Қўзиев Шаҳзод Серобовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Сабзи ковлагичнинг қазиш иш органи параметрларини асослаш”, 05.07.01 - Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация машиналари. Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация ишларини механизациялаш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/Т4498
Илмий раҳбар: Норчаев Даврон Рустамович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети DSc.03/30.12.2019.Т.10.01
Расмий оппонентлар: Худаяров Бердирасул Мирзаевич, техника фанлари доктори, профессор; Байбобоев Набижон Гуломович, техника фанлари доктори профессор.
Етакчи ташкилот: Қишлоқ хўжалиги техникалари ва технология-ларини синаш ва сертификатлаш маркази.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: сабзи ковлагичнинг қазиш иш органи конструксиясини ишлаб чиқиш ва унинг кам энергия сарфляган ҳолда юқори иш сифатини таъминловчи параметрларини асослаш орқали сабзи ковлаб олиш тўлиқлигини таъминлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
сабзи ковлашда лемех олдида сабзи-тупроқ массасини тўпланмаслигини таъминлаш ва унинг уваланишини ошириш, сабзиларни шикастланиш ва йўқотилиш даражасини камайтиришни ҳисобга олиб тупроққа кириш бурчаклари турлича бўлган сексияли лемехлар ва уларнинг икки ёнбош томонига горизонтга нисбатан тик, ўрнатилиш бурчаги ўзгарувчан бўлган дисклар билан жиҳозланган сабзи ковлагичнинг конструксияси ишлаб чиқилган;
сабзи ковлагичнинг энергиятежамкорлигини таъминлайдиган тупроққа кириш бурчаклари турлича бўлган сексияли лемехнинг узунлиги, эни ва горизонтга нисбатан ўрнатилиш бурчагининг қийматлари сабзини тўлиқ ковлаб олиш ҳамда кам шикастлаш шартидан келиб чиққан ҳолда аниқланган;
сабзиларни йўқотилиш даражасини камайтиришни таъминлайдиган ёнбош дискларнинг тикка нисбатан ўрнатилиш бурчагининг ва диаметри каби параметрлари сабзи пуштасини керакли қисмини кесиб кетиш ва кам тупроқ массасини лемехга узатилишини ҳисобга олган ҳолда келтириб чиқарилган аналитик боғланишлари асосида аниқланган.
тупроққа кириш бурчаклари турлича бўлган сексияли лемехлар ва уларнинг икки ёнбош томонига горизонтга нисбатан ўрнатилиш бурчаги ўзгарувчан бўлган дискларнинг параметрлари сабзи ковлагичнинг агротехник ва энергетик иш кўрсаткичларини ифодаловчи регрессия тенгламаларини биргаликда ечиш орқали асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Тупроққа кириш бурчаклари турлича бўлган сексияли лемехлар ва уларнинг икки ёнбош томонига тикка нисбатан ўрнатилиш бурчаги ўзгарувчан бўлган дисклар билан жиҳозланган энергия-ресурстежамкор сабзи ковлагични ишлаб чиқиш бўйича олинган натижалар асосида:
энергия-ресурстежамкор сабзи ковлагич учун дастлабки талаблар тасдиқланган, унинг конструксияси ишлаб чиқилган ва параметрлари асосланган;
Тупроққа кириш бурчаклари турлича бўлган сексияли лемехлар ва уларнинг икки ёнбош томонига тикка нисбатан ўрнатилиш бурчаги ўзгарувчан бўлган дисклар билан жиҳозланган сабзи ковлагич Тошкент вилоятининг Янгийўл туманидаги фермер хўжаликларида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 25-январдаги №06/27-05/401-сон маълумотномаси);
энергия-ресурстежамкор қазиш ишчи органлар билан жиҳозланган сабзи ковлагич ишлаб чиқаришни ўзлаштириш учун лойиҳа-конструкторлик ҳужжатлари (техникавий шартлар ва чизмалар) “БМКБ-Агромаш” АЖда лойиҳалаш жараёнига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 25-январдаги №06/27-05/401-сон маълумотномаси). Натижада тупроққа кириш бурчаклари турлича бўлган сексияли лемехлар ва уларнинг икки ёнбош томонига тикка нисбатан ўрнатилиш бурчаги ўзгарувчан бўлган дисклар билан жиҳозланган фермербоп универсал сабзи ковлагични саноат усулида ишлаб чиқаришнинг техник имконияти яратилган.
илдиз-мева йиғиштириш машинасининг қазиш иш органи учун Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг фойдали моделга патенти олинган. (“Илдиз-мева йиғиштириш машинасининг қазиш иш органи”, №ФАП02310, 2023й.). Натижада ковлагич қазиш иш органи ёрдамида сабзиларни кам шикастлаб тўлиқ ковлаб олиш имконияти яратилган;