Nuriddinov Saidolim Saidkamol o‘g‘lining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Jinoyatchilikka qarshi kurash samaradorligini oshirishda kriminalistik hisoblardan foydalanishni takomillashtirish”, 12.00.09 – Jinoyat protsessi. Kriminalistika, tezkor-qidiruv huquq va sud ekspertizasi (yuridik fanlar).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.1.PhD/Yu982.  
Ilmiy rahbar: Mirazov Davron Miragzamovich, yuridik fanlar doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Akademiyasi.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Akademiyasi, DSc.31/30.12.2019.Yu.25.02.
Rasmiy opponentlar: Rasulev Abdulaziz Karimovich, yuridik fanlar doktori, professor; Bobomurodov Farxod Boymurodovich, yuridik fanlar bo‘yicha falsafa doktori (PhD), dotsent.
Yetakchi tashkilot: O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi huzuridagi X.Sulaymonova nomidagi respublika sud ekspertiza markazi.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi kriminalistik hisoblarni takomillashtirish orqali, jinoyatchilikka qarshi kurash samaradorligini oshirishning nazariy-huquqiy va amaliy jihatlarini ilmiy baholash, shuningdek sohada mavjud muammolarni bartaraf etish bo‘yicha tavsiyalar hamda amaliyot uchun yangicha ko‘rinishdagi kriminalistik hisoblarni joriy etishga qaratilgan takliflar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
axborot texnologiyalari yordamida sodir etiladigan huquqbuzarliklarga qarshi kurashish samaradorligiga erishish maqsadida, mazkur yo‘nalishda yangicha kriminalistik hisoblarni joriy etishni ichki ishlar organlarining ekspert-kriminalistika faoliyatini yanada takomillashtirishning ustuvor yo‘nalishlaridan biri sifatida belgilash lozimligi asoslantirilgan;
giyohvandlik vositalari yoki psixotrop moddalar bilan qonunga xilof ravishda muomala qilishdan iborat jinoyatlarga qarshi kurashish samaradorligiga erishi maqsadida, sud-tergov faoliyatida ashyoviy dalil sifatida olingan sintetik turdagi giyohvandlik, shuningdek, psixotrop va kuchli ta’sir etuvchi dori vositalarining kimyoviy tarkibi bo‘yicha markazlashgan axborot-qidiruv tizimi (kriminalistik hisob ko‘rinishi)ni amaliyotga joriy etish lozimligi asoslab berilgan;
kriminalistik hisoblardagi axborotlarni mamlakatimizga kirib kelayotgan chet el fuqarolarining biometrik ma’lumotlari bilan boyitish maqsadida, O‘zbekiston Respublikasi chegara nazorat punktlaridan o‘tayotgan chet el fuqarolarini biometrik ro‘yxatga olishni amaliyotini yo‘lga qo‘yish zarurati asoslab berilgan;
genom bo‘yicha kriminalistik hisobda mavjud axborotlardan jinoyatlarni oldini olish, ularni ochish va tergov qilish, shuningdek ularni sodir etgan shaxslarni fosh etish va aniqlash, bedarak yo‘qolgan shaxslarni qidirish va tanib olinmagan murdalarning (tana qoldiqlarining, qismlarining) shaxsini aniqlash maqsadida foydalanish lozimligi asoslantirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Jinoyatchilikka qarshi kurash samaradorligini oshirishda kriminalistik hisoblardan foydalanishni takomillashtirish bo‘yicha olib borilgan tadqiqotlar asosida:
