Ёркулов Беҳзод Абдугаббаровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Норавшан когнитив моделлаштириш асосида таълим ахборот тизимларини сифатини баҳолаш ва бошқариш алгоритмларини ишлаб чиқиш”, 05.01.02 – “Тизимли таҳлил, бошқарув ва ахборотни қайта ишлаш” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B.2024.3.PhD/Т3629
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Сулюкова Лариса Фаритовна, техника фанлари доктори, к.и.х.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизасиялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети, DSc.03/26.05.2022.Т.10.05.
Расмий оппонентлар: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги ТАТУ кафедра профессори Мухамедиева Дилдора Кабиловна, техника фанлари доктори, доцент; “ТИҚХММИ” МТУ кафедра доценти Кабилджанов Александр Сабитович, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот номи: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади маълумотлар ноаниқлиги шароитида халқаро стандартларга мос даражани таъминлаш мақсадида таълим ахборот тизимларининг сифатини баҳолаш ва бошқариш алгоритмларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
таълим ахборот тизими сифатини баҳолашнинг маълумотлардаги ноаниқликлар ва ўзгаришларни ҳисобга оладиган, қарор қабул қилиш жараёнида холислик ва шаффофликни таъминлаган ҳолда тизим сифатини якуний баҳолаш аниқлигини ошириш имконини берадиган комплекс мезон шакллантирилган ҳамда ахборот тизими сифатини яхшилаш бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган;
экспертларнинг суст шакллантирилган лингвистик баҳолашларини инннобатга олувчи ва сифатли кўрсаткичларни миқдорий кўрсаткичларга талқин қилиш имконини берувчи таълим ахборот тизимини баҳолашнинг оптималлаштирилган норавшан когнитив модели ишлаб чиқилган;
ахборот хавфсизлиги даражасини баҳолаш учун қарор қабул қилишни қўллаб-қувватлаш алгоритмини ўз ичига олган таълим ахборот тизимининг сифатини бошқариш алгоритми ишлаб чиқилган;
таълим ахборот тизимининг турли ҳаёт цикли босқичларида муаммоли соҳаларни аниқлаш ва тизимнинг сифатини ошириш учун бошқарув қарорларини шакллантириш имконини берувчи комплекс баҳолаш методикаси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Таълим ахборот тизимлари сифатини баҳолаш ва бошқаришнинг мавжуд ҳамда таклиф этилган алгоритмлари асосида яратилган дастурий мажмуа асосида:
таълим ахборот тизимлари сифатини баҳолаш бўйича дастурий мажмуа таълим ахборот тизимини баҳолашда Навоий давлат кончилик институтида тажрибавий синовдан ўтказилган ва жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими Вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2023-йил 14-июндаги №01/11-01/10-51-сонли маълумотномаси). Натижада таълим ахборот тизимини сифатини баҳолаш вақти 1,37 мартага қисқартириш ва таълим ахборот тизимини сифатини баҳолаш харажатларини 3,54 мартага камайтириш имконини берган;
таълим ахборот тизимлари сифати даражасини баҳолаш моделлари, методика ва алгоритмлари асосида яратилган дастурий мажмуа, шунингдек, таълим контентни белгилаш бўйича қарор қабул қилишни қўллаб-қувватлаш тизими кўринишидаги веб-илова Навоий шаҳридаги 1-сонли ихтисослашган умумий ўрта таълим мактабида фойдаланишга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими Вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2023-йил 14-июндаги №01/11-01/10-51-сонли маълумотномаси). Натижада таълим ахборот тизими сифатини баҳолаш вақтни 1,4 мартага қисқартириш ва таълим ахборот тизими сифатини баҳолаш харажатларини 2,3 мартага камайтириш имконини берган;
таълим ахборот тизимлари сифатини баҳолаш бўйича дастурий мажмуа таълим ахборот тизимини баҳолашда Навоий вилоят халқ таълими ходимларини малакасини ошириш ва қайта тайёрлаш ҳудудий марказида тажрибавий синовдан ўтказилган ва жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими Вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2023-йил 14-июндаги №01/11-01/10-51-сонли маълумотномаси). Натижада таълим ахборот тизимини сифатини баҳолаш вақти 2,2 мартага қисқартириш ва таълим ахборот тизимини сифатини баҳолаш харажатларини 1,7 мартага камайтириш имконини берган.