxsatnomasi). Natijada, ona tili va o‘qish darslari jarayonida didaktik o‘yinlarni uyushtirish hamda lug‘at ustida ishlash orqali o‘quvchilarning amaliy ko‘nikmalarini yanada takomillashtirishga erishilgan;
ijodiy qobiliyatni loyihalashtirish metodikasini takomillashtirish modeli til va tafakkurning o‘zaro dialektik bog‘liqligi determinantlarini o‘quvchilarning lingvistik tushunchalarni o‘zlashtirish bilan bog‘liq ko‘nikmalarni shakllantirishga qaratilgan ta’limiy komponentlarni algoritmik izchillikda tashkiliu-didaktik jihatdan o‘zaro singdirishga doir amaliy tavsiyalardan “Ona tili va o‘qish savodxonligi va uni o‘qitish metodikasi” darsligini tayyorlashda foydalanilgan (Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2024-yil 29-maydagi 194-sonli buyrug‘i asosida berilgan 194-361-raqamli nashr ruxsatnomasi). Natijada ona tili darslarida o‘qituvchi-o‘quvchi qobiliyatini modellashtirishda tayanch kompetensiyani rivojlantirishning metodik ta’minotini takomillashtirishga erishilgan.