Voxidov Sarvarbek To’lanboy o’g‘lining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Farg‘ona vodiysi sharoitida porey piyozining (Allium porrum L.) agrobiologiyasi va etishtirish agrotexnikasini ayrim elementlarini ishlab chiqish”, 06.01.06 – Sabzavotchilik (Qishloq xo‘jaligi fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.2.PhD/Qx1108
Ilmiy rahbar: Bo’stonov Zokirjon Tajibaevich, qishloq xo’jaligi fanlari nomzodi, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Andijon qishloq xo’jaligi va agrotexnologiyalar instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat agrar universiteti, DSc.05/29.04.2022.Qx.13.04.
Rasmiy opponentlar: Adilov Maxsud Mirvositovich, qishloq xo’jaligi fanlari doktori, professor; Salomov Bahodir Salomovich, qishloq xo’jaligi fanlari bo‘yicha falsafa doktori, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Sabzavot, poliz ekinlari va kartoshkachilik ilmiy-tadqiqot instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi Farg‘ona vodiysi tuproq-iqlim sharoitiga mos porey piyozi navlarini tanlash hamda etishtirishning ayrim elementlarini ishlab chiqish hisoblanadi.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor Farg‘ona vodiysi tuproq-iqlim sharoitida porey piyozning 13 ta nav namunalarining qimmatli xo’jalik belgilari aniqlangan;
45-kunlik ko’chatidan etishtirib erta mahsulot olishda Kolambus navida 81 kun hamda eng yirik o’lchamli (≥40 mm) soxta poya Osenniy gigant navida 56,6 %, Vesta navida 56,5 % va Elefant MS navida 57,3 % bo‘lishi aniqlangan;
porey piyozining Vesta va Elefant MS navlarini 10 fevral ekish muddatida yirik o’lchamli (40,7×5,4 va 37,2×4,8 sm) va og‘ir vaznli (535,1-516,1 g) soxta poya olish mumkinligi isbotlangan;
45-kunlik porey piyozi ko’chatlarini 50+20/2×15 sm ekish sxemasining 0,0525 m2 oziqlanish maydonida Vesta va Elefant MS navlarida eng og‘ir soxta poya vazni (270,2-276,2 g) va eng yuqori soxta poya hosilni (51,5-52,6 t/ga) shakllanganligi ilmiy asoslangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Farg‘ona vodiysi sharoitida porey piyozining biologiyasi va etishtirish agrotexnikasini ayrim elementlarini ishlab chiqish bo’yicha tadqiqotlar natijasida:
“Farg‘ona vodiysi sharoitiga mos porey piyozi nav namunalarini tanlash va etishtirish agrotexnikasi” bo’yicha tavsiyanoma tasdiqlangan (Qishloq xo’jaligida bilim va innovatsiyalar Milliy markazining 2024-yil 8-oktyabrdagi 05/06-04-477-son ma’lumot-nomasi). Natijada, ushbu tavsiyalar bugungi kunda agroklaster, fermer va dehqon xo’jaliklari hamda tomorqa egalari ekin maydonlarida porey piyozini etishtirish va undan yuqori hosil olishda qo’llanma sifatida xizmat qilmoqda;
tanlab olingan porey piyozining serhosil “Osenniy gigant”, “Vesta” va “Elefant MS” navlarini Andijon viloyati Jalaquduq  tumanidagi “Sholikor fayz erlari” fermer xo’jaligida 1,3 gektar, Namangan viloyati Kosonsoy tumanidagi “Jamoliddin Abdulvohid bog‘lari” fermer xo’jaligida 0,4 gektar, “Sharq marvaridlari” fermer xo’jaligida 0,5 gektar maydonda joriy etilgan (Qishloq xo’jaligida bilim va innovatsiyalar Milliy markazining 2024 yil 8-oktyabrdagi 05/06-04-477-son ma’lumot-nomasi). Natijada, eng yuqori soxta poya hosildorlik porey piyozining “Vesta” (51,4 t/ga), “Elefant MS” (51,1 t/ga) va “Osenniy gigant” (56,5 t/ga) navlaridan, shuningdek, “Vesta” va “Elefant MS” navlarining 45-kunlik ko’chatlarini 10-fevral ekish muddatida (mos ravishda) 55,1 va 54,9 t/ga hamda 50+20/2×15 sm ekish sxemasida (mos ravishda) 50,6 va 51,5 t/ga olingan.
Farg‘ona viloyati Rishton tumanidagi “Xasanboy ma’rifati” fermer xo’jaligida 0,6 gektar, “Shokir pirm erlari” fermer xo’jaligida 0,5 gektar maydonda joriy etilgan (Qishloq xo’jaligida bilim va innovatsiyalar Milliy markazining 2024 yil 8-oktyabrdagi 05/06-04-477-son ma’lumot-nomasi). Natijada, eng yuqori soxta poya hosildorlik porey piyozining “Vesta” (50,6 t/ga), “Elefant MS” (55,9 t/ga) va “Osenniy gigant” (47,5 t/ga) navlarida olingan.