Shokirov Laziz Baxtiyorovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri: “Ohorlash jarayonini takomillashtirish asosida to‘quvchilikni samaradorligini oshirish” mavzusida, 05.06.02-“To‘qimachilik materiallari texnologiyasi va xom ashyoga dastlabki ishlov berish”
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.4.PhD/T3346
Ilmiy rahbar: Xasanov Bahodir Kimsanbaevich, texnika fanlari nomzodi, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Buxoro muhandislik- texnologiya instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami:
Buxoro muhandislik-texnologiya instituti, PhD.03/29.10.2021.T.101.03
Rasmiy opponentlar: Gulyaev Rinat Amirovich, texnika fanlari doktori, professor, (ixtisoslik shifri 05.06.02) Ilmiy kengash a’zosi; Arabov Jamoliddin Sadriddinovich, texnika fanlari bo‘yicha falsafa doktori, dotsent (ixtisoslik shifri 05.06.02).
Yetakchi tashkilot: Farg‘ona politexnika instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: mavjud mahalliy resurslardan foydalanib modifikatsiyalangan ohor kompozisiyasini optimal tarkibini ishlab chiqish va to‘qish jarayonidagi to‘quv dastgohining samaradorligi oshirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat:
paxta tolali tanda iplarini ohorlash uchun tabiiy kraxmal, akril kislotaning natriyli tuzi va polipropilenning ataktik kukuni asosida modifikatsiyalangan yangi ohor kompozisiyalarining optimal miqdori aniqlanib, ularning sinergetik xossalari: ohor qovushqoqligi 1.63 Pa*c dan 1.71 Pa*c ga ortganligi,oquvchanlik chegarasi 38.84 Pa dan 32.69 Pa ga kamayganligi, yopishqoqligi 5.03 % dan 6.26 % ga ortganligi aniqlangan va tajribaviy isbotlangan;
yangi tarkibli modifikatsiyalangan ohor kompozisiyalarining paxta tolali tanda iplarini fizik-mexanik xususiyatlariga ijobiy ta’siri ko‘rsatuvchi tarkib: kraxmal, PVA, Parafin, AKNa, PP(A), paxta yog‘i ishlab chiqilgan;
modifikatsiyalangan kompozisiya komponentlarini ohor va tanda ipi sifatiga ta’sir qilish qonuniyatlari: uzilish kuchi, 285 dan 351sNga; uzilishdagi uzayish,14.8 dan  4.17 % ga; elimlanish, darajasi, 6.3 dan 3.15 % ga; tanda iplarining namligi, 7 dan 9 Wip ga,; yuvishdagi mustahkamlik, 2562 dan2423 s.Nga yaxshilanganligi aniqlangan;
mahalliy komponentlar asosida modifikatsiyalangan kompozisiyalar bilan ohorlangan tanda iplaridan to‘qilgan gazlamalar ishlab chiqarishning optimal texnologik parametrlari: to‘qimaning ishqalanishga chidamliligi, 12000 dan 12600 sikl ming aylga; to‘qimaning tanda bo‘yicha uzish kuchi, Rt mato, 230 dan 278 Nga; to‘qimaning tanda bo‘yicha uzishda uzayishi,12.5 dan 13.3 % ga; havo o‘tkazuvchanlik, 203 dan 318.7 V, dm3/m2·sekga ortganligi va 1m to‘qimadagi tanda iplarining uzilishlar soni, 0.08 dan 0.03 uzish/1mga kamayganligi asoslangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Tanda iplarini ohorlash samaradorligini oshirish bo‘yicha olingan natijalar asosida:
gazlamalar to‘qish uchun tanda iplarini ohorlashda mahalliy suvda eruvchan akril kislotaning natriyli tuzi va polipropilenning ataktik kukuni asosida ishlab chiqilgan yuqori samarali modifikatsiyalangan ohor kompozisiyalarini Buxoro shahridagi «KAMALAK ShABNAM TEKS» korxonasida ishlab chiqarishga joriy etilgan («O‘zto‘qimachiliksanoat» uyushmasining  2024 yil  30 apreldagi № 03/25-890 son ma’lumotnomasi). Natijada, ohor kompozisiyalarininf fizik-reologik xossalarini yaxshilashga erishilgan;
yangi ohorlovchi kompozisiya bilan ohorlangan 18,5 va 29,4 teksli tanda iplari to‘qima ishlab chiqarish texnologiyasi Buxoro shahridagi «BUXORO FAYIZ TEKSTIL» korxonasida ishlab chiqarishga joriy etilgan («O‘zto‘qimachiliksanoat» uyushmasining  2024 yil 30 apreldagi № 03/25-890 son ma’lumotnomasi). Natijada, ohorlangan tanda iplarning fizik-mexanik va sorbsion xossalari yaxshilangan;
yangi modifikatsiyalangan ohorlovchi kompozisiya bilan ohorlangan 29,4 teksli tanda iplari bo‘z to‘qimasini ishlab chiqarish texnologiyasi Buxoro shahridagi «BUKHARA NATURAL PRODUK» korxonasida ishlab chiqarishga joriy etilgan («O‘zto‘qimachiliksanoat» uyushmasining 2024 yil 30 apreldagi № 03/25-890 son ma’lumotnomasi). Natijada, yangi ohor eritmalarning diffusion va tanda iplaridan foydalanib ishlab chiqarilgan gazlamalarni ishqalanishga chidamliligini oshishiga erishilgan, iqtisodiy tejamkor va yuqori sifatli galamalar ishlab chiqarish imkoniyati yaratilgan.