Ибрагимов Жасурбек Тулкинжон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.     Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Метафорага оид шарқона ва ғарбона қарашларнинг қиёсий таҳлили (“Қутадғу билиг” метафоралари мисолида)”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Fil3488.
Илмий раҳбар: Тўхлиев Боқижон, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган муҳандислик-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Наманган давлат университети, PhD.03/31.03.2021.Fil.76.05.
Расмий оппонентлар: Раҳмонов Насим Асқарович, филология фанлари доктори, профессор; Сидиқов Қосим Абилович, филологиа фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади метафора назарийасига шарқона ва ғарбона қарашлар моҳийатини Юсуф Хос Ҳожибнинг “Қутадғу билиг” достони ва унинг таржимаси материаллари асосида  очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий йангилиги:
шарқда ҳам ғарбда ҳам истиора (метафора)га қарашда унинг ўхшатиш асосида юзага келиши билан боғлиқ ҳолда умумийлик қайд этилса-да, бу атама англатадиган маъно қамровида ғарб мутахассисларининг бошқа кўчимларни ҳам шу силсилага киритишга мойилликлари мавжудлиги аниқланган;
метафора таржимасининг фақат аслият муаллифининг дунёқараши ва услубигагина эмас, балки таржиманинг насрий ёки шеърий шаклда амалга оширилгани билан ҳам чамбарчас боғлиқ экани исботланган;
метафора таржимасида таржимон маҳорати шахсий тажрибадан ташқари матннинг жанр хусусиятларига услубий ўзига хосликларига, асарнинг шакилй поетик жиҳатларига боғлиқлиги очиқланган;
метафора ва унинг таржимасидаги аслият ҳамда таржима ўртасидаги адекватлик даражаси баҳоланиб, таржимада аслиятга мослик, унга яқинлик айни пайтда айрим чекинишларнинг сабаб ва натижалари очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Метафорага оид шарқона ва ғарбона қарашларнинг қийосий таҳлили (“Қутадғу билиг” метафоралари мисолида)” мавзусида олиб борилган тадқиқот иши асосида:
қадимий туркий йозма манба боълган “Қутадғу билиг” аслийатида аниқланган истиоралар оъзбекча тадбил ҳамда инглиз тилидаги таржималар билан қилинган қийосий тадқиқот иши Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновацийалар вазирлиги Наманган давлат университетида бажарилган “Кодекс куманикус” қўлйозмасининг електрон илмий изоҳли матни ва изоҳли лугʻатини йаратиш” мавзусидаги ФЗ-20190815110 рақамли иннавацион илмий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Наманган давлат университетининг 2024-йил 25-июндаги 750/02-04-сон маълумотномаси). Натижада, диссертацийа материалидан лойиҳанинг изоҳли луғат йаратиш қисмида коъчма маънодаги соъз ва соъз бирикмаларини йаратишга доир тавсийаларнинг назарий асоси сифатида фойдаланган;
ғарб ва шарқ мумтоз поетикасида метафорага оид қарашларни таҳлил қилинган диссертацийа иши Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновацийалар вазирлиги Наманган давлат университетида “Ўзбек фолклорининг ўзбек ва инглиз тилларидаги веб-сайти ва мултимедиа маҳсулотларини йаратиш” мавзусидаги ФЗ-201912099 рақамли амалий илмий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Наманган давлат университетининг 2024-йил 25-июндаги 751/02-04-сон маълумотномаси). Натижада, мултимедиа маҳсулотларни йаратиш жарайонида диссертацийа ишида келтирилган метафорага оид илмий-назарий маълумотлар билан бойитилган;
ғарб ва шарқ поетикасида метафора назарийасига назарий қарашлар ҳамда улар асосида Қадимий туркий йозма манба “Қутадғу билиг” аслийатида мавжуд метафоралар инглиз тилига қилинган таржималарда қийосий таҳлил қилинган тадқиқот ишининг илмий хулосаларидан Оъз МТРК “Оъзбекистон телерадиоканали” ДМнинг “Адабий жарайон”, “Миллат ва маънавийат” ва “Таълим ва тараққийот” дастурларининг 2022-2024-йиллардаги сонларини таййорлашда фойдаланилган (Оъзбекистон Миллий телерадиокомпанийаси “Оъзбекистон телерадиоканали” ДМ нинг 2024-йил 2-июлдаги 04-36-798 сон маълумотномаси). Натижада, ғарб ва шарқ метафораси асосида таҳлил қилинган назарий маълумотлар, улар асосида қийосий тадқиқ қилинган “Қутадғу билиг” метафоралари тоъғрисидаги маълумотлар юқорида келтирилган дастурларнинг илмий ва амалий жиҳатларини бойитган.