raqamli ekspertizaning imkoniyatlaridan keng foydalangan xolda axborot texnologiyalari yordamida sodir etiladigan huquqbuzarliklar bo‘yicha kriminalistik hisoblarni yuritish ichki ishlar organlarining ekspert-kriminalistika faoliyatini yanada takomillashtirishning ustuvor yo‘nalishlaridan biri sifatida belgilash lozimligi bo‘yicha taklifdan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 8-fevraldagi “Ichki ishlar organlarining ekspert-kriminalistika faoliyatini zamonaviy ilm-fan yutuqlarini keng joriy etgan holda yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-122-sonli qarori 1-bandi 3-xatboshisini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Adminstratsiyasining 2024-yil 28-maydagi 20-1-969-son dalolatnomasi). Ushbu taklifning inobatga olinishi axborot texnologiyalari yordamida sodir etilgan huquqbuzarliklarga qarshi kurashish samaradorligini kriminalistik hisoblardan foydalanish orqali yanada takomillashtirishga qaratilgan ustuvor chora-tadbirlarni belgilashga xizmat qilgan;
giyohvandlik vositalari yoki psixotrop moddalar bilan qonunga xilof ravishda muomala qilishdan iborat jinoyatlarga qarshi kurashish samaradorligiga erishi maqsadida, sud-tergov faoliyatida ashyoviy dalil sifatida olingan sintetik turdagi giyohvandlik, shuningdek, psixotrop va kuchli ta’sir etuvchi dori vositalarining kimyoviy tarkibi bo‘yicha markazlashgan axborot-qidiruv tizimi (kriminalistik hisob ko‘rinishi)ni amaliyotga joriy etish lozimligiga oid taklifdan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 8-fevraldagi “Ichki ishlar organlarining ekspert-kriminalistika faoliyatini zamonaviy ilm-fan yutuqlarini keng joriy etgan holda yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-122-sonli qarori 4-bandi 8-xatboshisini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Adminstratsiyasining 2024-yil 28-maydagi 20-1-969-son dalolatnomasi). Ushbu taklifning inobatga olinishi giyohvandlik, shuningdek, psixotrop va kuchli ta’sir etuvchi dori vositalarining kimyoviy tarkibi bo‘yicha yangi ko‘rinishdagi kriminalistik hisob ko‘rinishining amaliyotga joriy etilishi uchun asos bo‘lishi bilan birga, mazkur turdagi jinoyatlarga qarshi kurashish samaradorligini oshirishga qaratilgan ustuvor chora-tadbirlarni belgilashga xizmat qilgan;
O‘zbekiston Respublikasi chegara nazorat punktlaridan o‘tayotgan chet el fuqarolarini biometrik ro‘yxatga olishni yo‘lga qo‘yish orqali kriminalistik hisob ma’lumotlarini yanada boyitilishiga erishilishi bo‘yicha taklifdan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 22-avgustdagi “2022-2023 yillarda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasini yangi bosqichga olib chiqish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-357-son qarorining 3b-ilovasi ikkinchi qismini ishlab chiqishda foydalanilgan. (O‘zbekiston Respublikasi IIV Tashkiliy departamenti Yuridik ta’minlash boshqarmasining 33/788-son dalolatnomasi). Mazkur taklifning inobatga olinishi amalda mavjud bo‘lgan kriminalistik hisoblardagi axborotlarni chet el fuqarolarining biometrik ma’lumotlari bilan boyitishga xizmat qilishi bilan birga jinoyatchilikka qarshi kurashishda foydalaniluvchi avtomatlashtirilgan qidiruv tizimlaridagi ma’lumotlarni kengayishiga xizmat qilgan;
genom bo‘yicha kriminalistik hisobda mavjud axborotlardan jinoyatlarni oldini olish, ularni ochish va tergov qilish, shuningdek ularni sodir etgan shaxslarni fosh etish va aniqlash, bedarak yo‘qolgan shaxslarni qidirish va tanib olinmagan murdalarning (tana qoldiqlarining, qismlarining) shaxsini aniqlash maqsadida foydalanish lozimligiga oid taklifdan O‘zbekiston Respublikasining 2020 yil 24 noyabrdagi “Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish to‘g‘risida”gi O‘RQ-649-son qonunining 27-moddasini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasining Mudofaa va xavfsizlik masalalari qo‘mitasining 2024-yil 10-sentyabrdagi 04/5-10-1951-son dalolatnomasi). Mazkur taklifning inobatga olinishi genom bo‘yicha kriminalistik hisobda mavjud axborotlardan foydalanish doirasini belgilab berishga xizmat qilgan.