Xo‘jaev Davlatxo‘ja Xasan o‘g‘lining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.Umumiy ma’lumotlar:
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Davriy kesim yuzali armaturaning beton bilan bog‘lanish mustahkamligiga konstruktiv omillarning ta’siri”, 05.09.01-“Qurilish konstruksiyalari, bino va inshootlar”.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.2.PhD/T3768.
Ilmiy rahbar: Yusupov Raximbay Rixsibaevich, texnika fanlari nomzodi, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: “Toshkent arxitektura-qurilish universiteti”.
Toshkent arxitektura-qurilish universiteti. DSc.26/30.12.2019.T.11.01.
Rasmiy opponentlar: texnika fanlari doktori, professor Xodjaev Saidaglam Agloevich hamda texnika fanlari nomzodi., dotsent Berdiev Oblakul Bobakulovich.
Yetakchi tashkilot: “O‘zog‘irsanoatloyiha” AJ.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi Davriy kesim yuzali armaturaning betonlar bilan bog‘lanish mustahkamligiga konstruktiv omillar ta’sirini eksperimental-nazariy tadqiqot qilish va uni hisobiy aniqlash usuli bo‘yicha taklif va tavsiyalar berishdan hamda ularni temirbeton konstruksiyalarini hisoblash amaliyotiga qo‘llashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat:
davriy kesim yuzali armaturaning og‘ir beton, keramzitbeton va bazaltfibrobetonlar bilan bog‘lanish mustahkamligiga konstruktiv omillarning ta’siri o‘rganilgan va olingan natijalarga ko‘ra, beton turiga bog‘liq bo‘lmagan holda, armatura diametrining oshishi bog‘lanishning kamayishiga, beton mustahkamligining ortishi uning o‘sishiga olib kelishi aniqlangan;
armaturaning beton bilan kontakt qismidagi kuchlanish-deformatsiya holatlari o‘rganilgan va ularning birgalikdagi ishi tortish kuchi ta’siridan bosqichma-bosqich o‘zgarishlari eksperimentlarda qo‘llanilgan betonlar uchun bir hil rivojlanishlari isbotlangan;
armaturaning geometrik parametrlari bilan bog‘lanish mustahkamligi orasidagi o‘zgarishlari uning ko‘ndalang qovurg‘alari o‘lchamlari va orasidagi masofaga bog‘liq bo‘lib, silliq yuzali armaturaning ana shunday ko‘rsatkichlariga nisbatan 3,22 barobargacha katta bo‘lishi o‘rganilgan;
davriy kesim yuzasi o‘roqsimon armaturaning beton bilan bog‘lanish mustahkamligini armatura diametri va betonning siqilishga bo‘lgan mustahkamlik sinflarini ta’sirini hisobiy aniqlash uchun matematik model ishlab chiqilgan;
armaturaning beton bilan bog‘lanish mustahkamligini hisobiy aniqlashdan foydalanib, uning temirbeton konstruksiyalari tarkibidagi ankerlash uzunligini optimal qiymatini hisobiy aniqlash bo‘yicha amaliy foydalanish uchun tavsiyalar ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Davriy kesim yuzali o‘roqsimon armaturaning beton bilan bog‘lanish mustahkamligiga konstruktiv omillarning ta’sirini eksperimental-nazariy tadqiqotlar bo‘yicha olingan natijalar asosida:
temirbeton konstruksiyalar armaturasini ankerlash uzunligini va xaqiqiy kuchlanish-deformatsiya holatini aniq hisoblash “ToshuyjoyLITI” AJ tomonidan joriy qilingan (O‘zbekiston Respublikasi Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi vazirligining 2024 yil 16 sentyabrdagi 24-06/9710-son ma’lumotnomasi). Natijada, temirbeton konstruksiyalarni loyixalash jarayonida ularni hisoblash ishonchliligi yanada ortgan;
Toshkent arxitektura-qurilish universiteti magistrantlari uchun “Evropa ittifoqi me’yorlariga muvofiq qurilish konstruksiyalarini loyihalashtirish asoslari” va “Bino va inshootlarni qayta qurish, tekshirish va sinovdan o‘tkazish” fanlari bo‘yicha o‘quv jarayonlariga tadbiq etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi vazirligining 2024 yil 16 sentyabrdagi 24-06/9710-son ma’lumotnomasi). Natijada, o‘quv jarayoniga qo‘llash universitetda tayyorlanayotgan kadrlar sifatini bevosita oshirishga imkon yaratgan;
dissertatsiya tavsiyalari temirbeton konstruksiyalarni loyihalash bilan shug‘ullanuvchi ilmiy loyiha markazi “MASShTAB PROEKT-STROY” MChJga amaliyotda joriy qilingan. (O‘zbekiston Respublikasi Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi vazirligining 2024 yil 16 sentyabrdagi 24-06/9710-son ma’lumotnomasi). Natijada, temirbeton ko‘p qavatli karkasli binoning yuk ko‘taruvchi to‘sinlari armaturasini ankerlash zonalari uzunligini optimal qiymatini belgilash hisobiga uning sarfini 3-5% ga iqtisod qilishga erishilgan;
eksperimental tadqiqotlar va laboratoriya sinovlarini o‘tkazish uchun sinov moslamasi, ularni o‘tkazish tartibi va natijalarga statistik ishlov berish dasturlari “Gidroproekt” AJ qoshidagi sinov laboratoriyasida joriy qilingan. (O‘zbekiston Respublikasi Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi vazirligining 2024 yil 16 sentyabrdagi 24-06/9710-son ma’lumotnomasi). Natijada, bog‘lanish mustahkamliklarini aniqlashda sinovlarning sifati va ishonchliligi ortgan;
amaldagi me’yoriy hujjat O‘zDst 3025-2015 “Silliq va davriy profilli armatura prokati. Texnik shartlar”ni yangilash uchun berilgan takliflar O‘zbekiston Respublikasi Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi vazirligi huzurida tashkil etilgan STQ 21 “Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi” standartlashtirish bo‘yicha texnik qo‘mitaning 2024-yildagi rejasiga kiritilgan (O‘zbekiston Respublikasi Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi vazirligining 2024 yil 17 oktyabrdagi 24-06/10927-son ma’lumotnomasi). Natijada, amaldagi standart bo‘yicha armatura sterjenlariga qo‘yiladigan talablar darajasi oshgan.